Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1953, Blaðsíða 10

166
LESBÓK MORQUNBLAÐSINS
um í stríðinu af völdum loftárása,
en vart sér nú þeirra lengur stað.
Eigi dylst mér að hún er miklu
finn-finnskari en áður, enda hefur
setzt þar að upp á síðkastið fjöldi
manna utan af landsbyggðinni, þar
sem aðeins finnska er töluð. Þar á
meðal margt landflótta Kyrjála,
sem urðu að yfirgefa heimkvnni
sín að fullu eftir stríðið. Það er
sagt að nú á tímum séu allar stór-
borgir að verða líkar hver annarri
og íbúar þeirra einnig, og er nokk-
ur sannleikur í því. Sérkennin
hverfa sí og se fyrir vaxandi við-
skiftum og samgöngum, sem auk-
ast ár frá ári.
Helsingfors er ungur bær. Að
vísu var hann stofnaður á 16. öld
af Gustaf Vasa, en ekki fór hann
að vaxa neitt að ráði fyr en á 19.
öld. Fátt er þar gamalla húsa, enda
hafa eldsvoðar herjað hann hvað
eftir annað. Gamall bæarhluti er
ekki til. — Helsingfors er fallegur
bær. Þar er margt glæsilegra stór-
hýsa, og mun hann að húsagerð til
vera einn fegursti bær á Norður-
löndum. Þá er lega hans skemmti-
leg. Hann stendur að mestu á skaga
er gengur út í Finnska flóann. Göt-
urnar eru breiðar og reglulegar og
víða meðfram þeim trjáraðir- Torg
eru víða með svipmiklum minnis-
merkjum, og margir skemmtigarð-
ar. — Helsingfors er höfuðborg
Finnlands um allt. Hún er aðsetur
æðstu stjórnar landsins, menningar
og menntaborg. Þar er höfuðsetur
iðnaðar og verslunar, og mesta
innflutningsborg landsins er hún,
þó að hafnir hennar lokist stund-
um nokkra vetrarmánuði vegna
lagísa.
Af merkustu byggingum Hels-
ingfors má telja: Ríkisdagshúsið,
eina fegurstu byggingu á Norður-
löndum, Stórkirkjuna og Háskól-
ann. Þá er forsetahöllin mjög stíl-
hrein og virðuleg bygging. Þar býr
nú forsetinn Paasikivi (hornsteinn-
inn, eins og það er útlagt úr
finnsku). Er það mjög táknrænt,
því að á engum einum manni fram-
ar hvílir heill Finnlands nú og
hefur hann alveg óskift traust
þjóðar sinnar. — Þykir mörgum
Finnum sem vandfyllt verði hans
skarð. Er hann nú 82 ára gamall,
en þó í fullu starfsfjöri. Paasikivi
forseti er lögfræðingur að mennt
og gerðist ungur stjórnmálamaður.
Sendiherra var hann lengi í
Moskva, og er talið, að hann sé eini
stjórnmálamaðurinn finnski, er
Rússar virði. Hann er þrautreyndur
og laginn samningamaður og mik-
ill ættjarðarvinur. Af forsetum
Finnlands er hann sjötti í röðinni.
— Sagt er, að Paasikivi sé ekki
búinn að útvelja sér eftirmann, og
þyki hann vandfundinn.
Er ég var í Savolaks heyrði ég
eftirfarandi sögu um hann og Sibe-
lius. Ekki veit ég um áreiðanleik
hennar:
Þegar tónskáldið mikla, Sibelius,
var 85 ára (1950) heimsótti Paasi-
kivi forseti hann. — Öldungarnir
ræddu margt. Kom þar, að samtalið
barst að framtíð Finnlands, og var
Paasikivi ekki með öllu áhyggju-
laus, og segir loks: „Verst er, Sibe-
lius, að það eru engir menn til að
taka við af okkur, er við föllum
frá“.
Svaraði þá hinn, og brá á glens:
„Vertu alveg ókvíðinn, Paasikivi,
þú hefur Kekkonen og ég Malm-
sten“. Kekkonen er núverandi for-
sætisráðherra Finna, duglegur
maður, en umdeildur. Hann þykir
metorðagjarn og keppti við Paasi-
kivi í síðustu forsetakosningum,
en hlaut miklu minna atkvæða-
magn. Malmsten er talinn einn af
smæstu spámönnunum meðal
finnskra tónskálda.
í Helsingfors er fjölskrúðugt
menntalíf. Þar er höfuðháskóli
landsins með tíu þúsund stúdent-
um, en auk hans eiga Finnar tvo
minni háskóla í Ábo. — Fjöldi sér-
skóla er í bænum og má segja, að
þar sé miðstöð alls finnsks mennta-
lífs. — Háskólinn er mikil og virðu
-leg bygging og stendur við Stór-
torgið, eins og margar þekklustu
byggingar bæarins. — Fegursti
skemmtigarður borgarinnar er
Brunnsparken; þar fagna finnskir
stúdentar sumri við mikil hátíðn-
höld fyrsta dag maímánaðar. Ur
skemmtigarðinum sér vítt yfir bæ-
inn og til hafs.
í suðaustri rís hátt hið sögulega,
fornfræga virki, Sveaborg. En um
það hef ég áður skrifað hér í blaðið
allítarlega grein, sem ég sé ekki
ástæðu til að bæta við.
Staður mikið sóttur utan við
Helsingfors, einkum á sumrin, er
Högholmen (Háihólmur). Þar er
dýragarður Finnlands. Eru þar
fyrst og fremst geymd innlend dýr-
— Merkasta gata borgarinnar er
Mannerheimvegurinn, kenndur við
Mannerheim marskálk, þjóðhetju
Finna, er dó snemma árs 1951. —
Við þá götu standa ýmis fegurstu
stórhýsi Helsingfors, er risið hafa
upp á seinni árum, og tala sínu
þögla máli um snilli Finna í húsa-
gerðarlist, er þeir hafa orðið kunn-
ir fyrir víða um heim.
— ★ —
Gamall draumur hafði rætzt. Eg
var aftur kominn til Finnlands
eftir 13% ár. — Ég vakna að morgni
18. október af værum svefni úti á
Brándö, sem er í útjaðri Helsing-
fors.
Það var fallega gert, Finlandia,
að gefa mér síðkomnum gesti ofur-
lítinn smekk af þínu unaðslega
hausti. Ég hef aldrei átt vor eða
sumar með þér, og vanséð að svo
verði.
Loftið er hlýtt og hressandi tært.
Glugginn er opinn. Ennþá syngur
lítill kór í skóginum. — Greinar
trjánna hafa goldið nokkurt afhroð