Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1953, Blaðsíða 2
736
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
urn tvo sauði af fjalli.
Gengu þeir í Krýsivíkurfjöll-
um og voru svo styggir að þeir
náðust ekki. Hét bóndi þá að sá
skyldi fá annan sauðinn, sem báð-
um næði. Arnes fór þá eftir vetur-
nætur að leita þeirra og elti sauð-
ina lengi í fjöllunum. Að lokum
gat hann flæmt þá norður á Mos-
fellsheiði og náði þeim þar. Flutti
hann þá svo heim og slátraði báð-
um án vitundar bónda. Þetta frétt-
ist og heimti bóndi af Arnesi gjald
fyrir annan sauðinn, en Arnes
svaraði illu einu. Þó sá hann sitt
óvænna og næsta sumar fór hann
að heiman og komst í kaupavinnu
austur í Fljótshlíð. Féll þá sauða-
málið niður. Síðan var Arnes í
ýmsum stöðum í „yfirhylmings
lausamennsku“ og græddust hon-
um peningar.
Á einhverju hausti er hann kom
úr kaupavinnu, var hann grunað-
ur um stuld á mókollóttri á og gat
ekki hreinsað sig af því. Fór hann
þá austur á land og helt sér uppi
á smíðum og reri þess á milli eða
gætti fjár fyrir menn, en hvergi
staðfestist hann, og hvarf svo að
enginn vissi hvað um hann hafði
orðið.
Á Alþingi' 1756 lét Arnór sýslu-
maður í Borgarfjarðarsýslu lýsa
Arnesi sem strokuþjóf.
— ★ —
Um þessar mundir var litunar-
hús verksmiðjanna í Reykjavík inn
við Elliðaár og var umsjónarmað-
ur þess józkur maður, Hans Niel-
sen að nafni. Nú er það einn morg-
un, er hann kemur í litunarhúsið
snemma, að hann sér þar sofandi
mann og poka hjá honum. Nielsen
greip pokann og hljóp með hann
heim til sín, en sendi hraðboða nið-
ur í Reykjavík að safna liði. Það
var Arnes, er í litunarhúsinu svaf.
Vaknaði hann við vondan draum
er pokinn var á burtu og elti Niel-
sen heim til hans og krafðist þess
að fá poka sinn. En Nielsen hafði
sett járnkarl þvert um dyr og neit-
aði að afhenda pokann. Sá Arnes
þá hvar mannfjöldi kemur frá
Reykjavík og stefnir á bæinn. Voru
þeir 30 saman og aðallega vefarar
verksmiðjanna. (Þeir voru að vísu
aldrei nándar nærri svo margir).
Sá Arnes nú að brögð voru í tafli
og varð reiður. Reif hann járn-
karlinn úr dyrunum, snaraðist inn
og hrifsaði pokann af Nielsen. Tók
hann svo á rás suður holt og hæð-
ir. Hinir eltu hann að Hofstöðum
og þaðan suður í Garðahraun, en
þar skildi með þeim og hvarf Ar-
nes í hraunið. Daginn eftir var
safnað enn fleiri mönnum og leit-
að um allt hraunið, en ekki fannst
Arnes.
En það er af Arnesi að segja, að
hann faldi poka sinn vandlega í
hrauninu og flýtti sér á burt. Fór
hann þaðan upp í Akrafjall og
lagðist þar út. Urðu menn brátt
varir við þjófnað og gripdeildir og
urðu þess vísari, að útileguþjófur
var kominn í fjallið. Var þá safnað
saman bændum úr öllum næstu
hreppum, og að ákveðinni stundu
slógu þeir hring um fjallið. Arnes
varð var við mannaferðina og þótti
nú óvænkast ráð sitt. En það varð
úrræði hans, að hann laumaðist í
flokk leitarmanna og þóttist vera
einn af þeim. Leitaði hann ákaflega
með þeim lengi dags, en er kvöld
var komið gafst honum tækifæri
að laumast burtu og tók hann svo
á rás þaðan. Leitarmenn fundu
bæli hans í fjallinu og hirtu allt
sem þar var, en ekki fundu þeir
allt, því að svo sagði Arnes seinna
frá sjálfur, að hann ætti 18 fjórð-
unga af smjöri þar uppi í fjallinu
og hefði drepið því niður í kletta-
skoru.
Þegar Arnes var nú hrakinn úr
AkraíjaíU leitaðj hann fyrst upp í
Hafnarskóg og hafðist þar við og
á Skarðsheiði um sumarið. En þá
treystist hann ekki að vera þar
lengur. Fór hann þá suður á Kjal-
arnes og lagðist í Esjuna. Sást hann
þar oft fáklæddur, en hafði at-
hvarf hjá Þorkeh bónda í Saltvík.
Þarna lá hann úti í Esjunni nær
tvö ár. Fundust þá peningar Arnes-
ar hjá Þorkeli. Skipaði nú Guð-
mundur sýslumaður Runólfsson að
grípa þá báða Arnes og Þorkel. Var
þá safnað liði og leitað í Esjunni.
Fundu leitarmenn þar bæh Arnes-
ar, en hann komst undan á handa-
hlaupum. Síðan var Þorkell tek-
inn. Viðurkenndi hann að Arnes
hefði haft athvarf hjá sér lengi og
að hann hefði varið 18 dölum fyr-
ir hann til þess að kaupa fyrir mat
og klæði af ýmsum. En ekki kvaðst
hann hafa haft hugmynd um
stuldi Arnesar né útilegu. Fyrir
þetta var Þorkell dæmdur til kag-
hýðingar, brennimerkingar og
þrælkunar ævilangt á Brimar-
hólmi. Dóminum var skotið til
konungsnáðar og 1759 leysti kon-
ungur hann frá þrælkun, en hann
varð fyrir miklum útlátum.
Arnes lét nú fyrir berast á Botns-
heiði og var illa staddur, matar-
laus klæðlítill og hungraður. Eitt
sfrm fór þar maður um, Bergsteinn
frá Bræðratungu í Biskupstungum.
Ætlaði Arnes að ráðast á hann og
ræna hann, en Bergsteinn varð
fyrri til að bjóða honum mat og
gaf honum auk þess sokka og
skó.
Eítir þetta fór Arnes norður yf-
ir heiðar og komst norður í Húna-
vatnssýslu. Segir það helzt af hon-
um þar að hann ætlaði að brjótast
inn í skemmu á Gilsstöðum í
Vatnsdal, en bóndi kom að hon-
um. Sá hét Sigvaldi og var ham-
rammur. Tók hann gestinn og batt
hann við staur, vegna þess að hann
vildi ekki segja nafn sitt. Lét Sig-
valdi hann standa þar alla nóttina.
Daginn eftir var Arnesi svo gengið
að hann sagði til sín og beiddist