Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1953, Qupperneq 1

11. tbl.
XXVIII. árg.
|H.0TðiTOÍ»Iaí»2í m$
Sunnudagur 22. marz 1953
JÖRGEN BUKDAHL:
NORÐLRLAIMDARÁÐIÐ
OG ÍSLEIMZKLI HAIMDRITIIM
J()RGEN BUKDAIfL er einhver snjallasti rithöfundur Dana og mikill
mælskumaður. Af helztu ritum hans má nefna: „Hovedströmninger i
skandinavisk Litteratur 1890—1925“, „Mellemkrigsbogene", „Danmark
og Norge undir Krig og Besættelse“ og „Norden og vi“. Ilann hefur
gert sér Ijósa grein fyrir menningarsögu Norðurlanda frá upphafi til
vorra daga, eins og grein þessi ber ljóst vitni. — Er íslendingum því
ómetanlegur styrkur að því að hafa eignazt slíkan. málsvara í Dan-
mörku, þar sem um menningararf vorn er að ræða.
NORÐURLANDARÁÐIÐ er sezt
á rökstóla í Kaupmannahöfn. Það
var Hedtoft sem dró tjaldið frá
hinni miklu sýningu með áferðar-
fallegri ræðu, þar sem hann dró
fram sögulega þýðingu norrænnar
samvinnu, er hann taldi að ekki
hefði verið nægur gaumur gefinn.
„Vér stæðum ekki hér í dag, ef
það væri ekki vegna aðgerða for-
feðra vorra fyrir hundrað árum“.
Og svo minntist hann á fund stúd-
enta og borgara í ráðhúsinu 1845.
Hann minntist einnig á vankant-
ana á þeirri hreyfingu, að hún var
ekki alþýðleg, afstöðuna til dönsku
landamæradeilunnar og hve lítt
hefði verið skeytt um þjóðarein-
kenni. Og hann sagði að það væri
lýðskólunum að þakka að norræna
hugmyndin væri enn lifandi.
Það var svo sem ekki mikið út
á ræðu þessa að setja, annað en
það, að mælskan skyggði alveg á
þann reginmismun, sem er á
draumórum gamla „skandinavism-
ans“ og þeirri raunsæi, sem hlýtur
að vera grundvöllur norrænnar
samvinnu nú, því að hún blessast
því aðeins, að menn núi hinar
rómantísk-norrænu gullstírur úr
augunum og losi sig alveg við hin-
ar gömlu grillur, sem fremur öllu
standa nú norrænni samvinnu fyrir
þrifum; þær setja á hana lyriskan
loftkastalasvip, eru eins og þýður
sumarblær, sem breytist í haglel
þegar hann rekst á kletta raun-
veruleikans.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Jörgen Bukdahl
Hinn gamli „skandinavismi“
var mergfúinn
Fyrst og fremst var nú „skand-
inavisminn“ þröng yfirstéttahreyf-
ing. Hann var borinn fram af
stúdentum og borgurum og hann
var pólitískur, því að af Dana hálfu
átti hann að vera einn liðurinn í
landamæraþrætu þeirra við Þjóð-
verja. Þeir töluðu um suðurtak-
mörk Norðurlanda, og þeir töluðu