Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1953, Blaðsíða 2

392
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
dauðann
Menn flýta sér út í
GREIN þessi er eftir brezkan þingmann, dr. Reginald Bennett og birt-
ist í blaðinu „Scope“, sem kemur út í London. Höf. spyr fyrst: „Hvers
vegna flýta menn sér út í dauðann?" Það er vegna þess að hinn aukni
hraði í lífinu dregur rhenn með sér, og styttir um leið aldur þeirra.
KAUPSÝSLUMENN eru allt o£
skammlífir. — Meðalaldur manna
hefur hækkað stórkostlega og fer
hækkandi, en ef kaupsýslumenn
eru teknir út af fyrir sig, þá hefur
meðalaldur þeirra staðið í stað um
tvær aldir. Það er sorglegt að sjá
hve margir þeirra fara snögglega á
bezta aldri.
Hvernig stendur á því að kaup-
sýsla er orðin hættuleg atvinnu-
grein? Hvar fatast kaupsýslumönn-
um í að hfa heilbrigðu lífi og starfa
á skynsaman hátt? Meginorsakirn-
ar eru tvær: Áhyggjur og hraði.
Áhyggjur hafa menn alltaf haft,
en hraðinn er nútíma fyrirbrigði.
Það virðist dálítið öfugt, en satt er
það samt, að bættar og hraðari
samgöngur hafa ekki veitt kaup-
sýslumönnum fleiri frístundir en
áður. Þeir hafa sjálfir fylgzt með
hraðanum og eru nú á því spani,
sem mannlegur máttur er naumast
fær um.
Áður en síminn kom og fiug-
samgöngur, voru menn neyddir til
að fara sér hægar. Þá lá ekki neitt
á því að svara bréfum, og menn
gátu hugsað sig vel um. Og þegar
ferðazt var með skipum eða járn-
brautum, gafst nægur tími til um-
hugsunar og hvíldar.
Það kemur oft fyrir að maður
verður að hafa hraðan á, en ég
held að óhætt sé að fullyrða, að
menn hraði sér oftar en þörf gerist.
Hraðinn er orðinn meiri en hagn-
aðinum samsvarar. Hann er orðinn
að böli, þar sem ákafinn rekur
taugakerfi mannsins áfram langt
fram úr hófi.
Verst eru þeir farnir, sem eiga
sinn eigin bíl. Þeir kjósa venjulega
að eiga heima utan við borgirnar
og aka á milli í loftinu- í hvert sinn,
sem þeir tefjast vegna annarra bíla
eða fótgangandi manna, verða þeir
óðir og uppvægir og koma svo æst-
ir í skapi til vinnu sinnar, í raun
og veru óhæfir til vinnu.
Og svo er síminn, þetta áhald
sem gerir mönnum sífelt gramt í
geði. Hann lætur menn engan frið
hafa, hvorki fyrir smámunum né
öðru. Hann truflar oft áríðandi
samtal með alls konar smásmug-
legheitum, og afleiðingin verður
leiðindi og gremja. Þetta reynir í
hvert skifti á taugarnar — er í
rauninni einn nagli í þá líkkistu,
sem menn eru að smíða sér.
Venjulega kemur afleiðingin í
ljós hjá hinum viðkvæmustu taug-
um — ef hún kemur þá í ljós —
taugum sem liggja að hjarta, nýr-
um og heila. Menn taka ekkf eftir
þessu sjálfir, finna ekki hvað ill
áhrif þessi sífelldu símasamtöl hafa
á þá.
Fæstir kaupsýslumenn kunna að
láta aðra létta af sér. Þeir ímynda
sér að vera sjálfir ómissandi, og
hafa alltaf á hraðbergi þetta við-
kvæði kaupsýslumanna: „Ef þú
vilt að eitthvað sé vel gert, þá
gerðu það sjálfur“, eins og þetta
væri einhver véfrétt, í staðinn fyrir
að það sýnir aðeins að þeir kunna
ekki að nota hæfileika annarra. Út
af þessu eru þeir að vasast í öllu,
í stað þess að hlífa sér og láta aðra
létta af sér, og vera sjálfir stjórn-
endur, alveg eins og stjórnandi
hljómsveitar.
Sá sem misnotar starfstíma sinn,
misnotar líka frítíma sinn. Hann
vinnur fram eftir öllu kvöldi og
fer svo með fulla tösku af verk-
efnum heim með sér. Og svo er
hann geðvondur þegar hann kemur
heim, uppstökkur af því að hann
þykist þurfa meira að hugsa um
það, sem hann er að gera, heldur
en um heimilislífið. Og svo fer það
illa.
Þegar slíkir menn ætla að létta
sér upp, verður það venjulega til
þess að bæta gráu ofan á svart. —
Dags daglega ganga þeir varla
nema nokkur skref. En svo þegar
þeir taka sér frí — sem allra
stytzt — þá halda þeir að áríð-
andi sé að reyna sem mest á sig,
en það getur verið stórhættulegt.
Það hæfir t. d. ekki öllum að leika
golf, því að það getur orðið meira
taugaæsandi heldur en kaupsýslan-
Ekki er slíkum mönnum heldur
ráðlegt að fara á laxveiðar. Það
hentar ekki til að stilla órótt skap
og úttaugaðan líkama að bíða lengi
eftir því að laxinn bíti á.
Kaupsýslumönnum hættir og
mjög til þess að hafa óreglulegt
mataræði. Stundum borða þeir
sama og ekki neitt, en stundum
eta þeir allt of mikið. Þeir láta
störf sín og samtöl við menn ganga
út yfir matmálstímann. Afleiðingin
af þessu verður slæm melting.
En svo þegar þeir halda veizlur,
eða sitja veizlur, þá keppast þeir
við að eta og drekka, miklu meira
en nokkur maður getur melt. —
Flestir drekka þeir allt of mikið.
Vel má vera að þeim geðjist ekki
að því sjálfum hvað þeir drekka
mikið, en það er orðin tízka að