Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1953, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
177
Lcsstofa í Widener-safni í Harvard-
báskóla.
í bókband og viógerðir. 55—59%
ganga'í laun bókavarða og milli
7 og 8% í laun þeirra, sem annast
bókhlöðurnar, byggingarnar sjálf-
ar. Rúml. 13% fara í húsaleigu, ljós,
hita o. fl.
Starfslið bókasafnanna er venju-
lega all-fjölmennt. Milli 37 og 38
þús. manns vinna við opinber söfn
í Bandaríkjunum, en um 15 þús-
þeirra vinna aðeins part úr degi,
t. d. giftar konur eða studentar við
nám. Nærri 14 þús. af þessu starfs-
liði eru sérlærðir bókaverðir.
Mörg stóru söfnin virðast hafa
auð fjár. Talið er, að yfir 40 söfn
hafi 200 þús. dollara hvert, eða
meira, til arseyðslu. Stór bokasöfn
eru annars ekki sérlega mörg, því
ekki eru nema 25 opinber söfn, sem
eiga Vz millj. binda eða fleiri.
Stásrstu söfn eiga um eða yfir 5
miUj. Amerískir bókasafnsmenn
segja, að ekki sé hægt að tclja
opinbert safn méð söfnum, svo
sæmilegt sé, nema það eigi að
imnnsta kosti 6000 hjndi, alveg an
tillits til þess, hve fámennt sveitar-
félag þess kann að vera. Alls nema
útlán almenningsbókasafna í
Bandaríkjunum 330 til 340 millj.
binda á ári. Það svarar til þess,
að hver skrásettur notandi lesi um
15 bindi á ári.
Svo eru allir þeir, sem ekkert
lesa, og svo enn aðrir, sem sjálfir
kaupa allt sem þeir geta. Þar hafa
„vasa“-útgáfur og aðrar ódýrar al-
menningsútgáfur hjálpað mörgum
bókelskum manni með léttan sjóð
til að eignast gott safn. Þær út-
gáfur eru merkasta nvung í bóka-
gerð seinustu ára og ekki síst fvrir
ensk frumkvæði, en ágæt og ódýr
amerísk söfn eru einnig til. Bæk-
ur í einhverju formi geta nú verið
allstaðar nálægar í daglegu lífi
hvers manns. Þær geta leyst úr
flestum vanda vanþekkingarinnar
og veitt flestan þann auð, sem orðs-
ins og myndanna )ist. á til- En
„af bókum lítt ég lærði nýtt“, sagði
Grímur Thomsen, en bætti því við:
„en las hálf illa þó“.
Það er satt, bækur eru ekki ein-
hlítar, eiga ekki og geta ekki allt.
Sú var tíð, að menn gátu þjáðst
hér af bókahungri. Nú lifa menn í
ofáti þeirra og ólyst. En hóf er bezt
að hafa í allan máta. Þess má enn
minnast, að blindur er bóklaus
maður. Sem betur fer eru enn gefn-
ar hér út og keyptar margar góð-
ar bækur.
En við íslendingar eigum nú
ýmislegt ólært. og ógert í bóka-
safnamálum. Það er önnur saga.
Við skulum um fram allt ekki
hætta að vera góðir bókamenn og
fara með bókaútgáfu og bokasöfn
af skynsamlegu viti. Afbókasöfnum
Bandaríkjamaima má margt læra.
Það er hka önnur saga. Og hvað
sem henni líður, var það ánægja
í sjálfu sér að sjá söfn þeirra og
kymiast vinnubrögðum þeirra.
Bókmenntir þeirra eru lika at-
hyglisverðar um margt. Þeir eru
ekki einungis vel á vegi staddír í
verkfræðum og tækni, eins og oft-
ast er á loft haldið. Húmanistisk
fræði eru þar líka víða í blóma og
íjör í fögrum bókmenntum. Allt
þetta reyna bókasöfnin að gera að
frjósamri almenningseign og föst-
um þætti í þjóðlífinu.
Veiztu þetta?
SNYRTISTOFUR voru til i Egypta-
landi fyrir 5000 árum.
- ★ -
RITVÉLJNA fann upp danskur maður,
Malling Hunsen að nafni.
- ★ -
ItOTTUR OG MÝS. Rúmlcga 330 teg-
undir af rottum og músum eru til i
Norður-Ameríku.
- ★ -
MJÓLKURKÝR verður að eta rúin-
lega 100 pund af heyi til þess að geta
framleitt 20—25 pund uf mjólk.
- ★ -
NEFIÐ á líkneskju frelsisgyðjunnar,
sem stendur fyrir u'tan innsiglinguna
til Ncw York, er 7 fct og scx þuml-
ungar á lengd.
- ★ -
STÆRSTI GOSHVER í Ameriku er
Old Faithful" í Yellówstone þjóð-
garðinum. Hann gýs regíufegá á 70
mínútna fresti og goshæðin er 150
íet. En gosin úr Geysi. í Haukadal
eru um 200 fet a hæð.
- ★ -
SÖGN er það að heilagur Antoníus
hafi aðems lifað a brauði óg vatm
og þó varð hann 105 ara gamall.
- ★ -
FYRSTI FLUGPÓSTUR sern sögur íara
af, var sendur með loftbclg yfir
Ernrarsund frá Englandi til Frakk-
lands árið 1785.
- ★ -
FÝRSTI VITINN var reistur á eynni
Pharos undan strönd Egyptalands.
Ilann var nær 400 fet á hæð og var
talinn eitt af sjö furðuverkum forn-
aldarinnar.
- ★ -
í K.ÍNA má ekki gefa klukkur í brúð-
argiöf, þvi að það er talið oheilia-
jnerki.