Lesbók Morgunblaðsins - 06.01.1957, Blaðsíða 1
Louis John de Crenon Milhau:
NORÐUR SPRENCISAND
fyrir háltri öld
HÉR SEGIR fi'á leiðangri þeim, er Harvard-háskóli gerði til ís-
iands árið 1905 að ráðum Vilhjálms Stefánssonar. Höfundurinn
ritaði þessa grein löngu síðar fyrir „Explorers Club“. Tveir af
leiðangursmönnum hafa hlotið gullmedalíu klúbbsins fyrir fram-
úrskarandi störf í þágu vísindanna, Vilhjálmur Stefánsson fyrir
rannsóknir sínar í norðurhöfum og William C. Fajpbee fyrir
rannsóknir sínar í Suður-Ameríku. Var de Milhau með Farabe*
í ieiðangri þar syðra 1906—1908 og ritaði formála að bók hans um
Indíánana í Peru. Viö de Milhau er einnig kennt De Milhau
Peabody Museum við Harvard háskólann. Þar er talsvert safn
íplenzkra fugla, sem hann gaf safninu.
IjEGAR það kom til orða 1905 að
hópur stúdenta frá Harvard
skyldi sendur til íslands, þá viss-
um vér lítið meira um landið en
að það væri stór ey úti á hjara
veraldar, að það væri á einhvern
hátt tengt Noregi, og að þar væri
fornsögur og goshverir. Það var
Vilhjálmur Stefánsson, sem þá
stundaði mannfræðinám við há-
skólann, sem var upphafsmaður að
þessu og sá um allan undirbúning
og útvegaði leiðsögumenn.
Nú eru 30 ár síðan þetta var.
Við vorum ungir þá, og þetta var
fyrsta utanför okkar. Ferðalagið
var stórkostlegt, en endurminning-
ar þess eru nú farnar að sljóvgast
og það er ekki auðvelt að rifja
upp einstaka atburði ferðalagsins.
Þá var öðru vísi að ferðast en nú
er. Þá voru ekki til skip á borð við
„Queen Mary“, þetta fljótandi
gistihús með stórum sölum, sund-
laug og öllu þess háttar. Við lögð-
um á stað út í ævintýrið með
gömlu skipi, sem „Etruria“ hét og
var um 6000 smálestir. Vilhjálmur
var ekki með, hann hafði farið á
undan til íslands. Að kvöldi 13.
júlí stigum við um borð í danska
skipið „Botníu“ í Leith, og þar var
heimili okkar í fjóra daga. Skipið
var ekki nema um 1000 smálestir,
en þegar við komum til Reykja-
víkur bar það langt af öllum skip-
um þar í höfninni.
Við fengum kalt og hryssings-
legt veður á leiðinni og skipið bylt-
istogvalt meira en góðu hófi gengdi
fyrir slíka landkrabba, sem við
vorum þá. Af einhverjum metnaði
fórum við á fætur, þótt við hefð-
um heldur kosið að liggja í bæl-
unum, en sú hreysti varð að engu
þegar við komum inn í matsalinn.
Þarna kynntumst við því fyrst
hvaða morgunmatur Dönum þykir
beztur: allskonar álegg, kalt kjöt,
fiskur í hlaupi og illa lyktandi ost-
ar. Við litum snöggvast á matborð-
ið og flýðum svo allir sem einn
maður. Eftir þetta snæddum við
úti á þilfari.
Þegar við komum til Reykjavík-
ur hittum vii þar fyrir alúðlegt,
kurteist og gestrisið fólk, og marg-
ir gátu talað ensku. Það kom sér
betur fyrir okkur, sem ekki skild-
um eitt orð í íslenzku.
Við settumst að í Hótel Reykja-
I