Lesbók Morgunblaðsins - 26.04.1953, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
■■i ...... , -..... m.A„ ,
229
Séra Sigurjón Guðjónsson;
MJSUINID VATIMA LJÚFA LAMD
BEÐIÐ EFTIR LESTINNI
ENN er lagt á ókunna stigu, eitt-
hvað í áttina til íslands. Heila nótt
á ferðalagi. — Klukkan fjögur um
nóttina kemur lestin til Piekesi-
maki, og allur Savolaks er að baki.
Það er dálítill snjór á jörð og frost-
ið um 18 gráður. í Piekesimaki er
mikil járnbrautarskiptistöð. Mæt-
ast þar lestir frá Norður-Karelíu,
Norður- og Suður-Finlandi. Og
þarna verður að bíða eftir lestinni,
sem flytja á mig til Kajana, í 2—3
klukkutíma. — Ónotaleg bið!
Ég hraða ferð minni inn í veit-
ingaskálann (ravintola). Hann er
fullur af fólki, sem bíður, og frem-
ur frumstæður. Bekkirnir harðir og
baklausir, og borðin flest gróf lang-
borð. Það gefur að líta ólíkustu
andlit, dökka Kyrjála, ljósa Savola-
laksa, svarhærða Lappa í þjóðbún-
ingi sínum og móbrúna Sígeauna,
pilt og stúlku. Stöku maður er lít-
ið eitt hreifur af víni í kuldanum,
og sumir með puuko (slíðurhníf)
við belti sér- Annars eru þar eng-
ar róstur, aðeins dálítill troðningur
við kaffiborðið. Allir eru fegnir
húsaskjólinu. Sumir sitja þögulir,
aðrir eru símalandi. Sumir sofna
fram á hendur sér. Aðrir bíða með
ólund eftir lestinni, sem hefur taf-
izt verulega. — Er þetta. draumur
eða vaka, að vera staddur langt
norður í Finnlandi fyrir miðjan nó-
vember í nær 20° frosti. Ekki skil-
ið neinn eða gert sig öðrum skilj-
anlegan. Einhverntíma hefði verið
gaman að lifa upp svona ævintýr.
Vera mitt í hópi Kyrjála, Lappa og
Sígeauna. Gróflega eru Sígeaun-
arnir laglegir, bæði pilturinn og
stúlkan. En eitthvað eru þau óróleg
innan um allt þetta fólk og þau
hverfa brott, er ég hef setið þarna
skamma stund.
í Finnlandi er töluvert af Sige-
aunum, fjögur til fimm þúsund, og
er það mun meira en í nokkru öðru
Norðurlandanna. — Yfir þessum
þjóðflokki hefur ávallt hvílt ein-
hver hula eða töfraslæða. — Fræði-
menn vita vart með vissu um upp-
runa þeirra. Þó hailast flestir
þeirra að því, að þeir séu komnir
til Evrópu frá Indlandi, og styðjast
þar einkum við máltengsl þeirra
við indversk tungumál. Talið er
að í Evrópu sé um ein milljón
Sígeauna, langflestir í Suðaustur-
Evrópu. Oft hafa þeir átt misjafna
ævi, haft lítinn þokka hjá þjóð-
um þeim, er þeir hafa búið hjá og
fyrr á tímum iðulega ofsóttir og
hrjáðir. — Enda ber ýmislegt til
þess, að menn hafi haft horn í
síðu þeirra. Þeir þykja þjófgefnir,
ósannsöglir og vekja einkis manns
traust- Glæsilegir eru þeir margir
á unga aldri, einkum sígeauna-
stúlkurnar, en þær eldast fljótt, og
um þrítugsaldur líta þær oft út
eins og gamlar væru. Þeir eru
svarthærðir, móbrúnir í andliti,
margir vel vaxnir, limaburðurinn
fagur og hreyfingamar dansandi
léttar. Það er eins og þeir líði yfir
jörðina. Sígeaunarnir hafa mikla
ánægju af því að ganga í litklæð-
um, en eru mjög hirðulausir um
sig, hvað allt hreinlæti snertir. —
Ekki hafa þeir fasta bústaði, en
eru á sífelldu flakki, og geta hvergi
fest rætur. Og nú kann einhver að
spyrja: — Á hverju lifir þetta fólk?
— Mörgum er það ráðgáta. Sumir
gefa sig þó við smíðum, og eru
taldir hagir vel. Þá áskotnast þeim
oft fé á hestaprangi og eru taldir
nokkuð varasamir í viðskiptum.
Talsvert gera þeir að því að betla,
og ekki eru þeir sagðir lausir við
hnupl. — Sígeauni heitir á finnsku
mustalainen, þ. e. „hinn svarti",
sbr. hið alkunna lag. En annars
kalla Finnar þá oft tattara. — Finn-
ar hafa gert sér far um að mennta
þá, en þar er við ramman reip að
draga með þessi náttúrubörn. Ég
hitti kennara, sem hafði haft Sige-
aunabörn í kennslu, en það var vart
tauti við þau komið, og oft hlupu
þeir út í miðri kennslustund. Kunn-
astir eru Sígeaunar án efa fyrir
söng sinn og dans. Þegar þeir
syngja og dansa þá eru þeir virki-
lega í essinu sínu.
Undanþegnir eru þeir herskyldu
og ýmsum öðrum borgaralegum
skyldum. Alveg má það heita und-
antekning, ef þeir giftast utan síns
kynflokks. Hjátrúarfullir eru þeir
og hafa í frammi ýmsan fordæðu-
skap.
Ég fæ mér svefnvagn í Pieksi-
máki, loksins þegar lestin kemur,
og vakna ekki fyrr en nálgast Kaj-
ana. Það er kalt veður en bjart.
Ævintýraheimur hrímskógarins
opnast- Eitt af hinum fegurstu nátt-
úrufyrirbrigðum, er mannlegt auga
lítur.
— ★ —
KAJANA OG NÁGRENNI
ÉG ER kominn til Austurbotna,
sem í víðari merkingu ná yfir
þriðja partinn af Finnlandi. En þeg-
ar talað er um Austurbotna í