Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1953, Blaðsíða 19

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
641
Okkur til happs fór hún nú ekki
mjög hratt, hefur sjálfsagt venð
farin að mæðast og stirðna, og neð-
arlega í brekkunum kom ég skoti
á hana og þar fell hún og mátti
það ekki seinna vera, því að annars
hefði ég ekki séð til að sigta á hana
vegna myrkurs. Við vorum nú
orðnir dasaðir mjög eftir öll hlaup-
in og tókum okkur svolitla hvíld
og ræddum.við um það, hve heppn-
ir við hefðum verið að tapa henni
ekki út í myrkrið. En þá var nú
eftir þyngsta þrautin að komast
heim, og höfðum við nú hraðar
hendur að gera kúna til, og varð
það að samkomulagi hjá okkur að
skifta kúnni til helminga. Og heim
— já, heim komumst við einhvern
veginn með kúna dragandi á gadd-
inum sleðalausir, uppgefnir og því
bæði fegnir hvíld og mat, þegar
heim kom. Um hvert leyti við
komum heim man ég ekki, en bæði
dagur og kvöld var löngu liðið.
Oftast nær voru nú þessar veiði-
ferðir svona heldur erfiðar, en það
gleymdist fljótt, ef eitthvað veidd-
ist, enda var langt að fara í kaup-
stað, og þar oft lítið að fá og ekki
gefið.
Ofurlítið innskot
Haustið eftir að þetta gerðist,
sem þegar er frá sagt, dó móðir
mín, og saknaði ég hennar mikið.
Fannst mér ég þá vera hálfgerður
einstæðingur á heimilinu.
Eftir að jarðarför hennar var af
staðin og talsvert fráliðið, fór ég
að finna Margréti á Geirólfsstöð-
um. Hún var kona að mínum og
margra annarra dómi skarpvitur
og stórfróð, eftir þeirra tíma mæli-
kvarða. Margrét þessi var Sigurð-
ardóttir frá Mýrum í Skriðdal, og
til marks um fróðleik hennar set
ég hér sem dæmi, að hún rakti
ætt móður minnar til Haraldar
Agðakonungs í Noregi og frænda
konungs, Haraldar, Vikars, Vatnars
og Tjaldar, og var hún þá komin
í beinan karllegg í 37 liði.
Það kunna víst margir vísuna,
sem Sigurður beykir orti um hana.
Hún er svona:
Hefur bruggað Helga tál
harm og mæðu langa,
geymir ekki góða sál
Geirólfsstaða Manga.
Margir hér á Austurlandi kunna
þessa vísu, en færri munu þeir
vera, sem kunna svarvísuna, og set
ég hana því hér líka. En þess skal
getið áður, að sögumaður telur, að
þessi vísa sé í allan máta óverðug
til handa Margréti á Geirólfsstöð-
um, og get ég bætt því við frá mér
sem þessar línur rita, eftir sögu
Jóns, að ég kynntist Margréti dá-
lítið árið sem ég var á Egilsstöð-
um í Vopnafirði, og var ég einstæð-
ingur, en Margrét reyndist mér
eins og bezta móðir. Svarvísan er
ort af Hallgrími á Stóra-Sandfelli
í orðastað Margrétar til Sigurðar
beykis. Hún er svona:
Kexni og skömmum kámaður
kveður skammar bragi
Siggi beykir sá hefur
sál af versta tagi.
Margrét féll ekki í áliti fyrir vísu
Sigurðar, því að hún helt sínu góða
áliti nábúa sinna og annarra, er
hana þekktu. Læt ég svo útrætt um
þennan kveðskap.
Ég fæ riffil
Þegar leið á þennan vetur var
farið að hugsa um dýraveiðar og
um miðgóu keypti faðir minn kúlu-
riffil alveg nýan og var ráðgert að
ég færi nú með hann og reyndi
hann. Einn morgun í sæmilegu
veðri lagði ég af stað.
Ég var talsvert upp með mér að
hafa nú alveg nýan riffil og hugs-
aði ég með mér, að nú dygði ekki
annað en að vanda sig og láta sér
ekki mistakast.
Ég lagði leið mína suður í Víðis-
gróf og sá ég þá nokkur dýr koma
ofan fjallið og hörfaði ég þá ofan
í Öxarárgilið, og var ég nú á gægj-
um til að vita, hvað dýrunum liði,
og fór afar gætilega. Ég sá þá, að
dýrin lögðu leið sína út í dalinn,
en veður breyttist þannig, að nú
var að koma bleytuhríð.
Ég hélt út gilið með gætni og sá
ég þá, að á milli mín og stóra hóps-
ins voru tvö sérstök dýr, og var
annað þeirra fallegasta dýrið, sem
þarna var. Og svo einkennilega
vildi til, að fallega dýrið var alltaf
að nálgast mig, og fannst mér nú að
ég mundi ekki fá öllu betra færi en
komið var, og lagði ég byssuna á
stein, sem var efst á gilbarminum
og miðaði lengi og vandlega, og
skaut með hálfum huga úr þessu
óreynda áhaldi. Skotið hitti í bóg-
inn framarlega að mér fannst, enda
rölti hún dálítinn spöl og lagðist
þar. Nú var úr vöndu að ráða, því
að veðrið var orðið svo vont að
ekki var viðlit að hlaða byssuna
aftur vegna stórrigningar, en ég
hafði gleymt hnífnum mínum
heima og svo var ekki víst, að
dýrið væri helskotið. Ég lagði nú
af stað með óhlaðna byssuna og
hníflaus, þangað sem dýrið lá, og
þegar ég var kominn alveg að því,
ætlaði það að reka í mig hornin,
en lá samt kyrrt. Nú var ástandið
hjá mér heldur bágborið, ég hníf-
laus og ekkert skot í byssunni. Nú
voru góð ráð dýr. Hvað átti ég að
gera?'Ja — það var nú ekki nema
um eitt að velja, og það var að fara
heim og sækja föður minn og hníf
til þess að ég gæti sigrað dýrið að
fullu. Þó ærið væri langt heim,
lagði ég af stað og hugði að fara
eins geist og geta leyfði, og það
gerði ég svikalaust. Þegar heim
kom, fór ég að tjá mig út af
gleymsku minni, en faðir minn
taldi þetta atvik nauðsyn til þess,
að menn myndu eftir að gleyma
ekki því er væri jafnmikil nauð-
syn á dýraveiðum og hnífar væri.
Þó ég væri illa til reika af bleytu,