Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1955, Blaðsíða 2

222
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
að byrja með og kom út annað
hvort ár. Fyrsta ritið var aðeins
tvær arkir, en síðar hafa þau
stækkað og oftast verið um 8—10
arkir. Alls hafa komið út 21 rit, er
hafa nærri einvörðungu fjallað um
skógræktarmál. Því miður eru
mörg hin eldri rit uppseld fyrir
löngu. Sum er ekki unnt að ná í,
því að bókasafnarar sprengja verð-
ið upp fyrir þeim, sem gætu haft
gagn af að lesa þau. Dæmi eru til
að fyrsta heftið hafi verið selt fyrir
kr. 500.00, en ýmis önnur fyrir tugi
króna, þótt upphaflegt verð hafi
aðeins verið tvær krónur.
Ýniis störf
ÁRID 1935 gekkst íélagið fyrir
friðun Bæarstaðarskógar í Öræf-
um. Sú girðing komst upp fyrir
samskot góðra manna í Reykjavík.
Þetta var mikið happaverk, en í
Bæarstað hefur megnið af öllu
birkiíræi verið sótt undaníarin 20
ár.
Árið 1936 tók félagtö við Rauða-
vatnsstöðinni í Mosfellssveit úr
höndum fyrri eigenda. En sú
stöð var afhent Skógræktarfélagi
Reykjavíkur samtímis Fossvogs-
stöðinni. Á síðari árum hefur ver-
ið plantað þar bæði sitkagreni og
öðrum trjátegundum, sem eru
vænlegri til þroska en gömlu fjalla-
fururnar.
Árið 1938 hófst Skógræktarfélag-
ið handa um að vinna að friðun
Heiðmerkur. Vann stjórn félagsins
lengi að undirbúningi hennar og
gat bæði lagt fram girðingarefni
og peninga þegar bæjarstjórn
Reykjavíkur tók málið að sér. En
bæjarstjórnin hefur síðan unnið af
miklum skörungsskap að því að
gera Heiðmörk að friðlandi Reyk-
víkinga ásamt Skógræktarfélagi
Reykjavíkur og ýhnsum öðrum fé-
lagssamtökum, sem fengið hafa þar
lönd til að gróðursetja í.
Árið 1940 átti Skógræktarfélag
íslands frumkvæði að stofnun
Tryggvagarðs við Selfoss til minn-
ingar um 50 ára afmæli Ölvesár-
brúarinnar. Skógræktarfélag Ár-
nesinga hefur síðan annazt hann
ásamt hreppsnefnd þorpsins.
Samtímis lýðveldiskosningunum
gekkst Skógræktarfélag íslands
ásamt Landsnelnd lýðveldiskosn-
inganna fyrir stolnun Landgræðslu
-sjóðs. Sá sjóður hefur reynzt
skógræktarmálunum hin mesta
lyftistöng, þótt hann sé enn langt
of lítill.
Þá heíur Skógræktarfélagið tví-
vegis gengizt fyrir gagnkvæmum
íerðum íslendinga og Norðmanna
til gróðursetningarstarfa. I ráði er
að slík mannaskifti verði einnig á
þessu vori. Á þennan hátt hefur 90
Islendingum gefizt kostur á að
kynnast Noregi, og hér hefur verið
tekið á móti jafnmörgum Norð-
mönnum. í vor munu 50 manns
bætast við þessa tölu.
Stofnun
héraðsskógræktarfélaga
MARGT fleira mætti nefna af
störfum Skógræktarfélags íslands,
en hér skal að lokum aðeins drepið
á aðalþáttinn í allri starfsemi fé-
lagsins. Frá upphafi vega átti Skóg-
ræktarfélag íslands að vera lands-
félag eða sambandsfélag annarra
skógræktarfélaga. Samtímis stofn-
un Skógræktarfélags íslands var
stofnað skógræktarfélag í Eyafirði,
en önnur félög voru ekki stofnuð
að sinni, nema Skógræktarfélag
Skagfirðinga og Vestmannaeyja, en
það félag fékk hægt andlát eftir
fá ár.
Lítið samband var á milli hinna
þriggja félaga um nokkur ár, og
baukaði hver í sínu horni. Skóg-
ræktarfélagi Eyfirðinga varð all-
vel ágengt um margt, en félagið í
Skagafirði var lítils megnugt sakir
fátæktar. En það var líka annað
og meira, sem gerði gæfumuninn
milli Skagfirðinga og Eyfirðinga.
Eyfirðingar stóðu á gömlum merg
sem ræktunarmenn og fyrir starf-
semi Ræktunarfélags Norðurlands
var mönnum trjárækt ekki eins
mikil nýlunda og Skagfirðingum.
Á árunum 1938 og fram til 1940
voru loks stofnuð 6 héraðsskóg-
ræktarfélög, og gengu þau öll í
Skógræktarfélag Islands ásamt
hinum tveim fyrrnefndu. Árið 1940
var kveðið svo á í skógræktarlög-
unum, að Skógræktarfélag íslands
skyldi vera sambandsíélag allra
skógræktarfélaga landsins. — Fra
1941—1944 voru enn stofnuð 8 hér-
aðsskógræktarfélög, og voru því 16
félög starfandi í árslok 1944. Er hér
var komið sögu var full nauðsyn á
því, að héraðsfélög væru stofnuð
í Reykjavík og Haínarfirði. En það
varð ekki fyrr en haustið 1946, að
Skógræktaríélag Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar tóku til starfa. Af-
henti þá Skógræktarfélag íslands
þessum félögum nokkuð af eign-
um sínum, og starfar nú félagið
aðeins sem sambandsfélag, en var
áður bæði sambandsfélag og hér-
aðsfélag fyrir Reykjavík og ná-
grenni.
Störf síðari ára
NÚ eru héraðsfélögin orðin 28 að
tölu. Eru starfandi félög í öllum
sýslum landsins nema Kjósarsýslu,
Vestur-Húnavatnssýslu, Norður-
Isafjarðarsýslu og Vestmanneyum.
í nokkrum sýslum eru tvö félög,
einkum þar sem langt er milli
byggðarlaga eins og í Vestur-
Skaftafellssýslu og Barðastrandar-
sýslu.
Vöxt skógræktarfélagsskaparins
má nokkuð marka af tölu félaga,
en hún mun hafa verið hér um bil
þessi:
1930 voru 2 fél. með um 350 meðlimi
1935 — 3 — — — 450 —
1940 — 9 — — — 1400 —
1945 — 18 — — — 3800 —