Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1955, Blaðsíða 6

226
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Maur í gullnum rafmola
Fyrir miljónum ára féll þessi trjákvoðudropi af barrtré og umlukti nokk-
ur skordýr, og þar hafa þau geymzt síðan.
^pUTTUGU milljónir ára er býsna
langur tími, en maurinn minn
er þó orðinn svo gamall. Stundum
tek ég hann upp úr skríni, þar
sem ég geymi hann, fága hina
gullnu og gagnsæu umgjörð hans,
held henni upp að birtunni og dáist
að því hvað hann er eðlilegur og
eins og lifandi. Stundum er ég þa
að brjóta heilan um hvernig á
því hafi staðið, að hann sat graf-
kyr meðan dapðinn hertók hann.
Og þegar ég legg hann niður i
skrínið aftur, reyni ég að gera mér
grein fyrir sögu hans.
Sennilega hefir hann fæðst og
alizt upp hjá Eystrasalti, því að
þaðan kemur mest af hinu gullna
rafi. Á æskuárum hans hefir verið
hitabeltis loftslag við Eystrasalt og
þá hefir verið þar hitabeltisgróður
með olíutrjám, döðlupálmum, tuli-
panatrjám, fléttijurtum og margs
konar gróðri. Þar hefir hann ferð-
ast um skóginn ásamt herskara af
drekaflugum, sem höfðu tveggja
feta vænghaf, risavöxnum kaker-
lökkum og kóngulóm.
Á banastundinni hefir maurinn
minn verið að skríða undir ein-
hverju nálatré. Hægt og rólega fet-
aði hann sig áfram að trjákvoðu-
kúlu, sem ollið hefir út úr rót trés-
ins. Grunlaus hefir hann skriðið út
á þessa sléttu kúlu, en í sama bili
hana fæturnir orðið fastir. Þeir
hafa límzt við koðuna, svo að hann
hefir ekki getað hreyft sig. Og trjá-
kvoðan hélt áfram að streyma,
þangað til hún lukti alveg um
hann, hafði sogað hann í sig og
féll þétt að honum á alla vegu.
Nú var hann kominn í hið gullna
hús og lífi hans var lokið, en þá
byrja nú ævintýrin fyrst. Kvoðan
hélt áfram að renna þangað til hún
draup, og þessi dropi með maurn-
um í, féll niður í byng visnaðra
laufa. Þarna lá hann svo þangað
til hinar miklu haustrigningar
komu og vatnið flóði milli trjánna
og sópaði með sér laufum og fis-
um og bar á haf út. Með laufinu
hefir rafdropinn borizt, og í sjón-
um hefir hann máska legið um
milljónir ára. En svo skolar sjór-
inn honum á land og hann finnst.
Svo hefir það máske verið um
árið 600 fyrir Kristsburð, að hann
er seldur frá Þýzkalandi til Grikk-
lands og kemst í eigu þess manns,
sem nefndur er Thales frá Miletus.
Það var hann sem fann, að í rafinu
var einhver töfrakraftur. Þegar það
var núið, fékk það þann hæfileika
að draga að sér létta hluti, svo
sem hár, sinustrá, eða bómullar-
hár. Nú kölluðu Grikkir rafið
„elektron“ og því var eðlilegt að
þetta dularfulla afl þess fengi nafn-
ið „electricity" (rafmagn).
Nú hefir rafmolinn minn máske
borizt til Afríku, og einhver prins-
essa hefir borið hann í ennisdjásni,
sem vörn gegn illum öndum. Svo
hefir einhver flutt hann til Tyrk-
lands og einhver tyrkneskur höfð-
ingi hefir borið hann lengi á sér
sem vörn gegn sjúkdómum, því að
Tyrkir trúa því, að raf hafi þann
eiginleika að bægja sjúkdómum frá
manni. Til þeirrar trúar er að rekja
þann sið, að sígarettu-munnstykki
hafa verið gerð úr rafi. Það var
upphaflega til þess að engin smit-
un skyldi berast milli manna, þótt
margir notuðu sama munnstykkið.
Það getur líka verið að rafmoi-
inn minn hafi borizt til Ítalíu, því
að kunnugt er að rómverskar hefð-
armeyar sóttust eftir rafi. Það var
talinn ómissandi hlutur meðal
snyrtitækja þeirra, þótt enginn viti