Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1955, Blaðsíða 10

54
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
og tilbeiðslustaður þriggja héraða.
En íbúatala þeirra hvers um sig
nam nokkrum tugum milljóna. Var
þeim síðan gert að greiða, um
nokkurra ára bil, sérstakan skatt
til framkvæmda á fjallinu. Tvö
hundruð þúsundir manna unnu um
langt skeið að byggingu hofa, hof-
garða, gistihúsa og smíði guðalík-
ana og alls konar helgimuna. Ríkis-
erfinginn sjálfur, er síðar varð
keisari alls Kínaveldis, (Jung Loh,
1403—1425) hafði yfirumsjón með
verkinu. Breiður, hellulagður veg-
ur var lagður gegnum fjalllendið,
storknað ólguhaf sextíu km breitt,
alla leið til Hanfljótsins (siglinga-
leiðarinnar) og var nefnd keisara-
braut. Sjást víða leifar af henni
enn. Steinþrep voru höggvin og
hlaðin svo skifti þúsundum, þar
sem bratti er mestur upp fjallið.
Þar með var friður rofinn og ein-
angrun lokið á Vúdangshan. Hallir
komnar í stað hella og hreysa,
hundruð presta og hofþjóna í stað
einsetumanna. Pílagrímar stefndu
þangað í tugþúsunda tali á ári
hverju. Hélzt það til skamms tíma.
Komu þeir ekki aðeins úr héruð-
unum þremur, heldur og frá fjar-
lægustu stöðum hins víðlenda ríkis.
För pílagrímsins
AÐ var fyrsta morgun ársins
1923 að við Olaf Lie lögðum á
síðasta áfangann upp fjallið, eftir
fjögurra daga erfiða göngu. Snjóað
hafði um nóttina, en við vorum það
snemma á ferli að engin spor voru
á veginum. Við vildum verða á
undan samferðamönnum okkar,
pílagrímunum, upp á f jallstindinn,
til þess að geta fylgzt því betur
með öllu, er fór þar fram.
Veður var kyrrt og skírt. Tvær
antilópur stóðu skammt frá vegin-
um. Þær horfðu forvitnislega á
okkur og sperrtu stór eyru. Síðan
löbbuðu þær hinar rólegustu út
með fjallshlíðinni. Þær skortir þó
hvorki styggð né fráleik. Öðru
hvoru litu þær við og horfðu á
okkur. Þeim fannst víst engin
ástæða til að óttast okkur. Svona
skepnur höfðu þær séð oft áður.
Síðasti spölurinn var erfiðastur,
einstigi fullan kílómeter með klett-
um á aðra hönd en þverhnýpi á
hina. Mörg þúsund steinþrep ísuð
og slitin. Já, var furða að þau voru
slitin! Okkur varð hugsað til þeirra
mörgu milljóna pílagríma, sem
gengið höfðu þessa bröttu leið á
liðnum öldum. — Maður skyldi
ætla að þeir guðir, sem mennirnir
hafa gert sér eftir eigin höfði,
gerðu þeim veg sáluhjálparinnar
ofurlítið auðfarnari en þetta. En
það er nú síður en svo.
Við fórum rakleitt inn í aðal-
hofið og stóðum þar frammi við
dyr, þegar fyrstu pílagrímarnir
létu á sér bóla. Þeir fóru sér ekki
jafn rólega og við. Það var engu
líkara en æði hefði gripið þá. —
Hundruðum saman hlupu þeir við
fót í einfaldri röð upp einstigið.
Stöku sinnum þrifu þeir í digra
járnkeðju, sem fest var á knéháa
steina meðfram ytri brún þrep-
anna. Okkur var sagt að fyrir
nokkrum dögum hefði einn píla-
grímanna misst fótfestu á þessum
glerhálu þrepum og sópað með sér
út fyrir þverhnýpið sex mönnum,
sem gengu næstir á eftir honum.
Höfuðgoð fjallsins helga
KKUR var enginn gaumur gef-
inn. Pílagrímar streyma inn í
hofið og horfa allir niður fyrir sig.
Sviti bogar af andlitunum. Þeir
varpa sér á grúfu á kalt og óhreint
steingólf, við fætur Dsú-she, hins
mikla höfuðgoðs á Vúdangshan, og
„!to-tó“, þ, e. bcrja enninu þrisvar
sinnum við gólfið. Þá fara þeir
smám saman að rétta úr sér og líta
upp til goðsins, fyrst á fæturnar
og síðan ofar, eins og séu þeir í
efa um hvort goðið sleppi þeim í
þetta skifti en geri ekki út af
við þá.
Dsú-she er tímans barn og smíð
sinna tilbiðjenda, eins og aðrir guð-
ir á Vúdangshan. Það er heldur
ekki gefið í skyn að neinn þeirra
sé frá eilífð. Þó sagði æðstiprestur
okkur að Dsú-she hefði fyrst verið
uppi fyrir fimmtíu þúsund árum,
endurholdgazt fimm sinnum en dá-
ið síðast sem einsetumaður á Vú-
dangshan, og hefði þá komizt í
guða tölu.
Hins vegar eru sögulegar heim-
ildir fyrir því, að Dsú-she var upp-
haflega herforingi, sem átti drjúg-
an þátt í því að koma nýrri keisara-
ætt til valda (Ming-ættinni, 1368).
Sagnir herma að hermenn keisar-
ans hafi tekið hann af lífi í mis-
gáningi, en keisarinn viljað bæta
fyrir það með því að koma honum
í guða tölu. — Keisarar Kínaveldis
voru það fremri einræðisherrum
vorra tíma, að örlög guða og manna
voru í þeirra hendi.
Þeir útnefndu guði ekki síður en
embættismenn. Fyrir vali urðu oft-
ast löngu framliðnir menn. Stund-
um voru þessar skipanir pólitískt
herbragð. — Þannig skeði það fyrir
rúmum fimmtíu árum, að
valdalítill keisari reyndi að milda
fráhverfa hugi fólksins með til-
kynningu um að Konfúsíus skyldi
tigna sem jafningja Himinsins, hins
æðsta guðdóms. Það kænskubragð
dugði þó ekki. Keisarinn varð að
afsala sér völdum, — en Konfúsíus
hélt tign sinni.
Dýrt keypt guðsdýrkun
OF eru afarmörg í Vúdangshan,
bæði stór og smá. Vandaðast og
fegurst þeirra allra, er hof höfuð-
goðsins, Dsú-she. Hofið er allt úr
kopar, (reyndar segja Kínverjar að
það sé úr gulli), mjög vönduð smíði
og svo traust að hvergi sást rifa á
því, þó að nú sé það orðið um það
bil fimm alda gamalt.