Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1953, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
281

ÝMISLEGT NÝTT UM
KJARNORKUNA
ÞÆR upplýsingar, sem hér fara á
eftir, eru fengnar hjá dr. Ralph E.
Lapp, sem um tíu ára skeið hefir
unnið að kjarorkurannsóknum í
Bandaríkjunum. Upplýsingar þess-
ar hefir hann gefið með samþykki
yfirboðara sinna, en allar ályktanir
í sambandi við það eru frá hans
eigin brjósti.
Framleiðsla á
kjamasprengjum
Það er ekki leyfilegt að segja frá
því hve margar kjarnasprengjur
Bandaríkin eiga nú fullgerðar og
geymdar í öruggum neðanjarðar-
það hjálpað sér sjálft nú. Það væri
til þess eins og drepa niður sjálfsbjarg-
ar viðleitni manna og metnað þeirra,
ef þeir gerðust ölmusumenn ríkisins.
Bændur gæti sjálfir tekið lán í bönk-
um til þess að komast fram úr krögg-
unum, og þyrfti ekki á neinni ríkis-
hjálp að halda. Var þetta samþykkt
einum rómi.
Blaðið „Enterprise“ sagði um þessa
ákvörðun og kjark bænda: „Milljónir
manna halda að þeir geti varpað öll-
um sínum áhyggjum upp á stjórnina
og hún sé skyldug til að hjálpa sér
ef eitthvað á bjátar. Fjöldi manna held-
ur að ríkisstyrkur kosti ekki neitt.
Þeir gæta þess ekki, að af hvérjum
dollar, sem skattgreiðendur gjalda og
sendur er til Washington, eyðast % í
rekstrarkostnað ríkisins, og ef ríkið
ætti að standa skil á honum aftur,
þá yrði það ekki nema 25 cent er
það gæti skilað“.
Þetta gekk allt saman vel. Önnur
héruð, sem einnig höfðu orðið fyrir
tjóni af þurrkunum, fóru að dæmi
Wythe County. Og nú eru allir hróðug-
ir af því að hafa ekki þegið opinbera
hjálp, því að opinber hjálp sé niður-
drep fyrir kjark manna og sjálfsvirð-
ingu.
geymslum. En um sprengjur af því
tagi, sem notuð var í Nagasaki, þá
er varla of í lagt þótt sagt sé að
tala þeirra fari yfir 1000. En sam-
kvæmt glöggustu áætlun í Was-
hington, eiga Rússar ekki yfir 100
kjarnasprengjur. Bandaríkin eru
því langt á undan Rússum og geta
verið það framvegis. En þetta er
ekki jafn þýðingarmikið og marg-
ir hyggja. Eftir því sem Rússar
eignast fleiri kjarnasprengjur, eft-
ir því hefir það minni þýðingu að
Bandaríkin eiga fleiri. Þegar Rúss-,
ar hafa t. d. eignast 1000 kjarna-
sprengjur, þá er það lítil huggun
þótt vér eigum nokkrar fleiri.
Stærð og kraftur
A-sprengjanna
Kjarnasprengjur þær, sem nú
eru framleiddar, eru af ýmsum
stærðum. Hinar stærstu, sem ætlað
er að geti lagt heilar borgir í rúst-
ir, eru um fimm smálestir að
þyngd. En svo eru til litlar
sprengjur, sem hafa verið fram-
leiddar nýlega, og þær vega ekki
nema um eina smálest. í stærstu
sprengjunum er álíka mikill kraft-
ur eins og í 100.000 smálestum af
TNT, sterkasta þrúðtundrinu, sem
til er. Þar sem slík sprengja kæmi
niður, mundi hún geta lagt allt í
auðn á 20 fermílna svæði.
Hvað líður
vetnissprengjunum?
Mikið hefir verið talað um hin-
ar stóru vetnisprengjur, eða H-
sprengjur, eins og þær eru kallað-
ar til aðgreiningar frá hinum. Tal-
ið er að slík sprengja muni verða
þúsund sinnum kraftmeiri heldur
en A-sprengjurnar. En það er ekki
tímabært að tala um þær, því að
engin vetnisprengja hefir enn ver-
ið framleidd.
Sumir hafa óttast að vísindin
mundu framleiða svo stórar
sprengjur, að jörðin sjálf yrði
sprengd í mola. En engin hætta er
á því. Vísindamenn þeir, sem
vinna að kjarnorkurannsóknum,
vita vel hveð þeir eru að gera. All-
ar tilraunir með kjarnasprengjur
eru nákvæmlega athugaðar fyrir-
fram og styrkleikur þeirra reikn-
aður. Og aldrei mun koma til þess
að neinar sprengjutilraunir yrði
leyfðar, ef nokkur minnsta hætta
gæti talizt á því að jörðin væri í
veði.
A-sprengjurnar eru ekki
hættulegar í meðförum
Það er engin hætta á ferðum
þótt tilraunir sé gerðar með
kjarnasprengjur. Sést það bezt á
því, að í Bandaríkjunum hafa ver-
ið reyndar 12 sprengjur árið 1951,
og ekkert slys varð við þær til-
raunir, ekki svo mikið að einn mað-
ur særðist.
Margir óttast, að ef flugvél með
kjarnasprengju innanborðs skyldi
hrapa til jarðar, þá mundi verða
sprenging, en það eru engar líkur
til þess að svo verði. Engin hætta
er heldur samfara því, að geyma
kjarnasprengjur, þótt þær sé
margar saman. Og enda þótt óvina-
flugvél kynni að kasta kjarna-
sprengju á þann stað, þar sem
margar kjarnasprengjur eru
geymdar, þá eru engar líkur til
þess að þær; springi. Kjarna-
sprengjur eru hafðar óvirkar fram
á seinustu stundu.
Eru strandborgir í hættu
ef til stríðs kemur?
Já. Það er mikil hætta á því að
kafbátar fjandmanna geti gert