Lesbók Morgunblaðsins - 03.02.1957, Blaðsíða 10

70
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
hættir þeirra, siðir og venjur
gleymast smám saman eftir því
sem áhrifa gætir meir af sambúð
við hvíta menn.
Gamla fólkið heldur þó fast við
sitt. Hjá þeim lifir enn hatur á
hvítum mönnum. Minnist eg þá
sérstaklega gamallar konu, sem
var tengdamóðir eins töframanns-
ins. Hún var elzta konan í sínum
ættbálki og samkvæmt reglum
þeirra átti hún að ráða nöfnum á
öllum börnum sem fæddust þar.
Hún valdi nöfnin þannig, að þau
minntu öll á einhvern atburð í
Seminola-stríðinu, og það gerði
hún til þess að fólk gleymdi því
aldrei hvernig þá var farið með
Indíána.
Annars er orðin gjörbreyting á
öllum lifnaðarháttum Indíána. Þeir
urðu að breyta mörgu þegar þeir
fluttust inn í fenjaflóana. Þar gátu
þeir ekki komið hestunum sínum
við og urðu að taka upp ný íarar-
tæki, eintrjánungana. Nú sjást
varla eintrjánungsbátar þar. Önn-
ur farartæki eru komin í staðinn.
Það er miklu auðveldara að stýra
Fordbíl, heldur en búa til góðan
eintrjánung úr cyprus-stofni. Er nú
svo komið, að þar er aðeins einn
gamall maður, sem kann að smíða
eintrjánungsbát. Hann var 90 ára
gamall þegar hann var fenginn til
þess að smíða einn bát enn. Hjá
Lard Can Strand hafði stórt cypr-
ustré fallið. Það var dregið heim
til hans, og hann tók til við smíð-
ina. Nú er þessi bátur geymdur
í Smitsonian Indstitution, sem æv-
arandi sýnishom af því hvemig
Seminolar kunnu einu sinni að
smíða báta.
Tækni hvítra manna hefir borizt
til Indíána. Nú eiga þeir sauma-
vélar, grammófóna og bíla. En til
dæmis um, að ekki er allt til bóta,
má geta þessa: Á stórhátíð sinni,
sem seinna verður frá sagt, not-
uðu þeir hringlur, sem gerðar voru
úr skjaldbökuskeljum. Konurnar
báru 12 eða 16 slfkar skeljar á
hvorum fæti og þegar þær hreyfðu
sig glumdi þægilega í skeljunum.
En hvað haldið þið að sé komið í
staðinn? Tómar mjólkurdósir! Það
glymur að vísu hærra í þeim, en
ekki er sá hljómur fallegur.
STJÓRNHÆTTIR
Hjá Indíánum er kvenleggurinn
göfugri en karlleggurinn. Þess
vegna er kona stjórnandi hvers
ættbálks sú sem er elzt. Enginn
má taka sér maka innan síns ætt-
bálks, en bóndinn verður að flytja
til konunnar. Á heimili þeirra eru
svo allar ógefnar dætur og ein-
hleypir synir, og ennfremur gift-
ar dætur, ásamt mönnum sínum og
börnum. Giftist sonur, verður hann
að flytjast til tengdamóður sinn-
ar. Börn teljast til ættbálks móð-
ur sinnar. Hjá Creek Seminolum
eru ættbálkarnir fimm, en tíu hjá
Mikasuki.
Micanopy, eða höfuðsmaður,
stjórnaði kynþættinum í stríðinu.
En höfuðsmaður er þar enginn
nema þegar svo stendur á, að ein-
hver verður að stjóma öllum, svo
að eining haldist. Og síðan í stríð-
inu hafa öldungar hvers ættbálks
stjórnað. Annars er til ráðgjafa-
nefnd, skipuð manni frá hverju
frísvæði til þess að fara með öll
mál gagnvart Bandaríkjastjórn. í
þessari nefnd eiga kristnir Indíán-
ar sæti, vegna þess að þeir mega
ekki koma nærri hinum fomu
helgisiða athöfnum. Gömlu menn-
irnir vilja alls ekki taka neitt
mark á þessari nefnd, því að þeir
tortryggja stjórnina alltaf. Þeir
halda því fram, að Seminolar hafi
aldrei gefizt upp, aldrei gert neinn
samning við hvíta menn síðan
stríðinu lauk, og þess vegna sé þeir
frjáls þjóð og eigi að ráða óskor-
að yfir þeim löndum, sem stjórn-
in fekk þeim í stað þeirra landa,
sem hún hafði af þeim tekið.
Þeir eiga sitt eigið þing og sína
eigin stjómarskrá, sem þeir hafa
fært í letur. Frá þeirra sjónarmiði
er löghlýðni skylda, sem menn
verða að inna af höndum fyrir þau
fríðindi að fá að vera þegn þjóð-
félagsins. Sá sem brýtur lögin er
að gera sjálfum sér bölvun, og get-
ur því ekki verið með réttu ráði.
Geri hann öðrum eitthvert mein,
er hann dæmdur útlægur og má
ekki taka neinn þátt í helgihaldi
þjóðarinnar. En hann getur þó
fengið uppreist ef hann gengur
sjálfviljuglega á hönd töframann-
inum og lætur hann hreinsa sig.
TÖFRAMAÐUR ER
HÆSTRÁÐANDI
Það var kvöld. Eg stóð 1 skógar-
jaðri og hallaðist upp að pálmatré.
Fyrir framan mig voru nokkrir
geltandi hundar, en utan úr myrkr-
inu heyrði eg gjallandi köll Indí-
ána. Alllangt í burtu logaði bál
og umhverfis það mátti líta skugg-
ana af dansandi fólki. Skammt frá
mér stóðu tjaldbúðir tveggja ætt-
bálka og þar glytti enn í glæður
þar sem þeir höfðu verið að elda
mat. Ljósker var í öðru tjaldinu
og gömul kona var eitthvað að
bjástra þar.
Eg var staddur hjá Creek Indíán-
um og hafði komið þangað lang-
an og torsóttan veg. Beið eg nú
eftir leyfi töframannsins til þess
að fá að horfa á uppskeruhátíðina,
sem þeir kalla Grænkorns dans-
inn.
„Þú skalt bíða héma“, hafði Sam
Tommy sagt við mig þegar við
komum að rjóðrinu. „Eg kem bráð-
um aftur“.
Mikil leynd hvílir yfir helgiat-
höfnum Seminola, og ýmsar sögur
ganga um að illa hafi farið fyrir
hvítum mönnum, sem reyndu að
stelast þangað. Vegna þess að marg