Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1950, Blaðsíða 10

LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS
r»58
og svip, en höfðinginn aðeins
virðulegrar kurteisi og háttprýði.
Stjórnsemi og reglusemi á þessu
heimili er viðbrugðið enn í dag. T.
d. var hverri stúlku skylt að klæð-
ast ís’enskum þjóðbúningi eftir há-
degi og aldrei var svo gestkvæmt
nje annasamt að ekki skvldu allir
mættir í kirkju þegar satnhringt
var hvern messudag.
Góð móðir var frúin líka og
mættu henni þar þó stór von-
brigði, þar eð ein dætranna þriggja
var vangefin. En ekkert var til
uppeldisins sparað, hvorki um-
hyggja ástúð nje fje. En annað var
þó sjerkennilegra við móðurhlut-
verk frú Eugeníu, hún tók að sjer
sem barn sitt hverja stúlku, sem
dvaldi á heimilinu. Var oftast eða
alltaf varið vissum tíma til náms á
hverjum degi, minnsta kosti að
vetrinum. Enda var vist í „Hús-
inu“ talin á við góða skólagöngu.
Og víða sjer þess enn vott í þokka
og gestrisni þeirra heimila, sem
eiga áhrif þáðan. Og má áreiðan-
, lega fullyrða, að öllum kom hún
til nokkurs þroska. Og enn er það
ótalið, sem sjerkennilegt móður-
hlutverk þessarar góðu dóttur ís-
lands, að naumast fæddist það barn
í þorpinu, að hún ekki sendi bæði
móður og barni gjafir. Minnast
þess margir enn, hve kærkomnar
og vel valdar þær gjafir voru. Þótt
frúin gegndi þannig störfum sínum
innan húss, með frábærum dugn-
aði og stjómsemi mátti segja, að
hún ljeti sjer ekkert óviðkomandi
í menningar- og fjelagslífi Eyrar-
bakka. Þar kom einmitt skýrast
fram sú ósk hennar, að hjer yrði
allt sem fullkomnast og glæsileg-
ast. Hún var hvatamaður þess, að
maður hennar, sem var þjálfaður
hermaður úr lífverði konungs
kenndi drengjum íþróttir. Er það
ef til vill upphaf þeirra nýíslensku
íþrótta, sem nú varpa mestum
ljóma yfir ísland. Sömuleiðis átti
hún þátt í því að Nielsen, sem var
náttúrufræðingur af lífi og sál gaf
barnaskóla þorpsins gripasafn sitt.
Er því enn sýndur of lítill skiln-
ingur, svo einstætt, sem það er,
að barnaskóli á íslandi eigi vísi að
náttúrugripasafni. Frúin efldi líka
sönglífið á Evrarbakka og var lífið
og sálin í kirkjusöngnum, sem þá
var brautrj’ðjendastarf hjef. Starf,
sem þó stóð með miklum blóma og
hefur borið ríkulega ávexti, og
eru enn margir helstu sönglistar-
menn íslands frá þeirri uppsprettu
drykkjaðir. Sömuleiðis átti hún
drjúgan þátt í stofnun og starfi
lúðraflokks hjer, sem var líklega
hinn fyrsti á íslandi. En þó voru
það sjerstaklega mál kirkjunnar,
sem áttu hug hennar, eða kannske
fremur hjarta hennar allt. Og frá
sambandinu við Guð sinn kom
þessari konu áreiðanlega sá kraft-
ur að hafa tíma til alls, sökum
reglusemi sinnar og frábærrar at-
orku. Engan liðsmann átti sr. Jón
Björnsson betri en hana við kirkju-
bygginguna um 1890. Hún studdi
hann leynt og ljóst og marga gjöf-
ina fjekk kirkjan fyrir hennar til-
stilli. Og er altaristaflan þögult
tákn þess árangurs, sem fórnfýsi
og áræði þessarar guðræknu konu
náði. En hún er máluð eftir sjálfa
drottningu Danmerkur. Og segir
það meira en nokkur orð um sam-
starf þjóðanna fyrir atbeina frú
Nielsen. En hún segir líka margt
þeim, sem kunna að hlusta á þögn-
ina, um konuna, sem telur það
æðst að hlusta á Jesú í starfi og
gleði lífsins, og una ljósi frá hon-
um í skuggum sorga og vonbrigða.
Enn er ótalið eitt svið utan heim-
ilis, sem frú Níelsen starfaði á með
áhuga sínum og krafti. En það var
Kvenfjelag Eyrarbakka. Hún var
ein af stofnendum þess, og vann
þar með ráðum og dáð til dauða-
dags. Það var þá og er raunar enn
aðallega líknarfjelag til eflingar
kristilegum sjónarmiðum og stuðn-
ings bágstöddum. Það var einmitt
eftir hennar hjarta. Og hún hafði
raunar betri tök á sviði fjármuna,
en aðrar konur þorpsins flestar. En
þó að efnin væru, safnaði hún
aldrei fje handa sjer og sínum.
Aldrei var tekin borgun fyrir
greiða nje gistingu í „Húsinu". En
þegar boðin var greiðsla af þeim,
sem dvalið höfðu lengi, var venja
hennar að svara: „Nei, við seljum
ekki greiða ,en við höfum hjerna
kvenfjelag, ef þjer vilduð láta það
njóta þess, sem þjer vilduð gefa“.
Sama var með stúkuna eða bind-
indismálin. Hún hlynnti að þeim
störfum leynt og ljóst. Og væri
eitthvað erfitt, sem horfði til heið-
urs og menningar, var þetta mál-
tak hennar í minnum haft: „Við
megum til vegna Eyrarbakka“, —
Æskustöðvarnar, ættlandið, heiður
þess, aukin fegurð og gróandi þjóð-
lifs á guðríkisbraut, var henni luð
fyrsta og síðasta. Fáar konur munu
hafa kunnað betur að sameina
Mörtu og Maríu, aleflingu andans
og umsvif hversdagsleikans í eina
persónu. Um hana mátti áreiðan-
lega til sanns vegar færa orð Pjet-
urs postula: „Skart yðar sje ekki
ytra skart, með því að fljetta hár-
ið og hengja á sig gullskraut, held-
ur sje það hinn huldi maður hjart-
ans í óforgengilegum búningi hóg-
værs anda, sem er dýrmætari í aug
um Guðs“.
Einhverjum kann að finnast
þetta sem draumsýn löngu liðins
tíma. Vel má svo vera, en þó da-
samlegur veruleiki, og umfram
allt framtíðarsýn og hugsjón hverr-
ar íslenskrar konu og kristinnar.
Við erum hinni horfnu aðalskonu
hjartanlega þakklát og yndisleg var
síðasta ósk hennar, er hún sagði:
„Gætið þess að draga upp íslenska
fánann, þegar jeg er farin“. Betri
einkunn varð henni naumast veitt.
^ ^ ^ ^ ^