Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1953, Blaðsíða 16

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r 534
ÞORSTEINSHLAUP OG SKAPRAUN
Þorsteinshlaup heitir á Langá á Mýr-
um. Er sú saga til þess, að Þorsteinn
nokkur, sem dæmdur var líflaus á
Smiðjuhólsþingi, hljóp og var eltur allt
að Langá ófærri og stökk yfir hana á
Þorsteinshlaupi, hér um bil fimm
faðma breiða, en ofsóknarmenn hans
þorðu ekki á eftir. Þegar Þorsteinn var
kominn yfir ána og sá, að hinir treyst-
ust ekki lengra, leysti hann buxur þeim
til storkunar á holti einu rétt sunnan
megin árinnar og lét þá horfa á yfir
ána. Heitir holtið síðan Skapraun. (Úr
sóknarlýsingu 1875).
AF SEM ÁÐUR VAR
Til Hornbjargs var áður fyr sótt af
Austurströndum. Á Hælavikurbjarg
sóttu bændur víknanna og einnig aust-
an úr Hornvík frá Höfn og Rekavík.
Þess mátti vænta er eggsig hófust, að
skyndilega breyttist fámennur bær,
sem allan veturinn hafði verið sveip-
aður kyrrð gleðivana einangrunar, í
fjölmennt aðsetur brúnarfólks. Kvölds
og morgna var vart hægt að þverfóta
um þröngvan bæ fyrir aðkomufólki.
Einhvern morgun, þegar eggsig voru
að hefjast, mátti sjá blika á segl að-
komubáta, er komu vestan frá Kögri.
Voru það Aðalvíkingar, er komu til
eggsiga. Þá komu bátar úr næstu vík-
um með brúnarfólk og allan farangur,
sem fylgdi verstöðuvarlífi sigadaganna.
í fjörunni voru nú margir bátar hlið
við hlið, þar sem alla aðra tíma ársins
var einn eða fáir. Nokkrir menn komu
fótgangandi utan úr hreppi eða vestan
úr Jökulfjörum, til þess að freista þess
að komast á brún með einhverjum
kunningja sínum, er fyrir festi réð. —
Bærinn hrökk skammt fyrir þann
mannfjölda, er sótti að á þessum tíma.
Hver staður, sem þótti betri en úti, var
notaður fyrir náttstað. Hver kimi bæ-
arins, sem nothæfur þótti, var gerður
að verustað. Aldrei mun hafa verið
tekið gjald fyrir þá hjálp, sem heima-
fólk veitti aðkomumönnum, og var þó
átroðningur mikill, en því mun hafa
verið kært að veita þessa hjálp, því að
þrátt fyrir allar vökunætur, erfiði og
þrengsli, voru þessir vordagar skemmti
-legustu dagar ársins. Þeir fluttu með
sér iðandi líf og tilbreytni. Kvölds og
NÝTT BÆARHVERFI. — Á seinni árum hafa þotið upp mörg ný bæarhverfi
í Reykjavík, og sum þeirra á mjög skömmum tíma. Þar til má nefna smáhúsa-
hverfið norðan í Bústaðaholtinu. Þarna voru aðeins grjótmelar fvrir tveimur
árum, en nú er þar komin þétt byggð. Vegna húsnæðiseklunnar í borginni og
hve erfitt var fyrir efnalitla menn að koma upp húsum fyrir sig, kom bæar-
stjórnin til móts við þessa menn, skifti stórri spildu í holtinu í byggingarlóðir
og gaf leyfi til þess að þar mætti reisa lítil einbýlishús. Áður hafði stefnan
verið sú, að byggja helzt stór hús, en það var ofvaxið öðrum en efnamönnum
og byggingarfélögum. En þegar leyft var að byggja smá hús, þá gátu menn
unnið að þeim sjálfir að miklu leyti, og það hefur verið gert í þessu nýa hverfi.
Þess vegna hefur það risið svo fljótt upp, og þess vegna er nú margur að fá
eigin þak yfir höfuðið, sá er áður hafði verið úrkula vonar um að slíkt mætti
takast. — Myndin hér að ofan er tekin á flugi. Sér fyrst á hið mikla „Garða-
hverfi“, sem bærinn hefur verið að reisa á undanförnum árum, en þar næst
kemur smáhúsahverfið og má glöggt sjá hve stórt það er orðið. Lengra burtu
sjást svo Laugarneshverfið og Langholtsbvggðin, allt nýar byggðir.
— Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.
morgna ómaði bærinn af köllum og
hrópum, háværum röddum pg hlátrum,
eða óskiljanlegu suði af samtali. Alls
staðar voru menn á ferli, alls staðar
var líf í beinni andstæðu við fábreytni
vetrarins. Það var ekki undravert þótt
börn þessara afskekktu víkna hlökk-
uðu til vorsins eða sigatímans, en í vit-
und þeirra var vorið órjúfanlega tengt
þessum fáu dögum, sem sigin stóðu
yfir. (Hornstrendingabók).
LAGLEG SPÝTA
Tómas Steinsson bjó á Borgum í
Grímsey á öndverðri 19. öld. Var hann
fjörmaður mikill, skemmtinn í viðræð-
um og hafði þá jafnan á höndum skrítl-
ur og ýkjusögur. Ein var þessi: Einu
sinni kom hann út á Borgum snemma
morguns og sá hvar stóreflis tré rak
inn með Æðaskeri sunnan við Borgar-
lendingu. Þótti honum illt að geta ekki
náð því, en með því að hann hafði
ekki bát við hendina, tekur hann það
fangaráð að stökkva fram á tréð, og
var það miklj meira en Skarpheðins-
hlaup. Þegar þangað er komið rífur
hann flaska úr trénu og stekkur með
hann í land. Úr þeim flaska voru öll
ílát á Borgum. (Árni Þorkelsson í
Sandvik).
__
LEIÐRÉTTING
SÚ prentvilla varð í seinustu Lesbók
(miðdálki á bls. 516) að þar stendur
Guðmundur biskup, en á að vera Guð-
brandur biskup Þorláksson.