Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Page 1

Fyrsti fanginn
kom í hegningarhúsið fyrir 80 árum
Hegningarhúsið í Reykjavík
y^RIÐ 1869 voru sett ný hegning-
arlög fyrir ísland og hafði
stiórnin samið bau miög eftir
dnnskri löggiöf. Var tekið fram í
lögunum siálfum að þau skvldi
taka gildi 1. ágúst 1870, en þó sieg-
inn sá varnagli, að þeim skyldi ekki
beitt fyr en skilyrði væri fyrir
hendi. Mun hafa verið svo til ætl-
azt að mörg fangahús væri þá kom-
in upp og allsheriar hegningarhús
fvrir land allt í Reykiavík. En
dráttur varð á því, og þess vegna
var þessi varnagli sleginn.
Það var ekki fyr en árið 1871 að
mæld var út lóð í Efri-Þingholtun-
um í Reykjavík, við Skólavörðu-
stíginn, handa hinu fyrirhugaða
hegningarhúsi. Átti þetta að verða
allmikið hús á þeirra tíma mæli-
kvarða og byggt úr steini. Að sjálf-
sögðu var íslendingum ekki treyst
til þess að reisa svo t’andað og mik-
ið hús, og voru fengnir danskir
menn til að standa fyrir smíðinni,
Bald timburmeistari og Lúders
múrari.
Reykjavíkurbær lagði fram 4135
rdl. 53 sk. til byggingarinnar og
tryggði sér um leið 200 feralnir í
húsinu til sinna þarfa. Fekk bærinn
þarna tvær stofur til umráða. Ann-
að var þingstofa bæarins, sem enn
er þarna, en hitt var svonefndur
„borgarasalur". Átti að halda þar
almenna borgarafundi, en til þess
var stofan brátt of lítil. í þessari
stofu var hæstiréttur frá því að
hann var stofnaður og þangað til
hann fluttist í hin nýu húsakynni
r
sín á Arnarhóli. Nú er þetta hluti
af íbúð yfirfangavarðar.
Smíði hússins gekk heldur seint,
en þó var henni lokið að mestu
árið 1873. En áður en húsið væri
tekið í notkun, þótti nauðsynlegt
að setja lög um hegningarvald það,
er veita skyldi stjórn hegningar-
hússins. Frumvarp um þetta lagði
stjórnin fyrir Alþingi 1873, en þing-
ið neitaði algjörlega að fallast á