Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1955, Blaðsíða 14
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
| 58
FORIVIOSA
Eyarskeggar vilja Kvorki stjórn
Ciang-Kai-shek né Chou En-lai
gANDARÍKJAMENN eru ein-
ráðnir í því, að láta hina kín-
versku kommúnista ekki ná tang-
arhaldi á eynni Formósu. Þetta er
ekki gert vegna fylgis við Chiang
Kai-shek, heldur vegna þess, að
Formósa er einn hlekkurinn í
þeirri varnarkeðju austan Asíu,
sem myndast af Japan, Okinava,
Formósu og Filippseyum. Það er
vegna þessa, að Eisenhower for-
seti hefir lýst yfir þvi, að árás á
Formósu verði skoðuð sem árás á
heimsfriðinn, en ekki af umhyggju
fyrir Chiang Kai-shek og stjórn
hans á Formósu.
Mönnum er gjarnt að hugsa sér
Formósu eins og einhverja smáey,
sem litla þýðingu hafi. En það er
hinn mesti misskilningur. Þetta er
stórt land og þar eru nú 8 milljónir
íbúa, eða álíka margir og í Ástralíu.
Eyan er afar frjóvsöm og kosta
mikil, svo að hún getur eigi aðeins
framfleytt öllum þessum fjölda,
heldur flyzt mikið af matvælum
þaðan til annara landa.
Eftir ósigurinn í Kína fluttist
r ' Chiang Kai-shek með her sinn til
Formósu, og þar er nú sjötti mesti
^jþer .1' heiminum. En hann gengur
* & sér árlega, því að ékkert baetíst
! við. Hermennirnir eldast, og lík-
r lega er nú meðalaldur hermanna
hvergi hærri en þar. Með sama
r áframhaldi kemur að því áður en
r langt um líður, að her þessi hverf-
ur úr sögunni, hermennirnir falla
fyrir elli, þótt þeir falli ekki fyrir
vopnum. Þetta veldur Chiang á-
hyggjum og þess vegna vill hann
ólmur fara í stríð við Kína áður
en hermennirnir eru orðnir óhæfir
til að berjast.
Hvernig stendur á því að hann
getur ekki endurskapað her sinn,
eins og hver annar þjóðhöfðingi?
Það stafar af því, að hann á engin
ítök í hinum upprunalegu eyar-
skeggjum, fær enga nýliða frá
þeim, og situr þarna í fullri óþökk
þeirra. Þegar fyrstu flóttahersveit-
ir hans komu til eyarinnar, risu
eyarskeggjar upp og hugðust
mundu banna þeim landgöngu.
Sló þar í bardaga og hallaði á her-
mennina, svo að Chiang varð að
senda þangað í skyndi meira lið,
áður en hann hafði ætlað sér. Síðan
hefir aldrei um heilt gróið milli
aðkomuhersins og eyarskeggja.
Formósubúar hinir réttu, eða
Taiwanese, eins og þeir kalla sig,
eru um 6V2 milljón að tölu. Þeir
vilja eiga land sitt og fá að búa
þar óáreittir. Þeir vilja hvorki hafa
stjórn Chiangs né kommúnista yfir
sér. Sést þetta bezt á grein eftir
Formósumann, sem birtist í jap-
anska blaðinu „Nippon Times“ í
haust. Þar segir meðal annars:
„Formósubúum er hin kínverska
borgarastyrjöld með öllu óviðkom-
andi. Vér höfum ekki tekið neinn
þátt í henni og ætlum ekki að gera.
Vér höfum fullan rétt til þess að
afsegja kínverska stjórn yfir oss,
og vér höfum sjálfir fullan rétt á
að ákveða um stjórnarfar og fram-
tíðar skipulag á eynni, samkvæmt
viðurkenndum alþjóðarétti um að
hver þjóð hafi rétt til sjálfstjórnar.
Það er yfirgangi stórvelda að
kenna, að vér verðum að búa við
framandi stjórn, en það er ekki
í neinu samræmi við hið helgustu
mannréttindi“.
Uflagar
Tvœr milljónir manna
eiga ekkert föðurland
NÚ SEM stendur er talið að um
tvær milljónir manna í heiminum
eigi ekkert föðurland. Margir þeirra
hafa að vísu atvinnu og lifa sómasam-
legu lífi, en þrátt fyrir það eru þeir
eins og rótslitnir kvistir, sem stormar
hafa feykt út í bláinn. Rúmlega 88.000
eru enn í flóttamannabúðum, óg 350.000
eru á flækingi um Vesturlönd Evrópu.
Þegar fyrri heimsstyrjöldinni lauk
og bolsivíkar brutust til valda í Rúss-
landi, streymdi þaðan aragrúi flótta-
manna, sem hvergi áttu höfði sínu að
að halla. Var það hið mesta vandamál
hvað gera skyldi við þessa flóttamenn,
því að þeir áttu ekki neitt föðurland
lengur og höfðu engin vegabréf. Þá
var það að Friðþjófur Nansen greiddi
úr þessu vandamáli með því að láta
Þjóðabandalagið gefa út sérstök vega-
bréf handa þessum flóttamönnum, og
með slík vegabréf eru sumlr enn í dag.
Þetta var fyrsta alþjóðlega vegabréfið,
sem út var gefið, og gaf handhöfum
leyfi til þess að ferðast land úr landi
þangað til þeir gæti séð sér farborða.
En svo risu upp fleiri einræðisríki,
og þaðan kom nýr straumur flótta-
manna. Vandaðist þá málið mjög. Hvað
átti að gera við alla þessa menn, er
flúið höfðu heimili sín í borgarastyrj-
öJdinni á Spáni, í Gyðingaofsóknum
Hitlers og landhreinsunum Mussolini?
Þeir voru alls staðar óvelkomnir.
Svo kom seinni heimsstyrjöldin, og
að henni lokinni jókst flóttamanna-
vandamálið um allan helming. Sam-
jeinuðu þjóðirnar skipuðu sérstaka