Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Blaðsíða 4

32
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
2x27 vandarhöggum. En þessar
refsingar geta ekki stöðvað hann á
þeim óheillavégi, sem hann var á,
og enn kemst hann undir manna
hendur og fær dóm.
Fjórði dómur
INN 12. nóvember 1874 er Guð-
laugur enn kærður, og nú fyrir
innbrot og tilraun um þiófnað. —
Voru málavextir þessir:
Um miðjan október hafði hann
verið seint á ferli á götum bæar-
ins. en þá var talið að menn væri
seint á ferli ef klukkan var farin
að ganga ellefu. Mvrkur grúfði þá
yfir allt, því að ekki voru götu-
ljósin. búðum hafði verið lokað og
ljós slökkt víðast hvar í íbúðarhús-
um. Þá kom Guðlaugi allt í einu
til hugar að brjótast inn í eitt af
vörugeymsluhúsum W. Fischers
kaupmanns við Aðalstræti o? stela
þaðrn. Og hann iét ekki sitia við
umhugsunim eina. — Umhverfis
verslunarhúsin var hár skíðearður.
Hann kleif nú vfir skíðearð benna,
braut rúðu að vestanverðu á aust-
asta gevmsluhúsinu. Síðan náði
hann sér í tunnu. til að standa á,
og af henni komst, hann inn um
gluggann og inn í húsið. En ekki
hefur hann farið varlega, bví að
menn urðu begar varir við ferðir
hans. Var svo komið að honum inni
í húsinu áður en honum tókst að
stela neinu.
Fyrir þessar sakir var honum
stefnt, en nú.fór sem fyrri, þegar
hann var yfirheyrður, að hann ját-
aði á sig fleiri yfirsjónir. Hann
sagði frá því, að veturinn áður
hefði hann stolið tveimur fiskum
úr salti frá Jóni Ólafssyni, hús-
bónda sínum. En Jón kom að hon-
um og tók af honum fiskana og
kærði hann ekki.
Þá sagði hann frá því, að þá um
haustið hefði hann stolið höggpróu
og nokkrum látúnshringum frá Óla
Finsen póstmeistara. Fundust þess-
ir munir hjá honum og var þeim
skilað til póstmeistarans.
Dómur í þessu máli var kveðinn
uop í aukarétti Reykjavíkur hinn
8. desember 1874. Þar segir svo:
„Þessi brot ákærða, sem áður hef-
ur verið dæmdur þrisvar og straff-
aður fyrir þjófnað, ber að heim-
færa undir 234. gr. hegningarlag-
anna, sbr. 45. og 47. gr. sömu lafga,
og virðist hegning sú, sem hann
fyrirfram hefur til unnið, þegar á
annan bóginn er litið til þess, að
ákærði er mjög þjófgefinn, en á
hinn bóginn tekið til greina, að
hann er ungur og þýfið er ekki
mikils virði, en ákærði fús að með-
ganga — hæfilega metin 16 mán-
aða betrunarhúsvinna. Svo ber
honum og að greiða allan af máli
þessu löglega leiðandi kostnað.“
Guðlaugur gerði sig ánægðan
með þennan dóm, og svo er hann
fluttur sem fvrsti fangi í hið nýa
hegnironrhús o? kemur bangað
hrón 26. ianúar 1875, kl. 12 á há-
d°ei. Þarna skvldi hann nú sitja í
*16 mánuði. f fangaskrá hegningar-
hússins er hann kallaður vinnu-
maður, ógiftur og barnlaus. — f
atbugasemdadálki stendur þetta:
,.Með bví að hlutaðeigandi prestur
og læknir ekki þekktu neitt til um
framferði eða heilbrigðisástand
sakamannsíns, verður þess hér ein-
ungis get.ið. sem hann siálfur í
þessu tilfelli ber. Sakamaðurinn
getur bess. að hann ávallt hafi ver-
ið heilsugóður og aldrei legið neina
stórlegu, nema árið áður en hann
fermdist hafi hann legið í tauga-
veikinni". Sóknarprestur var þá
Hallgrímur Sveinsson, síðar bisk-
up. Hafði hann tekið við embætt-
inu 1871, og hefur ekki þekkt neitt
til Guðlaugs. Jón Hjaltalín var
héraðslæknir, en þar sem Guð-
laugur hafði aldrei þurft að leita
læknis, hefur Hjaltalín verið
ókunnugt um heilsufar hans.
í seinasta dóminum er Guðlaug-
ur talinn „mjög þjófgefinn", en
þjófur hefur hann þó ekki verið.
Ljós vottur þess er það, hve óhönd-
uglega honum tekst til í hvert sinn
Hann anar áfram og oftast nær
er komið að honum og þýfið tekið
af honum. Þetta, ásamt ýmsu öðru,
ber vott um að stelsýkin hafi að-
eins sótt á hann undir áhrifum
áfengis. Ýmislegt ber og vott um
að hann hafi verið talinn mein-
leysismaður, og mönnum hafi ver-
ið gjarnara að vorkenna honum,
en taka hart á yfirsjónum hans. í
dómunum skín það alltaf í gegn,
að dómendur vilja hlífast við, bæði
Árni Thorsteinsson sem dæmdi
hann þrisvar sinnum, og Lárus
Sveinbjörnsson, sem dæmdi hann
síðast. Þeir finna honum það báðir
til málsbóta að hann sé ungur að
aldri, og hafi fúslega meðgengið
allt. Og þetta, hvað Guðlaugur er
fús á að játa yfirsiónir sínar, ber
ekki vott um að hann hafi verið
harðsvíraður þiófur. Virðist það og
vera undir tilviljan komið hvað
hann hrifsar í hvert skifti. Þó er
eins og hann hafi slægst eftir að
stela því er matarkyns var, og gæti
það bent til þess að þröngt hafi
verið í búi hjá móður hans.
Það ber og vott um að hann hafi
ekki verið illa kynntur, að menn
bregðast við á svipaðan hátt, þegar
hann stelur frá þeim. Halldór Kr.
Friðriksson yfirkennari vill ekki
kæra hann og heimtar engar bætur
fyrir missi sinn. Páll Melsted vill
ekki heldur kæra hann, og sama
máli gegnir um Robb kaupmann,
þótt Guðlaugur væri staðinn að
stuldi inni í stofu hjá honum. Jón
Ólafsson húsbóndi hans lætur sér
og nægja að taka af honum fisk-
ana, sem hann stal. Virðist þetta
allt benda til þess að menn hafi
vorkennt Guðlaugi og vitað að hon-
um var þetta hnupl ekki sjálfrátt.
Lýkur svo hér að segja frá fyrsta
fanganum í hegningarhúsinu við