Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.1956, Blaðsíða 10

254
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
MET i RÆKTUN
16 ára drengur afrekar jpað sem lærdustu
v'isindamenn höfðu ekki getað
næstur var jöklinum. Þeir kom-
ust einnig að bví að háþrýsti-
svæði er vfir miðjöklinum. en nær
ekki nema nokkur hundruð fet upp
í loftið. Þetta fvrirbæri er af veður-
fræðingum kallað „the pellicular
(næfurþunni) anticyclone“ yfir
Grænlandsjökli.
Á snjóbílum sínum óku þeir fram
og aftur um jökulinn fyrir sunnan
74 breiddargráðu og allt suður und-
ir suðurmörk, og nam það ferða-
lag samtals um 16.000 km. Á þess-
ari leið gerðu þeir þykktarmæling-
ar á jöklinum á rúmlega 600 stöð-
um, og komust að því að á stórum
svæðum er iökulbotninn langt fyr-
ir neðan sjávarmál. Um þetta seg-
ir Victor:
„í ýmsum blöðum hefir verið
sagt frá því að vér höfum komizt
að raun um, að Grænland sé ekki
eitt land, heldur að minnsta kosti
þrjár evar, en þó öllu heldur eva-
klasi. En um þetta getum vér ekki
fullvrt neitt. En vér komumst að
því að skriðjöklar frá ísnum um
mitt landið, fá framrás eftir löng-
um farvegum í áttina til Diskó-
fjarðar. Sumir þessara skriðjökla
hafa grafið 30—50 km. breiða far-
vegu, sem eru svo djúpir að botn
þeirra er 300—1200 fetum undir
sjávarmáli“.
Samkvæmt þessum mælingum
þeirra á þykkt jökulsins, hefir ver-
ið gert kort það af Grænlandi, er
hér birtist, þar sem það er „af-
klætt“ jöklinum að sunnanverðu.
Sést þar hvernig landslagi muni
háttað undir iöklinum, og er sem
tveir geisimiklir firðir gangi þar
langt inn í land, annar frá Christi-
anshaab, hinn frá Jakobshavn.
Væri ísinn farinn og þessir firðir
hefði oonazt, þá væri dýpi þeirra
1100—1200 fet. En nú fyllir jökull
þessi „djúp“.
Hve lengi mun iökullinn haldast
þarna? Er ekki líklegt að hann
muni eyðast og hverfa með hlýn-
4 LLTAF er verið að setja ný og
ný met á ýmsum sviðum. Met
í íþróttum eru básúnuð út um all-
an heim, en ýmis önnur met. sem
ekki eru bvðingarminni, eru látin
liggja í láginni, nema þá helzt í
heimalandi sínu. Svo er um rækt-
unarmet L^mar Ratliff í Prentiss
Countv í Mississinniríki. Honum
tókst í sumar sem leið að fram-
leiða 304,38 bushels (1 bushel er
andi tíðarfari og að menn fái að
sjá Grænland eins og bað er í raun
og veru? Ekki eru mikil líkindi til
þess. Og vísindamennirnir fundu
ástæðuna. Jökullinn hefir safnað í
sig frosti árbúsunda og geymir það
í sér líkt og kæliskápur mundi gera.
Jökullinn. sem nú er bar, helzt við
á frosti fiölmargra liðinna alda. Og
þess vegna ræður hann svo miklu
um veðurfar á norðurhveli jarðar.
En það er ekki víst að menn þætt-
ust að bættari þótt hann hyrfi. Ef
þessi ógurlegi jökulskiöldur bráðn-
aði mundi vatnið úr honum hækka
sjávarborð um allan heim um 24
fet. Mundi þá sjór ganga víða á
frjóvsöm lönd og margar borgir
fara í kaf. Og þó mundi siórinn
líklega hækka enn meira, því að
um leið og þessu heljar fargi væri
létt af Grænlandi, mundi það
hækka — enginn veit hve mikið. —
Rannsóknir á Grænlandsjökli
verða teknar upp aftur á næsta ári.
Verður þá rannsakað fvrir norðan
74 breiddargráðu, allt að 77.
breiddargráðu. Þær rannsóknir eru
einn liður í viðfangsefnum „jarð-
eðlisfræðaársins mikla“.
rúmar tvær skeppur) á einni ekru,
en áður hefir meðal uppskera þar
verið 17—19 bushels af ekru
Lamar Ratliff er ekki nema 16
ára gamall. En þegar hann var 10
ára gekk hann í æskulýðsfélags-
skapinn 4-H, sem talinn er bezti
félagsskapur í Bandaríkjunum.
Nafnið er einkennilegt, en in 4 H
þýða: hugur, hjarta, hönd, hreysti,
og er dregið af því, að þá er ungl-
ingur gengur í félagið, heitir hann
því að æfa hug sinn til aukins
skarpleika, hjarta sitý til aukins
þegnskapar, hönd sína til meiri
afkasta og hreysti sína til heil-
brigðara lífs fyrir félagsskapinn.
þjóð og heimahaga. Tilgangur fé-
lagsins er að gera allar jarðir í
Bandaríkjunum betri en þær nú
eru. Þessum tilgangi eiga ung-
mennin að ná eftir ótal leiðum. Þau
helga starf sitt kvnbótum nytja-
jurta og húsdýra, þekkingu á jarða-
bótum, fegrun úti og inni, þekk-
ingu á rafmagni og notkun véla,
bættum vinnubrögðum, hagnýting
nýrra og betri áhalda og þar fram
eftir götunum. Sá sem gengur í
félagið á að velja sér eitthvert
verkefni við sitt hæfi og fullkomna
sig í því. Lamar Ratliff valdi sér
maísrækt. Og nú hefir hann sýnt
hvers virði var sú þekking, er hann
aflaði sér.
Kennari hans var búnaðarráðu-
nautur fvlkisins og hann sagði
drengnum að unnt mundi vera að
fá 100 bushels uppskeru af ekru,
ef nægur áburður væri notaður og
þess gætt, að illgresi kæmist ekki
í akurinn. Faðir Ratliffs trúði þessu