Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1953, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
743
þá og ég sótti þá í holuna. Þarna
voru engir smápeningar líkir þeim,
sem nú eru farnir að ganga, heldur
heilir og hálfir peningar og rigsort-
specie, ennfremur heilar og hálfar
krónur. Ekki mun Þorsteinn hafa
lýst peningunum, og ekki hef ég
sjálfur lýst þeim, hvorki á Hof-
stöðum né annars staðar. —
Að þessari yfirheyrslu lokinni
var Arnes sendur sýslumanni Borg-
firðinga að nýu, og var yfirheyrður
á Leirá 24. október. Og nú viður-
kennir hann þjófnaðinn úr Braut-
arholtskirkju hispurslaust og vafn-
ingalaust og segir söguna um það
eins og hún er sögð hér að framan.
Annars bar alveg saman framburði
hans í Reykjavík og á Leirá, og
þann framburð staðfesti hann tví-
vegis síðar fyrir rétti, og seinast á
Alþingi. Varð hann aldrei tvísaga
og í engu skeikaði honum nema
fyrstu sögunni um peningastuld-
inn. — Við fyrsta réttarhaldið í
Reykjavík var hann spurður að því
hvort hann hefði nokkuru sinni
lagzt út á f jöll, eða lagt lag sitt við
útilegumenn. Þessu neitaði hann
algjörlega og kvaðst aldrei hafa
legið úti, ekki einu sinni á meðan
hann var í Akrafjalli, því að þá
hefði hann sofið hverja nótt á bæ-
um. Og ekkert kvaðst hann vita til
útileguþjófa á fjöllum. Var hann
síðan margþýfgaður um þetta, en
neitaði alltaf harðlega. — Hann
kvaðst aldrei hafa stolið neinu á
Vestfjörðum, og seinasti þjófnaður
sinn væri er hann tók peningana í
Brautarholti.
Þegar þess er nú gætt hvað
Arnes játaði fúslega á sig sauða-
þjófnað hvað eítir annað, þá hefði
honum tæplega átt að blöskra að
viðurkenna að hann hefði lagzt út
á fjöll, ef svo heiði verið. En hann
er heldur aldrei um það sakaður,
hvorki í héraði né á Alþingi. Rétt-
vísin mun hafá talið að hann segði
það satt, að hanii hefði aldrei lagzt
út og aldrei átt samneyti við úti-
legumenn.
í næsta kafla verður svo reynt
A R N E S var dæmdur á þingi á
Esjubergi 17. júní 1765 af Guð-
mundi Runólfssyni og 8 meðdóm-
endum. Voru það bændur af Kjal-
arnesi, Jón Þorleifsson á Esjubergi,
Þorlákur Gestsson á Skrauthólurn,
Páll Jónsson í Mýrarholti, Árni
Gestsson á Sjávarhólum, Magnús
Bárðarson á Vallá, Þórhalli Árna-
son í Sandvík, Vigfús Illugason
hjáleigubóndi á Hofi og Einar
nokkur Björnsson, sem ég veit ekki
hvar átt hefur heima. Sækjandi í
málinu var Þorlákur Gestsson
eldri, hreppstjóri á Móum, en verj-
andi Arnesar var Oddur Hjaltalín
lögréttumaður.
Verjandi benti á, að enginn
þjófnaður hefði sannazt á Arnes,
heldur lægi aðeins fyrir einfeldnis-
leg játning hans, en það megi ekki
sakfella hann á því. Það sé því
ekki hægt að dæma hann fyrir
annað en flakk, þau árin sem hann
geti eigi sannað, að hann hafi verið
í vist, o^ eru það árin, sem hann
dvaldist í Ísaíjarðarsýslu, því að
um veru sína í Strandasýslu hafi
hann vitnisburði nokkurra bænda,
sem hinn setti sýslumaður hafi
staðfest.
Dómurinn varð þó á þessa leið:
„Jafnvel þótt ekkert af þeim
stolnu hlutum, hvorki fé né pen-
ingar, kunni fyrir þennan rétt að
íramvísast né taxerast, samt er af
Processsinum og Delinqventins
stöðugu játun auðsjáanlegt, að þeir
hlaupa sig til stórþjófnaðar, hvar
fyrir undirskrifaðra sameiginlegur
dómur er: Að Arnes Pálsson skal
fyrir soddan sinn jataðan og með-
að sýna fram á að sögurnar um úti-
legu hans með Fjalla-Eyvindi hafa
ekki við nein rök að styðjast.
genginn stórþjófnað kagstrýkjast
og brennimerkjast á ennið, samt
erfiða í því íslenzka tugthúsi í
járnum sína lífstíð“.
Sýslumaðurinn spurði hvort
nokkur gæti gefið upplýsingar um
að Arnes ætti eitthvað er kóng-
legri Majestæt kynni að tildæmast,
hverju allir neituðu. —
Dómur þessi kom fyrir Alþingi
6. júlí og segir svo í Alþingisbók-
inni: „Upp á Delinqventsins Arnes-
ar Pálssonar vegna, mætir eftir
herra Amtmannsins Ordre sýslu-
maðurinn Þorlákur Guðmundsson
(faðir Jóns skálds á Bægisá) og
uppástendur hið sama sem Delin-
qventsins procurator í héraði,
nefnilega:
Að hann ei sé yfirbevísaður í
þjófnaði utan eftir sinni eigin með-
kenningu, sem ekki accorderi við
Forordningu af 21. maí 1751. Og í
annan stað með því hann með svo
lostugri og ljúfri meðkenningu
þessa þjófnaðar hefur sjálfkrafa
sig fram gefið til þess sem á hann
kynni lagt verða, og þar hjá fengið
aðskiljanlega vitnisburði upp á
hans skikkanlega hegðan frá þeim
stöðum, sem hann siðan þjófnaður-
inn skeði dvalið hefur, hvar með
hann sýnt hafi afturhvarf og iðr-
unarmerki fyrir sínar áður gerðar
yfirsjónir, so óskar sýslumaðurinn
Þorlákur að hans sök mætti til lin-
unar og formildelse hans kónglegu
Majestæt allra undirdánugast re-
fererast.“
Lögmennirnir, Sveinn Sölváson
og Björn Ivíarkússon, staðfestu her-
Arnes var aldrei á fiöllum
með Eyvindi og Höllu
>