Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1953, Page 5

þetta bætist ofan á þann mismun, scm
ætið á sér stað um hugsunarhátt milli
þeirra sem lúta heraga og hinna, sem
in hans eru, jafnvel þótt sama þjóð-
ernis séu, þá verður að segja eins og
er, að örðugleikarnir eru sist meiri en
buast mátti við. Ekki síst þegar haft
er í huga, að heilir flokkar gera það
nú að aðaliðju sinni, að auka á þcssa
örðugleika or magna og margfalda allt
það, scm miður má fara. Jafnvel þeir,
sem voru því samþykkir að gera her-
varnarsamninginn á sínum tíma, eins
og Gylfi Þ. Gislason, taka nú þátt í
þessu upplausnarstarfi.
GYLFI VILL STOFNA HER
A Alþingi 22. október s. 1. mælti
hann svo: „íslendingum er yfirleitt
ljóst, að því fylgir hætta fyrir grann-
þjóðir þeirra og þá sjálfa, ef hér væri
engar bervarnir svo voveiflegir, sem
timarnir nú eru. ... Ég er sannfærður
um, að verði ekki breytt til um fram-
kvæmd samningsins þá muni meiri
hluti þjóðarinnar snúast gegn því, að
annarri þjóð séu faldar varnir landsins
og vilja, að við tökum þær í eigin hend-
ur og takmörkum þær þá að sjálfsögðu
við litla fjárhagsgetu þjóðarinnar".
Það cr ckki uui að villasl, að Gylfi
ialdi, þegar hann mælti þetta, ajin-
markana a framkvæmd varnarsanin-
ingsins svo mikla, að hann vildi held-
ur stofna islenzkan her en una þvi á-
standi, scm verið hafði. En mundi þá
islenzkur her samkvæmt þessari til-
lögu Gylfa Þ. Gislasonar leysa þennan
vanda og gera mögulegt brotthvarí hins
erlenda varnarliðs úr landinu. að öðr-
um atvikum obreyttuin?
jVLLIR VITA AB LITIÐ
MUNAR UM OKKUE ER TIL
ALVÖRUNNAR KEMUR
Ég svaraði þessu fyrir mitt leyti í
grein, sem cg skrifaði i Morgunblaðið
uin s. 1. aramót þar sem ég segi m. a.:
,Á scrstökum hættutimum getuiu
við að visu ckki cínir séð lundi
okkar fyrir oruggum vörnum; til
þess erum við of fair, Aðrar þjöðir
leggia og litíð upp úr þvi, hvort
við tokum sjálfir bátt i vörnunum
eða ekki, Fámennið gerir það að
verkum, að aldrei gotur verulega
um okkur munað í slíkum átökum.
Þessvegua hefur aldrei verið fram
á það farið af oðrum, né verið til
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
þess ætlasl, að við tækjum sjálfir
þátt i vörn landsins.“
Þrátt fyrir þessa skýlausu yfirlýs-
ingu mina hefur tilraun verið gerð til
þess eð telja mönnum trú um, að dvöl
norska hershöfðingjans Öens hér á
landi um tveggja vikna skeið í vetur,
hafi staðið í sambandi við ráðagerð'ir
Atlantshafsbandalagsins og islenzku
stjórnarinnar um að koma upp íslenzk-
um her. Því fer fjarri, að svo sé, og
liggja allt aðrar, auðskildar ástæður
til hingaðkomu hershöfðingjans.
VANTAR SÉRMENNTUN í
HERFRÆÐl
Á milli stjórnenda varnarliðsins og
annarra umboðsmanna Bandaríkjanna,
sem við okkur eiga skipti um varnar-
mál og islenzkra stjórnvalda er agæt
samvinna, en óhjákvæmilegt er, að
livor um sig líti á málin með sínum
augurn og frá sínu sjónarmiði. íslend-
ingar eiga enga menn, sem lagt hafi
stund á herfræði í því skyni að gera
hana að lífsstarfi sínu, og þessvegna
skortir okkur sérfræðimenntun til að
meta öil þau atriði, sem ákvörðun þarf
að taka um í þessum efnum.
Af þeim ástæðum leituðum við til
norsku stjórnarinnar og baðuin hana
um að lána okkur sérfræðing til að
athuga ut fra okkar sjónarmiði varnir
landsins i heild og ýms sérstök úrlausn-
arefni i sambandi við þær. Ekki þarf
að skýra af hverju við völdum Norð-
menn til þessa. Hvorttveggja er, að
þeir eru nánustu frændur okkar og
ýms sömu vandamálin vakna um varn-
ir lands þeirra og okkar, Norska stjórn-
in brást vel við og lánaði okkur einn
af sínunx fremstu hermönnum, marg-
reyndan mann, sem nú starfar að þess-
um málum við höfuðstöðvar Atlants-
hafsbandalagsins í Frakklandi. Hann
dvaldi siðan hér, eins og ég gat um,
um tveggja vikna skeið, kynnti sér
málin af fyrirliggjandi gögnum, með
viðræðum og á annan hátt. og gaf
stjórninni siðan skýrslu um skoðanir
sínar. Á hún vafalaust eftir að verða
e. a. s. heildarinnar, sem við þo vissu-
miklar ákvarðanir.
Þess er ekkí að dyljast, að í sam-
bandi við varnir landsins, hlýtur stöð-
ugt að vakna sú spurnmg, hver af til-
teknum ráðstöfunum sé æskileg eða
nauðsynleg sérstaklega vegna varna
íslands, og hver sérstaklega vegna alls
varnarsvæðisins, er við liggjum á, þ.
259
e. a. s. heildarinnar, sem við þó vissu-
lega erum hluti af.
Jafnframt því, sem við hugsum um
heildina, verðum við fyrst og íremst
að hugsa um ísland og þess heiil. Sem
betur fer, þá fer þetta yfirleitt saman,
en það verður þó að skoðast I hverju
einstöku tilfelli og islenzk stjórnvöld
mega aldrci samþykkja ncina ráð-
stöíun, sem þau telja að sé andstæð
hagstnunuin íslands.
Einn vinningurinn við að vera þátt-
takandi í varnarbandalagi eins og.við
erum nú, er einmitt sá, að við böfum
möguleika til slikra ákvarðana en
þurfum ekki að hlita þvi, að með okk-
ur sé farið eins og oskila rckald, svo
sem gert yrði, ef við sýndum það
ábyrgðarleysi að varpa fra okkur allri
hugsun og ákvörðun um þessi efrn,
sem lif okkar og framtið kann að vera
uudir komin.
FYRIRÆTLANIR TIL AÐ
TRYGGJA VARNIRNAR
Aðalbækistöð varnanna er ákveðin
á Keflavíkurflugvelli. Um það hefur
aldrei neinn vafi verið. En til þéss að
svo geti orðið, þarf þar margskonar
nýjar framkvæmdir, því að það er rctt
í áröðri kummúnista að undanförnu,
að enn hafa varnirnar vcrið of vcik-
ar. Ennfrentur þarf að búa svo að þvi
liði. sem dvelur á vcllinum, að það
sæki sctn allra minnst ut af honum,
Þegar þeim framkvæmdum er lokið
munu ýntis sambúðarvandamáJ, sent
nú eru erfið, leysast af sjálfu sér,
Þá er það sjálfsagt, að sérstaka gæzlu
þarf á oliugeymunum í Hvalfiriji.
Ennfremur liefur ætið verið ráðgert,
að þremur radarstöðvum yrði komið
upp; emm a norð-vesturlandi, annarri á
ncrð-austurlandi og þeirri þnðju á
suð-austurlandi, auk þeirrar, se.m ver-
’ð er að reísa rétt utan við Keflavik-
urflugvöllinn, þaníiig að hægt verði
að fylgjast með flugferðum i uánd við
landið. Ég geri ráð fyrir, að fram-
kvæmdir við þau þessara mannvirkja,
sem enn eru ekki byrjaðar, hefjist
bráðlega, og liafa þær raunar dregist
lengur en ætlað var i uppliafi, og skal
ég ekki rekja ástæður þess hér.
VAFAATRIÐI UM VAKNIRNAR
Meiri vafi er a um aðrar frám-
kvæmdir. Hvort er t. d. meiri kostur
eða ókostur því samfara að hafa lítið
lið í næsta nágrenni við Reykjavík til