Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1950, Blaðsíða 5

^ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
653
eru lík ljettum osti á bragðið en
önnur líkjast hnetum.
Ekki þarf að eyða neinu aí nýti-
Iegu ræktanlegu landi tii að fram-
leiða ger. Þvert á móti getur ger-
ið sparað land, með því að nota
það í stað korns til skepnufóðurs
og orðið þannig liður til að minka
kostnaðinn við framleiðslu kjöts í
löndum, sem geta framleitt reglu-
legt kjöt.
Ger má framleiða úr ýmsum úr-
gangsefnum. Við framleiðslu á-
fengis notast aðeins mjöleí'ni korns
ins. Með því að vinna eggjahvítu-
efnið fyrst, gætu brugghús Banda-
ríkjanna framleitt billjón pund af
bestu tegund af gereggjahvítu á
ári.
Sulfíd, úrgangur við pappírs-
framleiðslu og cellulose, sem nú
fyllir og stíflar sumstaðar ár og
vötn, er nærri ótæmandi hráefni
til framleiðslu gereggjahvítu. Þjóð-
verjar fullkomnuðu ódýrar gerj-
unaraðferðir til að breyta þessum
einskisverðu trjáviðarefnum í
eggjahvítuefni, sem varð þeim mik-
ill styrkur í fæðuvandamáli ófrið-
aráranna. Sömu aðferð má nota
til að hjálpa fórnarlömbum Þýska-
Iands og Þýskalandi sjálfu til að
komast yfir hungurhörmungar
ef tir str íðsár anna.
Síðan ófriðnum lauk bnfa mat-
vælaframleiðslufjelög e} tt milljón-
um dollara til að finna ieiðir til
vinnslu næringarefna úr svo að
segja öllu sem vex, án þess að
skemma hin mjög svo viðkvæmu
vitamin, Safi er pressaður úr ýms-
um nærandi plöntum með yfir-
þrýsting og svo hreinsaður og þjett-
aður með ýmsum aðferðum.
Möguleikarnir, sem þessar rann-
sóknir hafa leitt í Ijós til að auka
fóðurframleiðsluna, eru furðuleg-
ir. Kornaxið inniheldur aðeins lít-
inn hluta af næríngargildi plönl
unnar. Nýjar aðferðir munu gera
st.ilkiixn sstan ásamt kominu.
Auk þess munu margar plöntu-
tegundir, sem nú eru aðeins not-
aðar til skepnufóðurs verða not-
aðar til mannamatar í stórum stíl.
Alfaifa er t. d. auðugri af næring-
arefnum en spinat og margar aðr-
ar jurtategundir, sem mikil alúð er
lögð við að rækta. Jafnvel gras og
allskonar gróður, sem vex órækt-
að um heim allan er hægt að til-
reiða svo að úr fáist heilsusamleg
næringarefni.
„Tilraunastofnunum vorum hef-
ur tekist að framleiða íæðublöndu,
sem fæðir menn fullkomlega fyrir
15 dollara á ári“, segir Dr. Robert
S. Harris, yfirmaður í næringar-
og lífefnafræði við iðnfræðistoín-
unina í Massachusett. „En“, flýt-
ir dr. Harris sjer að bæta við, „eng-
inn mundi verða hrifinn af að lifa
eingöngu á slíkri fæðu“.
Það er ekki ætlun vísindamanna
að setja jarðarbúa á útmældan,
bragðlausan eða bragðvondan
skammt. En meðalfæði, að þeirra
ætlan, á að vera einíalt og ekki
altof gómsætt, sem hver og einn
gæti svo bætt sjer upp eftir löng-
un og ástæðum. En látum oss nú
athuga fleiri möguleika, sem heim-
urinn hefur upp á að bjóða.
Úrgangsefni og aukaefni-
Mikið er hægt að vinna a, ein-
faldlega með því að nýta betur
úrgangsefni og aukaefni, sem koma
fram við framleiðslu matar og ann-
ara efna. Við mjölframleiðslu t. d.
er hið vitaminauðga frjó skilið frá
til þess að fyrirbyggja skemmdm
í hveitinu. Ný þurhreinsunarað
ferð þar sem ethylon dichlorid er
notað til að skilja hveitifræolíuna
frá mjölinu svo að bæði olían og
mjölið haldast fersk.
Lítið brot af hinum 100 millj.
pd. af hveitifræi því, sem árlega
er afgangs i Bandaríkjunum og
Kanada, er nú notað í barnamjöþ
maccaroni og kraftsúpur. Afgang-
urinn fer í súginn. Kornfræ er fá-
anlegt í mikiu stærri stíl eða um
500 milj. pd. á ári. Um 60 grm.
mundu nægja í dagskamt barns i
stað kjöts. í öðrum löndum má á
sama hátt auka fæðumagn það,
sem fæst úr hrísgrjónum, kokos-
hnetum og soyabaunum.
\*l*
Sjórinn.
Enda þótt sjórinn þeki % af yfir-
borði jarðar, hefur hann ekki gef-
ið nema %%, hingað til, af fæðu
þeirri, sem mannkynið notar. Þó
framleiðir sjórinn stöðugt gnægð
matar, sem nægja myndi marg-
faldlega til að fæða alla núverandi
ibúa jarðarinnar.
Fiskimenn hafa árum saman
kastað miklum hluta af veiði simii,
sem ruslfiski. En nýar verkunar-
aðferðir sem urðu til af nauðsyn á
ófriðarárunum, hafa gert þennan
ruslfisk eins gómsætan og aðrar
fisktegundir og miklu ódýrari.
Svo að aðeins sje minnst á eina
tegund af hundruðum, fisk sem lík-
ist silungi á bragðið, en sem hefur
bara altof mörg bein. Meðan á ó-
friðnum stóð veiddu Bandaríkja-
menn þennan fisk og tilreiddu
hann svo að beinin voru ekki til
ama og sendu bandamönnum sín-
um miljónir punda af honum undir
nafninu „silfursíld“. Ef þessi fiskur
væri framleiddur til sölu rnundi
pundsdós af honum sennilega kosta
um eina ki*.
Fiskur er ekki ema íæðutegund-
m í sjónum. Mikill hluti af fæðu-
magni sjávarins, er svonefnt svif.
Þessar lífverur, sem oftast eru ó-
sýnilegar með berum augum, eru
undirstaða alls sjávarlífs. Náttúran
notar þær til að breyta sólarljósi,
lofti og vatni í lífrænt efni, sem
hafa inni. að halda næstum alt sem
þarf lil viðHalds æðn lífverum, —•
maðurirm innifaJiitn.
„Sennilega eru óll sjávardýr sstí-