Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.1955, Síða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
653
og fyr er getið, og eru þar háir
og sundur sprungnir kalksteins-
klettar, sem mikið hefir hrunið úr.
Með því að grafa og sprengja björg,
er niður höfðu fallið, tókst þeim
að finna allmarga silfurpeninga.
Og í skútum, sem sjórinn hefir
gert framan í klettunum, fundu
þeir enn fleiri peninga, nokkuð af
glerbrotum og ýmislegt annað. Alls
fundust þarna um 400 peningar.
— ★ —
Á þeim árum, er „Zuytdorp“ var
í förum, var það venja, ef skip
fluttu fjársjóði, að þeir væri hafð-
ir í kistum og þær geymdar niðri
á skipsbotni, undir öðrum farangri.
Það er sjálfságt orsökin til þess,
að skipverjum hefir ekki tekizt að
bjarga kistunum. Seinna hefir
brimið svo brotið þær, skolað sumu
á land, en mest hefir útsogið borið
með sér aftur út á djúpið.
Leiðangursmenn fundu þarna
ýmislegt fleira, svo sem brot úr
siglutré, fallbyssustæði, brot úr
kistum og fleira. Og að rannsókn
lokinni voru þeir ekki í vafa um,
að rekald þetta væri úr skipinu
„Zuytdorp“. Gripirnir voru síðan
sendir til Hollands og þar er nú
verið að rannsaka þá.
— ★ —
En þótt leyst sé úr spurningunni
um hvaða skip fórst þarna á vest-
urströnd Ástralíu, um 70 km.
norður af ósum árinnar Murchison,
þá er þó annari spurningu ósvarað:
Hvað varð um skipshöfnina?
Rannsóknamennirnir fundu ó-
rækar sannanir fyrir því, að all-
margir menn hefði komizt af. Sá-
ust þess merki að matvörum og á-
höldum hafði verið bjargað undan
sjó og borin í hrúgur. Þar sáust og
merki þess að eldur hafði verið
kveiktur. En hvergi sáust nein
mannabein og af því má ráða, að
ekki hefir skipshöfnin orðið til
þarna.
Allar líkur benda til þess að
hún hafi lagt leið sína inn í land
til að leita mannabyggða. Var
henni og ekki vært þarna á strönd-
inni vegna vatnsleysis.
Nú getur verið, að þeir hafi hitt
fjandsamlega villimenn, er ráðist
hafi á þá og drepið hvern mann.
En hitt er þó öllu sennilegra, að
skipbrotsmenn hafi rekist á ein-
hvern þjóðflokk blámanna og sezt
að hjá honum og blandast hon-
um.
Kona er nefnd Daise Bates (sjá
um hana grein í Jóla-Lesbók 1952).
Hún ól aldur sinn meðal frum-
byggja Ástralíu, hafði tekið að sér
það hlutskifti að reyna að bjarga
þeim. Þegar hún var orðin of göm-
ul til að standa í þessu, settist hún
að í borginni Adelaide og ritaði
þar bók um veru sína hjá blá-
mönnum. Þessi bók heitir „The
passing of the Aborigines“. Þar
segir hún frá því, að skömmu eftir
aldamótin hafi hún dvalizt meðal
frumbyggja hjá Murchison-fljót-
inu, og þar hafi hún séð kynblend-
inga, sem mjög hefði líkst Hollend-
ingum. Hún segir: „Hollenzka ætt-
armótið leyndi sér ekki, breið og
feit andlit, ljóst og hrokkið hár og
þrekinn vöxtur“. Ekki hafði hún
þó neina hugmynd um hvaðan inir
hollenzku ættfeður þeirra gæti
verið komnir.
Skammt norðan við strandstað-
inn heitir Hákarlavogur (Shark
Bay). Maður, sem þar á heima,
segist hafa hitt þar kynblendinga
árið 1943, og hafi þeir verið með
gult hár og blá augu. Einn þeirra
segir hann hafi haft mikið glóbjart
skegg, vel limaður og með þykka
kálfa, og hann hafi alltaf viljað
vera á sjó, en blámenn sé mjög
frábitnir því.
Eru þetta afkomendur skip-
brotsmannanna af „Zuytdorp“?
Um það er ekki hægt að fullyrða
neitt, en ef til viil tekst vísinda-
mönnnum að svara þeirri spurn-
ingu áður en langt um líður.
Utryming villinnuto
Fá dýr hafa orðið fyrir jafn grimmi-
legum ofsóknum eins og sléttuþjórinn
ameríski (bison). Þegar hvítir menn
tóku að nema land þar vestra, er talið
að um 75 milljónir sléttuþjóra hefði
verið þar. Hófust þá þegar ofsóknir
gegn þeim og um aldamótin 1800 hafði
þeim fækkað um nær helming. En árið
1895 voru ekki nema 1800 eftir. Það
var mest fyrir drápgirni manna að
svona fór. Dýrin voru ekki lögð að velli
vegna kjötsins og húðanna, heldur voru
skrokkarnir látnir grotna niður, eða
verða vörgum að tafni. — Oft var reynt
að temja sléttuþjóra, en það tókst
aldrei.