Lesbók Morgunblaðsins - 02.08.1953, Page 6
444
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
liggja nokkrir steinar, sem manna-
verk er á. Fyrst er myndasteinn
frá Hítardal, eru höggnar í hann
tvær myndir, af karli og konu, en
virðast ekki vera fullgerðar. Lík-
lega eiga þær að sýna Maríu og
Jósef.en munnmæli hafa viljað láta
þær vera áf Bárði Snæfellsás og
Hít tröllkenu. Á veggnum fyrir
ofan þennan stein, er afsteypa af
fornu Krists-höfði, en sú mynd var
einnig höggvin í stein í Hítardal.
— Þá er steinþró allstór, fjórar
hellur höggnar til og felldar sam-
an, að ofan er höggvin í þær gróp
fyrir lok; hún er frá Fagradal í
Hvammshreppi og hefur sennilega
verið til að fela í eld. — Við vegg-
inn móti inngangsdyrunum er
herzlunór úr fornri smiðju og
nokkrir „bollasteinar“ eða smáker.
— Tveir þeirra eru auðsjáanlega
„myljarar“ þó steinninn, sem mul-
ið var með, vanti nú í annan, en
„myljarar” voru notaðir tilaðmylja
litarsteina, sem málning var gerð
úr. Óvissara er um notkun hinna,
en sennilegust er sú skýring, að
þeir hafi tilheyrt kirkjum til forna,
verið ker undir vígt vatn til að láta
standa við kirkjudyr, svo að fólk,
sem gekk inn og út, gæti dýft
fingrum í það og signt sig eins og
siður var til. Steinker þessi munu
líka flest, eða öll hafa fundizt á
kirkjustöðum.
Útskornir gripir eru hér ekki
margir, og mætti e. t. v. eins vel
telja þá til byrjunar miðalda og
til hinnar eiginlegu fornaldar. Má
þar benda á leifar af þili úr forn-
um skála í Flatatungu í Skaga-
firði, með einföldum en sérlega vel
gerðum myndaskurði. Munnmæli
hafa eignað Þórði hreðu smíði
skálans; myndirnar, sem reyndar
er ekki hægt að sjá í samhengi
lengur, virðast eiga að „segja
sögu“, sem minnir helzt á söguna
úr Biblíunni um Jónas spámann
og hvalinn. — Aðrar fjalir eru
Þórslíkneski
úr kopar.
þarna öllu heillegri úr skála á
Möðrufelli í Eyafirði, taldar vera
frá 11. öld. Útskurðurinn á þeim
er í hreinum víkingaaldarstíl,
(Hringaríkis- og Jalangurs-stíl).
Tvær kúptar fjalir, forkunnar
vel skornar, standa sín hvoru
megin við innganginn að „Norska
safninu“. Eru þær frá Laufási. Út-
skurður þeirra minnir að flestu
leyti á norskan tréskurð í staf-
kirkjum frá 11. og 12. öld.
Nokkuð fleira mætti telja hér af
fornum tréskurði, en því skal
sleppt, aðeins minnast á merkasta
gripinn í öllum salnum, kirkju-
hurðina frá Valþjófsstað frá því
um 1200. Sennilegt er, að hún hafi
alla sína tíð verið á Valþjófsstað,
hvort sem hún hefur alltaf verið
kirkjuhurð eða ekki, þar til hún
var send til Nationalmuseet í Kaup
-mannahöfn 1851. Heim úr útlegð-
inni kom hún aftur 1930, ásamt
fjöldamörgum öðrum góðum grip-
um. Nú hefur hún fengið virðuleg-
Smásagan
Vienningarbragur
GIUSEPPE MANIOLA grænmetissali
missti konu sína skömmu eftir að
hún hafði fætt honum dóttur, sem
skírð var Rósa. Og Giuseppe ákvað að
ala barnið upp sjálfur og hugsa um
það að öllu leyti. Hann matreiddi
handa Rósu, saumaði fötin á hana og
hafði hana jafnvel í körfu ofan á
grænmetisvagninum sínum á meðan
hrann var að selja. Það varð því al-
mennt gamanyrði á torginu næstu ár-
in: „Hvað kostar Rósa?“
Giuseppe hugsaði um framtíð dótt-
ur sinnar. Á hverju kvöldi lét hann
alla smómynt í gamla olíukönnu, og
þegar Rósa hafði lokið námi í gagn-
fræðaskóla, þá tæmdi hann könnuna
og í henni voru þá nálega 500 dollarar.
Því miður nægði þetta ekki til þess
að hann gæti sent Rósu í háskóla, svo
að hann tók þann kost að senda hana
í verslunarskóla.
HÁLFU ÁRI seinna fekk Rósa atvinnu
á skriístofu lögfræðings. Þetta var
ungur maður — John Wakefield hét
hann — og hann hafði mikið álit á
sjálfum sér. Það var svo sem ekki
undarlegt, því að faðir hans var stór-
ríkur og hafði látið hann stunda nám
í Oxford, Sorbonne og að lokum í lög-
fræðideild Harvard háskóla.
Það er svo ekkert af því að segja
nema að kunningsskapur þeirra Johns
og Rósu varð alveg eins og segir í
ævintýrasögunum. Fyrst í stað leit
hann ekki við henni. Síðan gerðist
an og góðan stað, sem henni hæfir,
í skápnum vestan megin við inn-
gangsdyrnar. Nýtur hún sín þar
prýðis vel, enda verður mörgum,
sem inn koma, starsýnt á hana.
Margt — og misjafnt — hefur
verið ritað og rætt um þessa hurð,
en þar sem ég ætla ekki að koma
hér með neina „nýja kenningu“
henni viðvíkjandi, segi ég nú skilið
við hana og „Fornöldina" í þetta
sinn.
F. Á. B.