Lesbók Morgunblaðsins - 24.06.1951, Side 2

326
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
háttum á Bessastöðum. Hvað var
margt fólk þar?
— Átta manns var í heimili þau
árin, sem jeg var þar. En annars
mátti svo segja að heimilið væri
tvískift og lítill samgangur milli
húsbænda og hjúa. Við vorum tveir
vinnumenn og tvær vinnukonur og
voru vistarverur okkar uppi á lofti
og þangað gengið um bakdyr húss-
ins. En niðri í stofunum var að-
setur húsbændanna og þeirra fólks
og það gekk altaf um aðaldyrnar.
Þau hjónin skiftu sjer ekkert af
fólkinu nema sögðu því fyrir verk •
um. Það þótti Grími nóg. Hann
ætlaðist til þess og treysti því að
menn intu samviskusamlega af
þöndum það sem þeim var ætlað
að gera. En áður hafði þetta verið
öðru vísi um frú Jakobínu, það
heyrði jeg á fólkinu, sem hafði ver-
ið þar á undan mjer. Þegar við
vorum í mógröfum sagði það sem
svo:
— Nú er sú gamla sjálfsagt úti
við einhvers staðar með kíkirinn
til þess að sjá hvort við svíkjumst
ekki um.
Og einu sinni, er við vorum að
heya á túninu í hvarfi frá bænum,
þá sagði fólkið:
— Nú er það leitt fyrir þá gömlu
að geta ekki notað kíkirinn til að
njósna um okkur.
En ekki varð jeg var við það að
hún fylgdist þannig með vinnu-
brögðum fólks síns. Og aldrei
heyrði jeg til húsbændanna stygð-
aryrði nje ávítur.
Einn þótti þó ókostur á húsfrey-
unni, að hún var matsár. Þóttist
fólkið aldrei fá nægju sína. Kæmi
það þá fyrir að einhver kvartaði
um þetta við Grím, fór hann til
konu sinnar og sagði við hana að
ekki mætti fólkið svelta. Batnaði
þá viðgerningur næstu daga, en svo
sótti í sama horfið aftur.
Sífeldai kaupstaðarferðir.
Annars var það einkennilegur
búskaparsiður á Bessastöðum, að
aldrei var keyptur neinn forði til
heimilis. Þar var sami háttur á og
í kaupstöðum, þar sem menn geta
farið í búð á hverjuin degi, að varla
var keypt meira í einu en svo sem
til næsta máls. Af þessu leiddi það
að altaf var verið að senda okkur
vinnumennina til Reykjavíkur,
aldrei sjaldnar en þrisvar í viku og
stundum oftar. Fórum við þá á
báti yfir Skerjafjörð þegar fært
var, og lentum annað hvort í Skild •
inganesi eða Görðunum. Ekki
máttum við hafa segl á bátnum.
það harðbannaði Grímur. Hefir
hann líklega verið hræddur um að
við myndum kollsigla okkur.
Þetta voru erfiðar og leiðinlegar
ferðir. Oft fengum við versta barn-
ing og ágjöf. Og þegar yfir Skerja-
fjörð kom, urðum við að fara til
Jóns í Hólabrekku og fá ljeðan
hjá honum handvagn inn í Reykja-
vík og aka svo farangrinum á sjálf-
um okkur suður í Skerjafjörð. Að
því loknu urðum við að skila vagn-
inum. Voru þessar ferðir hinn
versti tímaþjófur, en ekki var horft
í það.
Víða urðum við að koma í Reykja
vík, því auk verslunarerinda vor-
um við venjulega með brjef og
sendingar til hinna og annara
heldri manna, svo sem Þórhalls
lektors Bjarnarsonar, Sighvats
Bjarnasonar síðar bankastjóra,
Jónassens landlæknis, Magnúss
Stephensen landshöfðingja og
fleiri. Þau erindi var okkur kær-
komið að rækja, því að alls stað-
ar fengum við góðgerðir, kaffi og
mat, og hvoru tveggja urðum við
fegnir.
Frúin skrifaði á miða alt sem
við áttum að kaupa, og svo voru
okkur máske fengnar 30—50 krón-
ur í peningum, og var það ekki
svo lítið fje á þeim árum, Mig
minnir að við greiddum alt út í
hönd nema vínföng. Þau keypti
Grímur altaf í lyfjabúðinni, og þau
voru tekin út í reikning. Okkur
var skipað að láta verslanirnar
skrifa á minnisblaðið hvað hver
hlutur kostaði, og svo áttum við
að skila Grími blaðinu þegar heim
kom og gera honum reikningsskil.
Var þá jafnan viðkvæðið hjá hon-
um, þegar alt stóð heima:
— Ágætt, ágætt, já, þetta er
ágætt.
Ef ekki gaf yfir Skerjafjörð, lá
við að sultur yrði í búi, og þá
var tekið það ráð að senda okkur
landveg til Reykjavíkur, og bárum
þá alt á Stóra-Brún. Jeg skal minn-
ast betur á hann seinna.
— Hvernig stóð á því að svona
mikið þurfti til heimilis, þar sem
ekki voru fleiri en átta heimilis-
menn?
— Það gerði gestagangurinn.
Altaf voru að koma gestir, höfð-
ingjarnir úr Reykjavík og útlend-
ingar. Vissum við vinnufólkið
minst um hvaða fólk það var, en
gestagangurinn sagði til sín á þann
hátt, að við urðum að fara fleiri
ferðirnar til Reykjavíkur.
Jeg sagði áðan að alt hefði verið
keypt smám saman, en það er ekki
alveg rjett. Á hverju hausti var
keypt ein smálest af kolum og
til þess ætlast að hún dygði allan
veturinn. Var einnig brent mó, og
tókum við venjulega upp úr tveim-
ur gröfum á vori, en þetta var
ljettur bálkamór, sem fuðraði upp
og veitti lítinn hita. Fór og jafn-
an svo, að kolalaust var orðið þegar
kom fram á útmánuði. Ekki man
jeg nú hvernig við fluttum kolin
suður eftir, sennilega höfum við
ekið þeim á handvagni suður að
Skerjafirði. En hitt man jeg, að
þegar heim kom, urðum við að
bera þau upp á háaloft. Þar voru
þau geymd. Engin önnur geymsla
var fyrir þau, engin útihús nema