Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1953, Side 14

268
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
mönnum og starfsliði Fjárhagsráðs, þar
sem verkefni þess yi'ði þá ekki annað
en leyfisveitingar fyrir % innflutnings-
ins. Ég áætla, að með breytingu þess-
ari, sem ég tel alveg sjálfsagða, megi
spara um 600 þús. kr. á ári. Það er
óverjandi að halda uppi stórri stofn-
un að nauðsynjalausu, þótt rikissjóður
greiði ekki kostnaðinn heldur neytend-
urnir í landinu. — Að því ber að keppa,
að allur innflutningur verði gefinn
frjáls sem allra fyrst — og Fjárhagsráð
hætti störfum jafnframt
— o —
ÚTLAN BANKANNA
Nokkrar deilur hafa sprottið upp um
útlán bankanna og hafa samvinnumenn
sérstaklega haldið því fram, að sam-
vinnuverzlunin fái ekki eðlilegan skerf
af því fé sem lánað er til verzlunar.
Halda þeir því fram ennfremur, að
Sjálfstæðisflokkurinn ráði yfir bönk-
unum (Landsbankanum og Útvegs-
bankanum) og noti aðstöðu sína til
þess að draga taum sinna manna á
kostnað samvinnumanna og kaupfélag-
anna. Slíkar fullyrðingar eru svo fá-
vislegar, að þær eru ekki svaraverðar,
enda hefir ekki verið reynt að rök-
styðja þær á nokkurn hátt. Sjálfstæð-
isflokkurinn hefir aldrei haft afskipti
af útlánum bankanna. Sjálfstæðismenn
eru að vísu í bankaráðum þessara
banka, eins og þar eru menn frá öðr-
um flokkum. Bankaráðin hafa yfirleitt
engin afskipti af þvi hvaða mönnum
er lánað. I bankastjórn Landsbankans
hefir verið í 'mörg ár aðeins einn Sjálf-
stæðismaður, en nú eru þeir tveir. í
bankastjórn Útvegsbankans er ekki
talið að Sjálfstæðismaður hafi verið á
annan áratug þar til nú fyrir nokkrum
mánuðum. Sjálfstæðisflokkurinn hefir
því hvorki haft aðstöðu né nokkra hvöt
til að hafa áhrif á lánveitingar bank-
anna.
SKIPTINGIN
MILLI ATVINNUVEGA
En af því að þessi deila hefir risið
þykir mér rétt að birta yfirlit um
hvernig útlán bankanna skiptast á að-
alatvinnuvegina. Miðast skýrslan við
útlán Landsbankans og Útvegsbankans
28/2 1953, en Búnaðarbankans 30/9
1952. Heildarútlan þessara banka eru
1530 rrnllj. kr.:
útlAn bankanna
IMillj. kr. %
Sjávarútvegur (síldar-
verksm. meðtaldar).. 674 42.7
Landbúnaður 149 9.4
Verzlun 238 15.1
Iðnaður 115 7.3
Ríki og sveitarfélög .. 198 12.5
Byggingar 55 3.5
Allt annað 151 9.5
1,580 100.0
Þetta hlutfall í útlánum til atvinnu-
veganna hefir myndazt af langri
reynslu á þörfum þeirra og aðstöðu í
sambandi við þróun atvinnulífsins í
landinu. Um það má lengi deila hvort
einn atvinnuvegur fái of mikinn skerf
af lánsfénu í hlutfalli við anním. En
hitt hygg ég að mundi fárra meðfæri
að ákveða hvernig hutfallið ætti að
vera svo á engan sé hallað.
í árslok 1951 voru sjóðir kaupfélag-
anna ásamt innstæðum í innlánsdeild-
um og innstæðum viðskiptamanna,
samtals 150 millj. kr. Verður það ásamt
lánsfé til samvinnuverzlunar, álitlegt
rekstrarfé fyrir starfsemi kaupfélag-
anna.
Af útlánum til verzlunar fær sam-
vinnuverzl. nú um 36% en einkaverzl-
unin 64%. Samkvæmt hlutdeild hvors
aðila í ínnflutningnum, er í lánsveit-
ingunum betur búið að samvinnuverzl-
uninni, þar sem telja má að hún hafi
ekki meira en fjórða hluta af
öllum innflutningnum.
— o —
STEFNT AÐ
BÆTTUM LÍFSKJÖRUM
Ég hefi nú leitazt við að gefa stutt
yfirlit um þróun viðskrptamálanna
síðastliðin þrjú ár, í sambandi við þær
ráðstafanir, sem gerðar hafa verið af
opinberri hálfu til þess að koma verzl-
uninni úr þvi ófremdarástandi sem
langvarandi höft höfðu íært hana í.
Hin opinberu afskipti hafa fyrst og
fremst stefnt að því, að koma verzlun-
inni I þann farveg, sem mest gæti
stuðlað að bættum lífskjörum almenn-
ings í landinu, um leið og þeir, sem að
verzluninni starfa njóti fulJkomins
jafnréttis og að með sanngirni og skiln-
ingi sé fjallað um mál þejrra.
Ráðstafanir í verzltmarmaluuum
undanfarin þrjú ár, hafa jafnan verið
gerðar með þetta megin-sjónarmið
fyrir augum.
VERKEFNI
Á NÆSTA KJÖRTÍMABILI
Ég álít að það eigi að vera eitt af
höfuðverkefnum Sjálfstæðisflokksins á
næsta kjörtimabili, AÐ halda fast við
það verzlunarfrelsi, sem náðst hefur
og fylgja því fast eftir, að það sé aukið
þar til öll verzlunin er orðin frjáls.
/VÐ verðlag verði frjálst á öllum vör-
um jafnóðum og vöruframboðið er
nægilegt af hverri vöru og frjáls sam-
keppni er ráðandi í sölunni, AÐ stuðla
að því að raunhæfar ráðstafanir verði
gerðar til myndunar hæfilega mikils
gjaldeyrissjóðs vegna utanrikisviðskipt
anna. Og síðast en ekki sízt, AÐ flokk-
urinn vaki yfir því og beiti til þess
öllum áhrifum sinum ef með þarf, að
efnahagskerfi landsins sé haldið í heil-
brigðu jafnvægi, því án þess getur
frjáls og hagstæð verzlun ekki þrifizt.
Iðnaðurinn
Ég kem þá að öðrum þætti máls
míns, iðnaðinum.
Þegar núverandi ríkisstjórn skipti
með sér verkum, féllu iðnaðarmálin í
hlut atvinnumálaráðherra. En í októ-
bermánuði 1951, eða fyrir rúmu hálfu
öðni ári, varð það að samkomulagi
milli okkar, að ég tæki við iðnaðar-
málunum gegn því að hann tæki í stað-
inn mál úr mínu ráðuneyti. Um það
leyti sem þessi skipti fóru fram, var
allt fremur friðsamlegt í iðnaðarmál-
unum og gerði ég mér litla grein fyrir
þá, að mikill áróður og ýmsir pólitískir
erfiðleikar ætti eftir að spretta upp í
kringum þessi mál.
VAXANDI SAMKEPPNI
ERLENDRA VARA
Eftir að frílistarnir höfðu veríð gefn-
ir út, fór að bera á nokkrum óróa í
iðnaðinum vegna vaxandi samkeppni
ýmsra erlendra iðnaðarvara, sem nú
var írjálst að flytja inn. Ýmsar iðn-
greinar þurftu af þessum sökum að
draga saman reksturinn og nm stund
bar á nokkru atvrrmuleysi í iðnaðm-
m Þetta astand vax svo óspart notaO