Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1952, Page 8
Björn Sigfússon hciskólabókavörður;
Hvert safna Væringjar bókum?
Dr. Sigíús Blöndal
1. Kvöld við Ilyrningshóim
Austan þeldokKt isyraxsund og
hæruskotiö aí graði læddist kvöia-
húm regni ýrt, og íyrsiu iaur, sem
vildu ekm bióa ioks aó deya, neid-
ur njóta enn til þess hausionó-
unnar, duttu snemma í ár og llögr-
uðu að iotum mér. Þau sögou:
„Gestur, við erum hka á törum og
lengra en þú, sem sigiir her ut
sund á morgun til ísiands.“ Og
nokkur þeirra bárust í gusti um
rauf niður í jarðhus fornt, hola
dys, sem jötnar hlóðu á steinöld
ur grettistökum og hýstu þar
framliðna.
„Ég finn ég er á förum,“ sagði
öldungur, sem var að stildra á
eftir mér niður af dysjarhólnum,
— „en það koma aftur lauf fyrir
þessi, sem hafa bíandast við bein-
íúa niðri í dys á sex þúsund ár-
um.“ Kliður samþykkis þaut í
laufkrónum yfir hötði okkar, en
dysin var gegnofin rótum þeirra
og nærði þær. Svo vænt þótti öid-
ungnurn um, að hann átti þennan
öriagastað í garðinum sinum, að
hann undi þar líkt og að sitja við
rætur sjális Yggdrasils, sem æ
stendur grænn yítr Urðar brunni.
„Frændi,“ sagði hann upp úr
þögn, „ég er að kveðja bækurnar
minar. Eg tek hvern höiund eítir
annan, og þegar ég er búinn, horfi
ég á bókma, kveð hana. Svo loka
ég henni, veit við sjáumst ekki oít-
ar. Ég er með klassíska höfunda
núna, veit ekki, hvað langt ég
kemst með það, sem ég vildi helzt
ljuka, áður en ég er allur.“
Svo talar sá einn, sem nærst
hefur á bókmenntum aldanna
eins og tré dregur svarðsafa þús-
und ára lauímoldar. En þessum
manni voru bækur enn meira en
það: viskubrunnur, sem hann hafði
kannað ilestum löndum sínum bet-
ur og veitt öðrum úr óspart. Og
nú rann upp fyrir mér, hvert hann
stefndi með þessum formála. Hann
var að hugsa um, hverja bækur
sínar ættu að fræða og gleðja, þeg-
ar hann hefði kvatt.
„Ég hefði viljað, að þær færu
heim og helst til Háskólabóka-
safns í Reykjavík," hélt hann á-
fram, „en verst er, að ég er ekki
svo efnum búinn, að ég geti gefið
þær.“ — Því næst taldi hann upp
einstaka hluti, sem fara skyldu til
safna „heima“, hvað sem annars
yrði urn bækurnar.
Þessi atburður er táknrænn um
hug flestra íslenzkra mennta-
manna erlendis til ungra menning-
arstofnana á Fróni. Vestan af
Kyrrahafsströnd og víða úr gamla
heiminum hafa Væringjar nútíðar