Lesbók Morgunblaðsins - 10.02.1957, Blaðsíða 7
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
83
T
fjAÐ VAKTI mikla athygli um
allan heim, er forn biblíu-
handrit fundust hjá Dauðahafi
1947, geymd í helli þar. En mörg
forn handrit hafa fundist áður á
svipuðum slóðum. Origen, einn af
elztu kirkjufeðrunum, segir frá
því að forn handrit hafi fundist
hjá Dauðahafi. Og á 9. öld segir
Timoteus patriarki í Seleusia frá
því að á sínum dögum hafi fundist
forn biblíuhandrit, þar á meðal af
Davíðssálmum. Og fleiri handrita
er getið. Sum hafa farið forgörð-
um aftur, eins og sjá má á þessari
sögu.
Árið 1878 átti heima í Jerúsalem
pólskur Gyðingur. M. W. Shapira
að nafni. Hann hafði sezt þar að
sem forngripasali.
Einhverju sinni var hann boðinn
til Arabahöfðingjans Mahmud el
Arakat, og voru þar fyrir nokkrir
Bedúínar. Einn af þeim sagði frá
ferðalagi þeirra og gat þess meðal
annars að þeir hefði farið upp með
ánni Arnon, sem rennur í Dauða-
hafið. Þar uppi i fjöllum ieituðu
þeir sér skjóls í helli nokkrum.
Þar fundu þeir nokkra böggla og
var ábreiðum vafið utan um þá.
Þeir hugðu að fjársjóðir mundu
vera í bögglum þessum og rifu þá
sundur. En í stað þess að finna
gull, fundu þeir þar ekki annað en
skorpna og dökkva skinnvafninga,
sem þeir töldu algjörlega verð-
lausa.
Shapira grunaði þegar að hér
væri um forn handrit að ræða, og
bauðst til að kaupa þau. Vildi þá
svo til að Bedúínar höfðu tekið
með sér einn stranga og fekk
Shepira hann hjá þeim. En hon-
um brá ekki lítið í brún er hann
fór að skoða þetta handrit og þótt-
ist komast að því, að það væri fornt
biblíuhandrit, hluti úr fimmtu bók
Móse, „ritað með fönikíuletri", eins
og hann komst að orði.
Þegar hann sagði frá þessu, risu
upp tveir menntamenn og sögðu
að það væri óskammfeilni að halda
því fram, að hann hefði komist
yfir óþekkt handrit af ræðu Móse
á Móabsvöllum. En fræðimaðurinn
Hermann Strack í Leipzig, var ekki
jafn skjótur til úrskurðar. Hann
vildi fá meira að vita um handrit
þetta, og að lokum fekk hann Shap-
ira til þess að koma til London
árið 1883 með handrit sitt.
Shapira var vel fagnað í London,
og Gladstone kom sjálfur til þess
að líta á handrit hans. Kom til mála
að British Museum keypti það, en
Shapira vildi fá miljón Sterlings-
punda fyrir það.
Sérfræðingar voru nú fengnir til
þess að lesa handritið. Lýstu þeir
því svo, að það væri orðið svart
af elli, en af því væri einhver þef-
ur, svipaður þef af smyrslum þeim,
er lík voru smurð með.
Frakkar höfðu og áhuga fyrir
þessu handriti og þeir sendu fræg-
asta fornleifafræðing sinn á þessu
sviði, Clermont-Ganneau prófessor
til London að athuga það. Hann
leit á það og kvaðst viss um að
það væri falsað.
Þegar nú þessi lærði maður sner-
ist þannig við málinu, sneru allir
baki við Shepira. Hann reyndi að
mótmæla, og hann skoraði á-British
Museum að skipa nefnd sérfróðra
manna til þess að athuga handrit-
ið. En því var ekki gegnt, því að
nú hafði hann verið stimplaður
sem argasti falsari.
Honum fellst þá alveg hugur.
Hann flýði frá London og komst
til Hollands. Fáuxn mánuðum
seinna framdi hann sjálfsmorð í
gistihúsi í Rotterdam.
Svo líða 70 ár og víkur nú sög-
unni vestur til Ameríku, og segir
frá prófessor Menahem Mansoor
við háskólann í Wisconsin. Hann
kennir þar Austurlandamál (he-
brezku og semitisk mál). Hann
frétti um þetta* handrit Shapira og
það mundi vera glatað. Fannst hon-
um nauðsynlegt að reynt væri að
hafa upp á því, þar sem það væri
sennilega ófalsað, engu síður en
handritin er fundust á svipuðum
slóðum árið 1947. Hann tók sér
því ferð á hendur og heímsótti há-
skólana í Jerúsalem, Róm, París,
Brússel og London til þess að
kynna sér allt, sem sagt hafði ver-
ið um handritin sem fundust 1947,
og álit fræðimanna á þeim. Og
seinast var hann heilan mánuð í
British Museum að leita að hand-
riti Shapira.
Handritið sjálft gat hann ekki
fundið, og þó er það víst að það var
eitt sinn geymt þar. En hann fann
ljósmyndir af því og lýsingu á því.
Er þar sagt, að handritið hafi ver-
ið fimmtán samansaumaðar skinn-
ræmur, og á það hafi verið ritaður
nokkur hluti af fimmtu Mósebók,
þar á meðal boðorðin. Hann komst
líka að því að tvær rithendur höfðu
verið á bókfellinu — sami kaflinn
skrifaður af tveimur mönnum, og
hann nokkuð frábrugðinn því, sem
er í inni prentuðu biblíu.
Clermont-Ganneau hafði haldið
því fram er hann afhjúpaði „svik“
Shepira 1883, að ekkert handrit
gæti geymst í 2000 ár. Hann sagði
líka að það sýndi svikin, að bók-
fellspjötlurnar væri saumaðar sam-
an. Hvortveggja staðhæfing hans
hefir nú reynzt röng. Það sanna
handritin, sem fundust 1947, þau
eru þetta gömul, og sum þeirra
voru saumuð saman.
(Úr „Birmingham Post“).