Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1955, Blaðsíða 8
228
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Kapphlaup um úraníum
ORKUGJAFI
FRAMTÍÐARINNAR
Um allan heim er nú unnið að
því að hinu mesta kappi að finna
nýar úraníum námur, finna nóg
af þessu merkilega efni, sem verður
orkugjafi framtíðarinnar. Hér er
um stórkostlegri leit að ræða held-
ur en nokkur dæmi eru til um
áður.
Þegar seinni heimsstyrjöldm
hófst var ég foringi í verkfræðinga-
sveit bandaríska hersins, og þá tók
ég þátt í leitinni að því úraníum,
sem notað var í fyrstu kjarna-
sprengjurnar. Og nú nýlega hefi
ég ferðast víða um þar setn leitað
er að úraníum, og hefi því kynrizt
þessu af eigin reynd.
Síðan seinni heimsstyrjöldinni
lauk, hafa þúsundir manna, bæði
fróðir og ófróðir, flykkzt til af-
skekktra héraða í Bandaríkjunum,
Námaborg rís upp
á auðninni í
norðanverðu
Kanada.
menntamenn, streymdu þangað í
stórhópum og eyddu sumarleyfi
sínu í það að finna úraníum.
Ymsir hafa haft heppnina með
sér og hafa orðið ríkir, því að
Bandaríkjastjórn launar vel þeim
sem finna úraníumnámur sem
hægt er að starfrækja. Kjarnorkn-
nefndin greiðir 33.000 dollara verð-
laun fyrir fund hverrar slíkrar
námu, en svo fá þeir, sem finna,
auk þess hlutdeild í ágóðanum af
námunni. Og að margar slíkar
námur hafi fundizt, sést á því, að
nefndin hefir nú þegar greitt rúm-
HÖFUNDUR þessarar greinar, Robert D. Nininger, er jarðfræðingur
að menntun, en hefir lengi verið einn af fremstu mönnum í kjarn-
orku-rannsóknarnefnd Bandaríkj^nna. Hann hefir fyrir nokkru gefið
út bók, sem heitir „Minerals for Atomic Energy."
þAD ERU ekki nema 15 ár síðan
Albert Einstein varaði Frank-
lin D. Roosevelt forseta við því, að
Þjóðverjar kynni þegar að veva
byrjaðir á því að framleiða kjara-
orku-vopn. Þá höfðu fáir hevrt
minnst á úraníum. Það var mjög
lítið notað, og helzt í glerung á
leirvörur og gerfitennur.
En pú er úraníum hið eftirsótt-
asta efni á þessari jörð, vegna þess
að það er undirstaðan að frarn-
leiðslu kjarnorkuvopna, og það er
undirstaðan að því, að kjarnorkan
geti orðið almenningseign, öllu
mannkyni til hagsbóta.
Kanada og Ástralíu til þess að leita
að þessu geislavirka eíni. Fólks-
straumurinn til Saskatchewan
1952 minnti á gujlæðið í Kaliforniu
einni öld áður, og þegar úraníum
fannst í Utah árið 1953, þá minnti
fólksstraumurinn þangað á gull-
æðið í Klondike árið 1897. Kúrekar,
fjárhirðar, Indíánar, rakarar, múr-
arar, lögregluþjónar, skátar, kenn-
arar, prófessorar og alls konar