Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
37
Skógar i Þorskafirði
fædd í Skáleyum á Breiðafirði,
1807, og af breiðfirzkum ættum að
langfeðgatali, dóttir Einars Ólafs-
sonar bónda í Skáleyum, Ólafsson-
ar s. st., Oddssonar í Sviðnum,
Jónssonar í Stagley.
Kona Einars í Skáleyum, en móð-
ir Þóru í Skógum, var Ástríður
Guðmundsdóttir, Einarssonar,
Björnssonar, er átti Ingibjörgu
dóttur Bjarna Jónssonar á Kolla-
búðum, (,,Kollabúða-Bjarna“). -—
Bjarni var af Vindhælisætt í Skaga-
firði, en fluttist vestur eftir stóru-
bólu (um 1710) og keypti Skóga í
Þorskafirði, er þá voru í eyði, eins
og margar jarðir fleiri, eftir pest-
ina. Bjarni bjó fyrst í Skógum, en
síðar á Kollabúðum til æviloka, og
er ávallt síðan kenndur við þann
bæ. Halldór, sonur Bjarna tók þá
við búi í Skógum, eftir föður sinn,
og var hann afi Magnúsar föður
Jochums í Skógum, er síðar varð
maður Þóru, ömmu minnar. Björn,
faðir Einars, áðurneínds, er átti
Ingibjörgu Kollabúða-Bjarnadóttir,
var sonur Páls á Hamarslandi,
Ormssonar, Þorsteinssonar, Orms-
sonar, Sigurðssonar, Narvasonar,
ívarssonar ábóta á Helgafelli
(1512).
Móðir Ástríðar, mó^ur Þóru í
Skógum, var Guðrún Eggertsdóttir
Ólafssonar frá Hergilsey, er ýmist
var nefndur „Eggert betri“ eða
Eggert „Hergilseyarbóndi“. En
EggerV endurreisti Hergilsey,
byggði hana af nýu og setti þar
upp stórbú og mikinn sjávarútveg
eftir að Hergilsey hafði verið í eyði
í nær því 9 aldir, eða frá því Börk-
ur digri Þorsteinsson þorskabíts
gerði Ingjald þaðan útlægan fyrir
bjargir hans við Gísla Súrsson.
Eggert hóf búskap í Hergilsey
um 1750 og bjó þar stórbúi og gerð-
ist umsvifamikill rausnarmaður
sinnar samtíðar og héraðshöfðingi,
eftir að hafa alizt upp í æsku við
þá sárustu fátækt og umkomuleysi
sem mest mátti vera.
Eggert í Hergilsey var maður-
stórættaður, þótt í fátækt fæddist
ungur, í móðurætt kominn af Ólöfu
ríku á Skarði og Birni hirðstjóra
Þorleifssyni er Englendingar drápu
í Rifi 1467. Eggert varð maður stór-
auðugur þrátt fyrir örlæti sitt og
greiðasemi; „átti Hergilsey og Flat-
ey á Breiðafirði mesta eða alla auk
fjölda smærri jarða.“ (Sögukaflar,
bls. 16).
Eggert dó í Hergilsey 1819, ní-
ræður að aldri. Hann var þrí-
kvæntur og afkomendur hans orðn-
ir á annað hundrað er hann lézt.
Hann bjó við sömu rausn til síð-
asta dags.
Um Eggert segir séra Matthías
skáld, sonur Þóru í Skógum, (í
Söguköflum, bls. 16):
„Eggert tók Þóru móður mína
nýfædda til fósturs. Var hún mjög
elsk að honum og látin fylgja hon-
um út og inn er máttur hans og
ræna fóru að þverra. Hann andað-
ist þegar hún var 12 vetra. Það var