Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1952, Blaðsíða 2

r LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
; 62
^ Halldór Daníelsson varð bæarfó-
• geti hér 1886. Hann var samvizku-
samur og duglegur embættismaður,
og hann vildi halda uppi góðri reglu
í bænum. Hann var hér bæarfógeti
og lögreglustjóri í 22 ár og á þeim
árum þrefaldaðist íbúatala bæar-
ins. Væri því margt merkilegt um
embættisferil hans að segja, þótt
það verði ekki gert hér.
Meðal fyrstu afskifta hans af
f umferðarmálunum má telja, að
1 hann lét prenta og festa upp á
1 hús víðsvegar um bæinn eítirfar-
andi leiðbeiningu:
LÖGREGLUSTJÓRNAK
AUGLÝSING
Hér með skal brýnt fyrir mönn-
um að gæta þess, er nú segir:
1. Enginn má ríða hart á götum
bæjarins, og eftir stéttunum má
alls ekki ríða.
2. Hestar lestamanna mega ekki
standa á götunum lengri tíma
en þarf til þess að taka ofan
af þeim eða láta upp á þá.
Auglýsing þessi var fest upp á
hverju vori og voru fleiri og færri
sektaðir á hverju sumri fyrir gapa-
lega reið á götunum, bæði bæar-
menn og aðkomumenn.
■
----o---
Nú var það að kvöldi hins 1.
júlí 1888 að Pétur Pétursson lög-
regluþjónn (faðir dr. Helga Pét-
urss) var staddur í Austurstræti
og var á tali við Hannes Thorar-
ensen, sem þá var verzlunarmaður
hjá Thomsen. Heyra þeir þá dun-
reið mikla og er þeir líta upp sjá
þeir hvar þrír menn koma fleng-
ríðandi eftir Austurstræti. Voru
1 það þeir Valgarð Breiðfjörð kaup-
' maður, Andreas Dahl hótelþjónn
og Gestur Pálsson skáld. Þeystu
þeir þarna framhjá og fór hestur
Gests á stökki.
Það var - skylda lögregluþjón-
\ anna að kæra alla, sem riðu óvar-
lega um götur bæarins, og morg-
uninn eftir kærði Pétur þessa þrjá
menn fyrir bæarfógeta. Hann gaf
þegar út stefnu, þar sem sökudólg-
unum var stefnt fyrir rétt kl. 4
þá um daginn. Stefnuvottarnir fóru
fyrir hádegi að birta stefnuna, en
hittu Gest ekki heima. Stefnuna
lásu þeir því fyrir „stúlkunni Gunn
hildi Jóhannesdóttur á heimili hins
stefnda", afhentu henni afrit af
stft'nunni og lögðu svo fyrir að hún
yrði afhent Gesti þegar er hann
kæmi heim.
Allir hinir stefndu hlýddu kalli
á réttum tíma og var Gestur yíir-
heyrður fyrst. Hann neitaði því
harðlega að hann hefði riðið óhæfi-
lega hart á götum bæarins kvöld-
ið áður og hann væri því hafður
fyrir rangri sök. Hann héit því og
fram, að enda þótt það sannaðist
að hann hefði riðið of hart, þá
mætti alls eigi sekta sig, þar sem
ekkert slys hefði hlotizt af, né get-
að hlotizt af því. Hann viðurkendi
að hann hefði lesið aðvörun bæar-
fógeta á götunum, en kvaðst ekki
mundu bjóðast til þess að greiða
neina sekt, heldur láta málið ganga
til dóms.
Máli hans var þá frestað til næsta
dags og skyldi tekið fyrir kl. 9
að morgni og þá fenginn vitnis-
burður Hcnnesar Thorarensens.
Kom þá röðin að hinum söku-
dólgunum. Valgarð Breiðfjörð
kannaðist ekki við það að hafa rið-
ið of hart um göíuna, sagðist ekki
hafa „riðið harðar þá en liann
hefði gert undanfarin 5 ár“. Kvaðst
hann aðeins hafa riðið „skokkreið“
og þó hefði hesturinn máske farið
hraðar en hann hefði kosið. Bauðst
hann samt til þess að g'reiða 5 króna
sekt og' greiddi þar í réttinum kr.
6.33 og’ var þar með laus.
Andreas Ðahl viðurkenndi aftur
á móti að hann hefði riðið of hart
á götunni og bauðst til að greiða
2 kr. sekt, sem dómarinn sam-.
þykkti „eftir atvikum“ og greiddi
hann svo í réttinum kr. 3.33.
Morguninn eftir komu þeir báð-
ir fyrir réttinn Hannes Thoraren-
sen og Gestur Pálsson. Bar Hann-
es það að hann hefði séð Gest ríða
á nokkuð hörðu stökki eftir Aust-
urstræti, og hefði hesturinn farið
fullkomlega hálfa ferð. Hann
kvaðst hafa séð að Gestur hélt í
taumana, en hve fast hann hafi
lialdið verði eigi sagt.
Gestur var spurður hverju hann
hefði hér til að svara, en hann
kvaðst engu hafa við að bæta fyrri
frambnrð sinn og óskaði að málið
yrði tekið til dóms.
Bæarfógeti kvað svo upp dóm í
málinu hinn 10. júlí og var Gest-
ur þar ekki viðstaddur. Segir í for-
sendum dómsins, að það þyki nægi-
lega sar.nað, að Gestur hafi gerzt
brotlegur. Hinsvegar verði ekki
fallist á þá skoðun hans, að hann
væri vítalaus af harðri reið, ef
ekkert tjón hlytist af eða gæti hlot-
izt af. Síðan segir:
„Það getur enginn vafi verið á
því, að lögreglustjórninni sé heim-
ilt og skylt að gefa út eins sjálf-
sagða íyrirskipan og þessa, til þess
að tryggja umferð og óhultleik
manna, sem um bæinn ganga, og að
hverjum einum sé skylt að hlýða
henni skilyrðislaust, að við lagðri
ábyrgð ef á móti er brotið, því að
annars væri þvílíkar fyrirskipanir
þýðingarlausar, enda máfullyrðaað
komin sé á föst réttarvenja í þessu
efni í Reykjavíkurbæ um mörg
undanfarin ár, þar sem ýmsir
menn, er á ári hverju hafa verið
kærðir fyrir samkynja brot, hafa
því nær allir gengist undir að sæta
sektum fyrir það.
Rétturinn fær því eigi betur séð,
en að full heimild sé til að láta
kærða s^pta ábyrgð fyrír umgetið
brot, og skal hún ákveðin 5 krúna
sékt, er falli í lögreglusjóð Reykja-
víkurkaupstaðar. E|nnig ber kærða