Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1952, Side 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
j m
frönsku, latínu, grísku, mannkyns-
sögu, uppeldisfræði, landafræði,
stærðfræði og enn fremur nokkr-
um náttúrufræðigreinum, eftir því
sem grundvöllur skapast til þess.
Af síúdentsreynslu vitna ég um
það, því ég las til sænskuprófs ný-
lega, að miklu auðugra varð mér
námið vegna bókaforðans í Háskóla
bókasafni frá tveimur örlátum Sví-
um, þeim Lars Saxon ritstjóra, sem
sendi nær 1000 bindi fyrir nokkr-
um árum, og frú Hildi Blöndal, sem
er dóttir Rolfs Arpi, er var háskóla-
kennari í Uppsölum, eins og kunn-
ugt er. Bækur þeirra Hildar og Sig-
fúsar gagna eitthvað til B. A.-próf-
anna allra nema í náttúrufræði, —
þó bezt svo, að Háskólabókasafn
" skorti ekki fé tirframhaids bóka-
stofninum og kaupa á hinu merk-
asta, sem út kemur í grannlöndum.
Það er alvörumál í söfnum, þegar
góðar gjafir skuldbinda siðferði-
lega til framhalds á gefnum tíma-
ritum og tegundum nýtustu bóka
og ný viðfangsefni í landinu krefj-
ast hins sama og mikils annars, en
fé skortir og starfslið til þess alls,
sem kallar að. Svo beiskt er að bíta
í það epli, að sumir safnmenn teldu
bezt að verjast sem flestum gjöf-
um og forðast sérhvern vöxt, sem
afturkippur gæti fylgt. Hæpin
stefna er það og vandratað hóf.
Nú skal það fram, sem fram horf-
ir, og þá mun árangur nást. Hjá
vaxandi kostnaði háskóla og bóka-
safns hans verður eigi komist.
Einnig hefur Landsbókasafn skyld-
ur við háskólann, bæði með hefð
síðan 1911 og yngri lagastaf, enda
þróast það nú örugglega í vísinda-
átt. Háskólabókasafn hefur á móti
opnast til almenningsnotkunar og
fylgir þar alveg hinni nýu reglu-
gerð Landsbókasafns. Það er eins
víst og að tveir og tveir eru fjórir,
að um leið og hægt verður að
byggja síðarnefnda safninu hent-
ugt hús í grennd við háskólann,
Hvah gerbist í maí
LANDHELGIN
I'eg'ar er fréttin ira hina nýu land-
helgi ísiands barst út, urðu brezkir úí-
gerðarmenn ókvæða við. Fyrirspurnum
rigndi niður í þinginu um það, hvað
brezka stjórnin liyggðist gera í þessu
máli. Stjórnin lét sendihcrra sinn hér
bera fram mótmæli við íslenzku stjórn-
ina. Kváðu Bretar hina nýu reglugerð
um landhelgina ekki eiga stoð í al-
þjóðalögum og éskuðu endurskoðunar
á henni í samráði við sig. islenzka
stjórnin svaraði því að hún teldi þessa
gagnrýni Breta ekki réttmæta, því að
reglugerðin væri í samræmi við al-
þjóðalög og dóm þann, er kveðinn var
upp í Haag í deilumáli Breta og Norð-
manna. —• Allan mánuðinn vorii brezk
blöð með skæting og jafnvel hótanir í
garð íslendinga út af landhelginni. Er
búizt við því að Bretar muni leggja
málið undir úrskurð alþjóðadómstóls-
ins í Haag.
Hinn 5. maí tilkynnti íslenzka ríkis-
stjórnin að veiðibannið í landhelgi
næði einnig til þeirra skipa er væri
með flotvörpur. Síðan var Pétur Sig-
urðsson sjóliðsforingi skipaður til að
verður rekstur þessara vísinda-
safna sameinaður einhvern veginn,
til dálítils sparnaðar og mikils á-
vinnings í vexti safns og notkun.
Þá fyrst gæti sá draumur að
fullu ræst, að íslenzkir mennta-
menn fengju á mjög mörgum svið-
um jafnhæfan bókakost og fæst í
söfnum í öðrum höfuðborgum
Norðurlanda.
Án hjálpar og ævarandi eggjunar
frá höfðinglyndum gefendum dytti
okkur, lítilsigldum bókavörðum,
ekki í hug að setja markið svo hátt.
Nú þegar markið hefur verið sett,
með eða móti okkar vilja, er ekki
um annað að gera en leggja á brekk
una, skásneiða brattann sitt á hvað,
en gleyma ekki að líta í sífellu
beint upp að markinu.
hafa yfirstjórn landhelgisgæzlunnar.
Hinn 15. maí gcklc reglugerðin um
landhelgina í gildi. Bretar höfðu aðvar-
að togara sína og að kvöldi hins 14.
mátti sjá marga togara sigla út fyrir
hina rvu landhelgislínu. Suðurnesja-
menn fögnuðu 15. maí sem hátíðisdegi
og voru fánar dregnir þar við hún
bæði á skipum og í landi.
VEÐRÁTTAN
Fyrra hluta mánaðarins voru kuldar
um allt land og stórhríð norðanlands
nokkra daga svo að ekki sá á dökkvan
díl. Urðu þá ófærir ýmsir heiðavegir,
er áður höfðu verið ruddir. Stórviðri
voru víðast og hér í Reykjavík var
veðrið svo 3.—7: maí; að skípið „Trölla-
foss“ varð veðufteppt einn dag. Hinrt
16. skifti um veður og kom þá hlýinda-
kafli, er stóð fram til 27. ;og náði urn
allt land. Tók þá upp snjó og urðu
sums staðar flóð af miklum leysingum.
Jörð tók þegar að gróa og þótti vel
rætast úr svona í byrjun sauðburðar.
Töldu allir víst að nú væri vetrinum
lokið og höfðu ýmsir sleppt fé sínu.
— Hinn 27. skall á norðan stórviðri
með fannkomu norðan og austan lands.
Olli veðrið tjóni um allt land, þök tóki
af húsum, gróðurhús brotnuðu, miklar
skemmdir urðu á kartöflugörðum, lömb
drápust víða og 30 símastaurar brotn-
uðu norðanlands af ísingu, en hestai
fennti í Skagafirði. — Síðan voru köld
norðanveður um allt land til mánaða-
móta, bjartviðri sunnan og vestan
lands, en oft slydda og hríð nyrðra og
næturfrost 2—6 stig. Kulnaði þá gróð-
ur að mestu. <
AFLABRÖGÐ
Fiskaflinn á fyrsta ársfjórðungi varð
meiri heldur en tvö siðastliðin ár, eða
81.201 smál., þar af bátafiskur 47.513
smál. Mestur hlutinn af þessum afla
fór til frystingar (38.172 smál.) og sölt-
unar (17.376 smál.) í vertíðarlok hafðí
afli báta víðast hvar orðið sæmilegur.
Aflahæsti bátur í Þorlákshöfn var með
600 smál. og á Akranesi með 515 smál.
Nokkur afli var nyrðra í þessum mán-
uði, þegar á sjó gaf, og uppgripaafli
við Langanes. Fekk bátur frá Þórshöfn
22 skpd. á handfæri í einum róðrj, —<