Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1953, Blaðsíða 3

LÍSBÓK RrÖHÓlTNBLAÐSINS
241
41vöruleysi Framsóknar vekur þjóðarundrun
ur að íorðast gengislækkunina. Krón-
an var fallin. Eftir var aðeins að við-
urkenna þá staðreynd og því lengur
sem það dróst, því dýpra sökk fjár-
hagur þjóðarinnar. Þetta vita allir', sem
eitthvað skyn bera á stjórnmál. Um
hitt má svo endalaust deila, að hvað
mikiu leyti gengislækkunin hefur upp-
fyllt þær vonir, sem við hana voru
tengdar. Þeirri spurningu svaraði ég
itarlega í síðustu Landsfundarræðu
minni. Ég rakti þá sundur þræði þessa
ílókna máls og sýndi fram á, að reyftsl-
an hafði þegar sannað að rétt var
stefnt og fast um stjórnvölinn haldið.
Ég sannaði, að þrátt fjrrir marga ó-
vænta örðugleika, svo sem illt tíðar-
far til lands og sjávar, aflabrest, verð-
hrun, markaðstap, illt verzlunarárferði
og fleiri slík fyrirbrigði, sem ævin-
lega skapa fjárþröng og atvinnuleysi,
þá hefði samt sem áður tekizt að forð-
ast það allsherjaratvinnuleysi, sem
ella var augsýnilega yfirvofartdi. Ég
komst þvi að þeirri niðurstöðu, að í
höfuðefnum hefði gengislækkunin náð
tilætluðum árangri.
Síðan hafa að visu skeð voveiflegir
atburðir á sviði atvinnu- og fjármála-
lífs þjóðarinnar. Á ég hér fyrst og
íremst við hið mikla verkfall fyrir
síðustu áramót og yfirleitt ríkjandi
skilningsleysi þjóðarinnar á þvi, að hún
verður að sætta sig við að lifa á af-
rakstri atvinnuvega sinna og varast að
krefjast af þeim útgjalda umfram getu
þeirra.
í atvinnu- og fjármálum íslendinga
gilda sömu lögmál og sömu boðorð og
með öðrum þjóðum. Sé lögmálið brot-
ið ber það afbrot i skauti sínu refsing-
una. Hún verður ekki umflúin, hvorki
með frómum óskum almennings né
góðgirni valdhafanna og talhlýðni við
vilja hans og kröfur. Vilji þjóðin ekki
láta sér skiljast nauðsyn þess að sætta
sig við hin órjúfanlegu boðorð, haidi
hver stéttin og hagsmunahópurinn fyr-
ir sig áfram að gera einhliða kröfur
um stundar úrbætur án aflrar hlið-
sjónar af því, hvort auðið er að full-
nægja þeim óskum, verður ógæfan ekki
umflúin. Rikisstjórnin hefur oftsinnis
aðvarað gegn slíku framferði og marg-
oft sýnt og Síinnað að kauphækkanir,
sem ekki eiga stoð í gróða i atvinnu*
rekstn-bjoðarmnar, eru-aðeins s-yndar-
hagur. Fyrr en varir bitnar það atferli
á almenningi og þeim harðast sem sízt
skyldi, því þegar kaupgjaldið fer fram
úr gjaldgetunni skapast hallarekstur,
sem óhjákvæmilega leiðir til atvinnu-
leýsis.
En yfir þeirri hlið málsins ráða hin
voldUgu verkalýðssamtök landsins en
ríkisvaldið stendur þar að mestu sem
máttvana áhorfandi. Skal ég ekki rök-
styðja þetta frekar að sinni, enda oft
gert það áður og það hafa einnig marg-
ir aðrir gert og sumir mér miklu fremri
í þeim efnum. Ég læt því nægja að
aðvara enn einu sinni gegn slíku fram-
ferði og endurtek, að til lengdar fær
engin þjóð umflúið afleiðingar þess.
En þær hættur, sem enn vofa yfir
atvinnulífi þjóðarinnar vegna sjálfs-
skaparvita raska ekki hinu, að reynsl-
an hefur í rikum mæli staðfest það
tvennt, að gengislækkunin, sem fram-
kvæmd var i marz-mánuði 1950, var
með öllu óumflýjanleg og að í aðal-
efnum höfum við náð settu marki, ef
þjóðin lætur sér nú skiljast þann máls-
ins rnierg, að íslendingar vei-ði, eins og
allar aðrar efnalitlar þjóðir, að lifa
á afrakstri atvinnúvega sinna, og ef
þjóðin fæst til að miða kröfur sinar við
þessa einföldu, auðskildu og óumflýj-
anlegu staðreynd.
Láti menn hinsvegar blekkjast af
fagurgala þeirra, sem gegn betri vit-
und eða vegna fáfræði mótmæla þess-
um augljósa sannleika, mun þjóðin
bráðlega standa andspænis þeim vanda
að nýju, að velja á milli allsherjar
atvinnuleysis, almennrar kauplækkun-
ar eða nýrrar gengislækkunar.
Ekki get ég stillt mig um að benda
á, að öll framkoma Framsóknarflokks-
ins i sambandi við formhlið þessa höf-
uðmáls núverandi rikisstjórnar, gengis-
lækkunina, er svo óvenjuleg, að ég
efast um, að hún eigi sér nokkurt for-
dæmi í sögu annarra þjóða.
Þegar minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokksins hafði lokið undirbúningi
málsins, sendi hún Framsóknarflokkn-
um hinn 2. febrúar 1950 tillögur sínar
um lausn þess ásamt hinni itarlegu
greinargerð og óskaði samstarfs við
Framsóknarflokkinu um framkvæmd
tnálsins. B’ramsoknarílokkurinn kvaðst
þá engin svör mundu gefa fyrr en
ríkisstjórnin hefði sagt af sér, Stjórnin
lagði þá frumvarp sitt fram á Alþingi.
Framsóknarflokkurinn svaraði strax
með vantrausti, sem var samþykkt.
Nokkrum dögum siðar er núverandi
stjórn mynduð með samstarfi Sjálf-
stæðisflokksins, sem vantraustið fékk,
og Framsóknarflokksins, sem vantraust
ið flutti, og í því skyni að tryggja fram-
gang þessa sama máls, gengismálsins.
Síðari kapituli þessarar óvenjulegu
sögu er svo sá, að nýverið samþykkti
flokksþing' Framsóknarflokksins, að
gengislækkunin sé málefni Framsókn-
arflokksins. Núverandi stjórn hafi tek-
izt framkvæmd þessi giftusamlega og
með því bjargað þjóðfélaginu frá hruni.
Hún hafi raunar flest annað ágætlega
unnið. Fyrir þvi dæmist rétt vera, seg-
ir svo þetta „gagnmerka“ flokksþing
Framsóknarmanna:
„Ríkisstjórn Islands biðjist tafarlaust
lausnar að afloknum kosningum'*.
Svo mörg eru þau orð.
Og svo segja menn, að nú séu mikl-
ir alvörutímar.
—★—
Ég ætla þá að drepa stuttlega á sum
þeirra mála sem efst eru á baugi og
miklu varða þjóðfélagsþegnana. Verð
ég að fara fljótt yfir sögu og haga
máli mínu sumpart með hliðsjón aí því
sem ummæli andstæðinga okkar geía
tilefni til.
UTANRÍKISMALIN
Utanríkismálin og varnir íslands
mun ég ekki ræða nema að því leyti,
sem þessi mál kunna að fléttast inn
i viðfangsefni ræðu minnar. llmsvegar
mun sá maður sem með mikilli atorku,
viljafestu og framsýni hefir stýrt þeim
undanfarin (3—7 ár reiía þau hér á
fundinum.
DÓMSMÁLIN
Bjarm Benediktsson ráðherra mun
einmg mumast á domsmahn.
Þó get eg ekki stilt mig um að rifja