Lesbók Morgunblaðsins - 22.11.1953, Blaðsíða 24

710
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
FRÁ PÁLI VÍDALÍN
Páll son Jóns Þorlákssonar, er kall-
aður var síðan Vídalín, var snemm-
endis efnilegur til náms og vitsmuna,
en þroskaðist lítt, og kvað þetta er
prestur einn var viðstaddur:
Átján er ég vetra, •
ýtist vöxtur lítið;
lof sé guði ljúfum,
sem lífinu mínu hlífir;
ei fékk oddaknýir
afl né dígulskafla.
Þjóbminjasafn fær gjöf
Þá jók prestur við:
Vitið er verði betra,
varla hafa það allir. (Esph.)
BANVÆNT LOFT
Við heyrðum frá því sagt, að 3 eða
4 menn hefði dáið skyndilega suður á
Vatnsleysuströnd veturinn 1753—54,
beggja megin hátíða. Hefðu þeir verið
nálaegt kotbæ, sem Landakot heitir.
Jörð er hér öll brunnin með fjölda af
sprungum og gjótum, og hugðum við
að eiturgufur mundi leggja þar upp
úr jörðu og hefði þær reynzt að þessu
sinni kraftmeiri en endranær, af því
að allflest uppgönguaugun hefðu verið
lokuð af ís og snjó. Veturinn eftir dóu
enn fleiri og sömuleiðis næsta vetur
þar á eftir, unz alls voru dánir 19
menn. Fólkið þar í kring var svo skelft
við atburði þessa, að nærri lét, að það
flýði byggðarlagið. Er það þó allfjöl-
mennt, því þaðan er venjulega gott út-
ræði og sjávarafli. Menn þeir, er lét-
ust, voru allir fullkomlega heilbrigðir
og á gangi, er þeir dóu. Varð það með
þeim hætti, að þeir ráku skyndilega
upp hátt hljóð og dóu samstundis. —
Menn trúðu því að þetta væri refsi-
dómur, sem guð hefði leyft einhverj-
um illum anda að framkvæma. Að lok-
um létu menn þó skipast við fortölur
og biðu í sveitinni eitt ár enn til
reynslu, en voru þó skelfdir og óttuð-
ust daglega bráðan dauða. En þann
vetur dó enginn og einkis manndauða
með þessum hætti hefur orðið vart þar
síðan. Eigi eru heldur neinar sagnir af
nokkrum slíkum manndauða þar áður
fyr. Öll þessi bráðu dauðsföll hafði að
höndum borið styztu og dimmustu
daga ársins, um vetrarsólhvörf, en þó
Dr. phil. Ilans Schlesch, apótekari i
Kaupmannahöfn, hefur nýlega gefið
Þjóðminjasafninu nokkra íslenzka
gripi, sem sýndir eru á þessum myndum.
Gripina eignaðist dr. Schlesch er hann
var apótekari hér á landi, bæði á
ísafirði og Seyðisfirði. Merkastur grip-
anna er stóllinn, smíðaður 1824, frá
Fossgerði á Jökuldal. Lárinn er einnig
merkilegur gripur, sömuleiðis ættaður
af Austurlandi. IJtskorni askurinn er
eftir Stefán Eiriksson. Þjóðminja-
vörður var á ferð í Kaupmannahöfn
nýlega, og afhenti dr. Schlesch honum
þá gripina með þeim ummælum, að
sér þætti rétt, að þeir hyrfu aftur
heim til tslands og fengju samastað í
Þjóðminjasafninu.
ætíð að degi til. Flestir þeirra er dóu
höfðu verið skyldir, aðallega fjórir
bræður og börn þeirra. Tveir bræðra
þessara voru einu sinni saman á gangi.
Þá varð allt í einu annar þeirra bráð-
kvaddur, en hinn kenndi sér einkis
meins. (Eggert Ólafsson).
DRAUMUR ESPHOLINS
Það var eina nótt að Jón sýslumann
Espholin dreymdi draum þann, er
hann sagði fáum kunnmönnum sínum
og þó fyrst konu sinni. Þóttist hann
staddur norður á Möðruvöllum og
ganga inn í stofu, og sýndist hún öll
dökkvu tjölduð sem harmað væri
nokkuð, en amtmaður sat við skrif-
borð sitt alldapurlegur og hengdi
niður höfuðið. Espholin þóttist vita að
hann væri sjúkur og hryggur og spyr,
hvað stúri herra amtmanninn? Þótti
honum amtmaður svara því: Þakka þú
guði, það gengur betur fyrir þér! —
Vaknaði Espholin við það og lét hann
sér ei óvart koma, þó afgang amt-
manns bæri brátt að, enda fór svo.
RÁÐ VIÐ SKALLA
Þetta eýu gömul ráð til að lækna
skalla: Kattartað, sinnep og edik sam-
anblandað lætur hár vaxa á sköllóttu
höfði. — Músartað, grágæsarfeiti og
flugur brenndar til ösku, þessu öllu
saman blandað við hunang. — Hafurs-
blóð, borið á hárlaust höfuð, lætur hár-
ið vaxa.