Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1953, Blaðsíða 12

250 -7
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Við iiöium ré
hálíur stríðsgróðinn hafi runnið út í
sandinn eða hinu, að sjávarútvegurinn
eða iðnaðurinn hafi gleypt allan striðs-
gróðann, en landbúnaðurinn með öllu
farið várhíuta. Þykir fyrri kenningin
hagkvæmafi þegar sanna á óreiðu ný-
sköpunarstjórnarinnar, en hin síðari
þcgar alið er á öfund, stétt egnd gegn
stétt, og sanna á óvild nýsköpunar-
stjórnarinnar i garð landbúnaðarins.
Um húg nýsköpunarstjórnarinnar í
garð bænda liggja fyrir margar og
skjallegar sannanir. Er sú fyrst, að
þegar nýbyggingarráðið var skipaö,
var þáverandi búnaðarmálastjóri, nú-
verandi hæstvirtur forsaetisráðherra,
skipaður í það. Mundi engin stjórn hafa
scilzt til búnaðarmálastjóra i þá miklu
valdastöðu hafi hún viljað gera bændur
afskipta. Þá er það annað, að þar sem
flokkar nýsköpunarstjórnarinnar réðu,
þ. e. a. s. á Alþingi, kom ljóst fram rétt-
úr skilningur á gildi landbúnaðarins I
þjóðlífi_ íslendinga, því þá voru sett
hin þýðimgarmestu lög landbúnaðinum
til framdráttar, sem enn gilda á íslandi.
Nefni ég þar bæði lög um nýbýli og
landnám og lög um raforkuveitur rík-
isins.
Og cnn minni cg á, að oftlega flutti
ég i nafni nýsköpunarstjórnarinnar
hvatningarorð og áskoranir til bænda.
Má þar meðal annars vitna til ræðu
þeirrar, sem ég fiutti á Alþingi í byrj-
un desember 1945, en þar segir m. a.:
..Sannleikurinn er sá, að bændur eru
nú í mciri hættu en nokkur önnur stétt
þjoðfélagsins. Málefnum þeirra hefir
að undanförnu verið illa stýrt og þeir
standa þegar af þeirri ástæðu höllum
fæti í lífsbarattunni. Eðli málsins er
auk þess það, að í landi, sem liggur við
ríkustu fiskimið heimsins, hiýtur iand-
búnaðurinn að eiga örðugt uppdráttar,
ekki sizt meðan ræktunin ekki kemst
á hærra stig en enn er orðið.
Það er satt frá sagt, að af hinum
mörgu vándasömu viðfangsefnum, sem
stjórnin er nú að glima \nð, er það eitt
hið allra erfiðasta, hversu takast megi
að forðast að landbúnaðurinn heltist úr
iestinm, eimnitt nú, þegar nýsköpun
út\ egsins færir mönnum ný og betri
afkofnuskilyrði við sjávarsiðuna. Ég
teí alveg vonlaust að taftast megi að
'leýsá hennan vanda án forystu sjálíra
baendanna ’: vmsamiegu sanistarL við
váldbaiana.''
ttan
skílning á
gildi landbúnaðarins
Og ennfremur segir:
„Þetta verða islenzkir baendur að láta
sér skiljast. Ég aðvara þá meðan enn er
tími og býð bændum, hvar í flokki sem
þeir standa, alla aðstoð, sem stjórnar-
flokkarnir megna að láta í té, aðeins
ef þeir eru reiðubúnir til samstarfsins'*.
Hér er skýrt að kveðið og aftekin öll
tvimæli um réttan skilning nýsköpun-
arstjórnarinnar á gildi landbúnaðarins
og góðhug hcmiar i garð bænda.
En, spyrja menn, hversvegna er þá
veitt meira fé til sveitanna nú en i tíð
nýsköpunarstjórnarinnar?
Þvi er auðsvarað. Ástæðurnar eru
tvær.
I fyrsta lagi: Framsóknarflokkurinn
snerist öndverður gegn nýsköpuninni
og tókst með þvi að vekja tortryggni og
draga svo kjark úr bændum að þeir
fengust ekki til að hagnýta sér tæki-
færið, sém nýsköpunin bauð, ncma að
litiu leyti.
í öðru lagi: Af þessu leiddi, að meira
fé varð til ráðstöfunar öðrum atvipnu-
vegum þjóðarinnar. Var þá svo vcl
fyrir þeim séð, ekki sízt sjávarútvegn-
um, að minna þarf nú að verja til
þeirra, og þessvegna hægara að sinna
þörfum landbúnaðarins.
■
Ég hef talið mér skylt að mmna á
þessa höfuðdrætti, vegna þess bversu
mikla áherzlu Framsóknarflokkurinn
leggur á að ófrægja nýsköpunarstjórn-
ina í þeim tvöfalda tilgangi, að friða
sina iilu samvizku, en einkum þó til að
ófrægja Sjálfstæðismenn i augum
bændanna og skreyta jafnframt sjálfa
sig með lánuðum eða stolnum fjöðrum.
Mér þvkir rétt, áður en eg skilst við
nýskopumna að víkja orfaum orðum
að kommúnistúm. Þeir vita eins og
flestnr aðrir, að þjoðm kanr. \el að
meta hvílík gæfa það val að stríðsgróð-
anum var að mestu varið til að efla at-
vinnulífið, og láta því einskis ófreistað
til að telja þjóðinni trú um að þeir séu
frumkvöðlar og feður nýsköpunarinn-
ar. Er því til sönnunar vitnað í að í
ræðu sem Einar Olgeirsson flutti á
Alþingi hafi hann lýst því yfir að rétt
væri að verja stríðsgróðanum til kaupa
á nýjum atvinnutækjum.
„Ræða þessi var flutt í maímánuði
1944 en nýsköpunarstjórnin ckki mynd-
ud fyrr cn 5 mánuðum siðar. Hvað
þarf þá frekari vitna við“, segja
konunúnistar.
Hið sanna er, að um þessar mundir
létust jaínvel Framsóknarmenn hafa
áhuga fyrir nýsköpun. Og við Sjálf-
stæðismenn höfðum löngu éður markað
þessa stefnu. Þannig sagöi t. d. ég
sjálfur í grein sem birtist i Morgun-
blaðinu árinu áður, á þessa leið:
„Af öllum viðfangsefnum atvinnu-
Iífsins er það langsamlega veigamest,
að tafarlaust sé hafinn undirbúningur
að því að nema land íslendingum til
handa í þessum heimi framtiðarinnar.
Við verðum að gera okkur ljóst allt sem
kring um okkur gerist, og við verðum
að viðhafa þann hraða i orðum og at-
liöfn, sem nauðsynlegut- er til þcss að
íslcndingar geti haldið áfram að lifa
menningarlífi sjálfstæðrar þjóðar.
Okkur hafa borizt upp í hendur þeir
fjármunir sem nauðsynlegir eru til
þess að sctja bú okkar að nýju.“
Scgi ég siðan að við megum „ekkert
afrækja né vanrækja" heldur „hag-
nýta hina nýju tækni“ og gæta þess að
verða ekki ,.of seinir til mótsins“ til
þe^s „að aðrir hafi ekki sezt. i okkar
sess“ og tryggt sér tækin meðan þau
vgeru fáahleg.
iíér er nýsköpunarstefnan skýrt
mörkuð, ekki árið 1944, eins og Einar
Olgeirsson gerði, heldur árið 1943. og
getur þó vel verið að aðrir hafi mark-
að þessa stefnu fyrr en ég.
En þótt það sé þannig augljóst að
kommúnistar cru engir frumkvöðlar
nýsköpunarinnar, hafa þeir þó tengt
nafn sitt við hana svo að ekki gleym-
ist. Þeir hafa frá ondverðu verið í
fararbroddj um kröfugerð á hendur
nýsköpuninni og hert þvi fastar þræla-
takið sem hagur at\únnurekstursins
liefur verjð bágari. Verðskulda þeir því
fremur he:t:ð bóðlar en feður nýskcp-
unarínnar.