Lesbók Morgunblaðsins - 29.11.1953, Page 14

724
LESBÓK MORCUNBLAÐSINS
ur var um langt skeið mest notuð
samgönguleið í Kína, næst Jangtse-
fljóti sjálfu. Kölluðu Kínverjar
hann „Jun-ho“, sem þýðir vöru-
flutninga leið.
Þó að járnbraut og bílvegir hafi
tekið við hlutverki gömlu djúnk-
anna, að mjög verulegu leyti, eru
enn miklar siglingar um Keisara-
skurð. Urðum við þess varir og
þótti okkur fögur sjón, er hvít
segl bar við græna akra. Liðnar
aldir hafa ótaldar milljónir manna
átt heima á skipaflota Keisara-
skurðs, fæðst þar og alið aldur
sinn kvnslóð eftir kynslóð.
Markó Póló lýsir skurðinum í
hinni frægu ferðabók sinni á þessa
leið: „Hann er bæði breiður og
djúpur eins og fljót og siglir um
hann mikill skipafloti."
Við vorum fræddir um það, er
við gengum á Taishan, að við ræt-
ur fjallsins væri hof helgað þeim
manni, er síðast hafði umsjón með
greftri Keisaraskurðs. Hafði hann
verið settur í guða tölu eftir að
hafa legið fjórar aldir í gröf sinni.
Svo mikils var hið mikla þarfa-
verk metið. Til þessa hofs komu
títt fjölmennar sendinefndir frá
fjarlægum héruðum, til þess að
færa fórnir og biðja um regn á
þurrka tímum. Annan líklegri
regngjafa þekktu þeir ekki.
SLÉTTAN OG FLJÓTIÐ
Ferðalög um takmarkalausa flat-
neskju þykja einatt tilbreytinga-
lítil. En ekki á það við um Kína-
sléttu ,og allra sízt hinar gömlu,
þéttbýlu byggðir meðfram Keis-
araskurði. Er stutt milli þorpa og
bæja, mikil umferð á vegum og
einhver hreyfing, hvert sem litið
er.
Fjöldi manna var að verki á
sléttum ökrum, milli víggirtra
þorpa. Þessir sömu akrar voru í
fullri rækt þegar forfeður Norður-
landabúa reikuðu um í frumskóg-
um Evrópu, báru skinnklæði og
lifðu af veiðiskap. Svo vel hefur kin
verskum bændum tekizt að halda
við frjósemi þeirra, í fjörutíu aldir,
að enn gefa þeir af sér tvennar og
þrennar uppskerur á ári. Ef til
vill er það mesta afrek, sem til
þessa hefur verið unnið í sögu
landbúnaðarins.
Versti óvinur bændanna hefur
Gulafljót verið, ekki aðeins sem
mikill farartálmi heldur og vegna
flóða. Á mörg hundruð kílómetra
kafla rennur það í stokk, breitt
eins og fjörður en beizlað af manna
höndum, með háum flóðgörðum.
Járnbrautarbrúin, sem við fór-
um á yfir fljótið, var byggð 1906.
Var hún þá ein hinna mestu og
dýrustu slíkra brúa í heimi, svo
er hún löng. Mjög áberandi var,
frá brúnni, hve miklu hærra fljót-
ið er en sléttan beggja megin þess.
Flóðgarðar eru hækkaðir ár frá
ári í kapp við botn fljótsins, sem
framburður leggst í. í stríðinu við
Japani lét kínverska herstjórnin
hleypa fljótinu úr farvegi sínum,
og stöðvaði framsókn þeirra — í
bili. Raunar kostaði það Kínverja
sjálfa engu færri mannslíf en
mannskæð orrusta. Engar skýrslur
eru um það, hve margar tugþús-
undir manna druknuðu. Mannslíf
eru mörg í Kína og hvergi ódýr-
ari.
Gulafljót hefur oft áður breytt
um farveg. Afleiðingar þess hafa
verið svo geigvænlegar, að það
hefur verið kallað „Sorgarfjót".
MUSTERI OG GRÖFIN
Konfúsíus ól aldur sinn í bæ, er
Chufú heitir. Er hann skammt frá
járnbrautinni, nokkru sunnar en
fjallið helga, Taishan. Þar dó hann
árið 479 f. Kr. og hefur að líkind-
um orðið 72 ára gamall.
Þó að okkur væri það engu
minna kappsmál, að sjá gröf hans
en að ganga á Taishan, láta lang-
flestir pílagrímar sér nægja hið
síðara. — Konfúsíus virða þeir en
elska ekki.
Það, sem fyrst vakti athygli
okkar, er við gengum í átt til bæj-
arins, Chufú, var hávaxinn skógur
á allstóru svæði og stórhýsi eitt
með grænu þaki. Skógar eru fyr-
ir löngu eyddir á þessum slóðum,
en okkur var sagt að þarna væri
grafreitur Konfúsíusar og afkom-
enda hans í 2400 ár. En stórhýsið
var Konfúsíusar musteri.
Við fórum fyrst til musterisins.
Er það rauð múrbygging, eins og
venja er til um Konfúsíusarhof, en
þau eru í flestum stærri bæjum.
Yfir anddyri er nafn musterisins
skráð með þremur gullnum letur-
myndum, sem lesast: „Da Djeng
Dien“ og tákna „Musteri fullkom-
leikans“.
Hvað sem andlegri merkingu
þess heitis líður, þá er víst um
það, að húsið sjálft er ein hin full-
komnasta og íburðarmesta bygg-
ing í fornum stíl í Kína. Inni í
musterinu er afarmikið líkneski af
meistaranum sjálfum og er allt
annað umgjörð þess. Hvert sem
litið er, er myndskreyting, máluð,
höggin í marmara og stein, skorin
í tré og saumuð í silki. Margt er
þar ómetanlega dýrmætra lista-
verka og helgimuna úr postulíni
og bronzi.
Allt var þarna óhreint og ryk-
fallið, alveg eins og í öðrum hof-
um. Það leyndi sér þó ekki að hér
höfðu auður og list lagst á eitt
með að heiðra minningu mesta son-
ar hinnar miklu þjóðar.
Mikil rækt hefur verið lögð við
að gæta alls, er minnt gat á
Konfúsíus.
Geymd eru í sérstakri byggingu
gömul hljóðfæri, en hann unni
mjög hljómlist. Úti í trjágarðinum
er lindin, sem hann drakk af. Þar
er sedrusviður, sem sagt er að
hann hafi gróðursett. Raunar er