Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1953, Qupperneq 12

634
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Helgi Valtýsson:
Landið sem gui gðeymdi
^ýtízkia guBinám í Al^ska
Borgin Nome í Alaska
í MINNUM eldri manna og hugar-
llugi hinna yngri mun Alaska
ætiö verða sveipaö eins konar æv-
intýraljóma. rietir það náð há-
marki sínu við lestur sagna Jack
London’s og Rex rieach, og — ef
til vill ljóða Robert’s bervice ira
Norðurslóðum. Verður manni þá
sérstaklega minnisstætt guliæöið
mikla um aldamotin úr sögum
Jack London’Sj laxveiðarnar hjá
Rex Beach, gull-ieitar- og ævin-
týraþráin, tölrar öræianna og ein-
vera sálarinnar í ljóðum Service’s
o. m. fL Raunhæfar írásagnir um
Alaska eru auðvitað margar og
merkar, m. a. hin stórfróðxega og
skemmtilega Alaskasaga Lincle
Sam’s Attic eftir Mary Lee Davis,
sem lengi átti heima þar nyrðra.
Það er prýðis bók á alla vegu.
En ævintýri gleymast, og reyf-
ara-r- fyTnast-, — jafnvel „Soapy
Smith“ í Skagway, — og gullæð-
ið um þvert Alaska og endilangt,
sem hófst þó raunar utan landa-
mæra þess, er þorrið og orðið að
skipulögðum og rólegum atvinnu-
rekstri. Stöku nöfn stinga þó enn
upp kolli úr dýpstu hyljum undir-
vitundar vorrar og gera oss hverft
við í svip: Klondike, Dawson,
Skagway, Nome og seinna Fair-
banks o. fl. En nú er gullið ekki
lengur unnið í kvarnsteinum Fenju
og Menju, þar sem þúsundum ein-
staklingslífa var varpað á glæ. Og
fjöldi hinna sem lífi héldu, sneru
heim aftur ríkir af reynslu og
raunum, en fátækari á fé og
hreysti, en þá er að heiman fóru.
Lííinu á Norðurslóðum er ýtar-
lega og eftirminnilegast lýst í
ljoöum Robert Service. Hann var
einn hinna ungu manna, sem gull-
þorsti og ævintýraþrá hafði grip-
ið sterkum tökum. í æskuljóðum
hans þaðan að norðan er urmull
ógleymanlegra ljóða frá þessum
slóðum, „The Trail of ’98. Flest
eru þessara ljóða í þremur fyrstu
ljóðasöfnum hans: „Songs of a
Sourdough (Seinna nefnt: The
spell of the Yukon), Ballade of a
Cheechako, Rhymes of a rolling
stone. — Kofi Service’ í Dawson,
sem haldið er við af mestu um-
hyggju og rækt, telst allt að því
helgidómur, og þangað flykkjast
ferðamenn úr öllum áttum heims.
Þar orti hinn ungi Service fjölda
sinna fegurstu og ógleymanlegustu
ljóða á þeim árum. Nefni aðeins
þessi til dæmis: The land God
forgot, The spell of Yukon, The
heart of the Sourdough, The
Parson’s son, The shooting of Dan
McGrew, The land of beyond, The
cremation of Sam McGee, New
Year’s eve, — og dásamlega ljóða-
bálkinn Sunshine o. m. fl. —
Service var farfugl í eðli og upp-
lagi og ferðalangur alla ævi. Hann
var í fyrri heimsstyrjöldinni og
ferðaðist síðan um lönd og álfur.
Á síðari árum hefir hann sezt að
í Frakklandi. Hann er Breti, 77 ára
að aldri, og ungur enn. Ljóðasöfn
hans frá síðari áratugum eru þessi:
Rhymes of a Red Cross Man,
Ballade of a Bohemian, Bar-Room
Ballads. — Service er dáður í öll-
um enskumælandi löndum, enda
uppáhald ferðalanga og ævintýra-
manna!----------
Þótt gull fyndist þegar um 1880
nærri Juneau, sem þá var talin
höfuðborg Alaska, var ekki um