Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1957, Page 1

SKUGGSJÁ REYKJAVÍKUR
Frá uppvaxtarárum borgarinnar
ggBg -v

"
■
T'IL ERU tvær merkar lýsingar
á Reykjavík, með aldar milli-
bili. Önnur er ritgerð dr. Jóns
biskups Helgasonar „Þegar Reykja-
vík var fjórtán vetra“. Birtist hún
í Safni til sögu íslands V, og segir
frá því hvernig hér var umhorfs
við aldamótin 1800. Hin ritgerðin
er eftir Benedikt skáld Gröndal,
„Reykjavík um aldamótin 1900“ og
birtist fyrst í Eimreiðinni.
Árið 1800 voru taldar 307 sálir
í Reykjavík og hafði fjölgað um
Reykjavík 1810. (Mackenzie).
140 síðan bærinn fekk kaupstaðar-
réttindi 1876. Bæarbúar skiptust í
tvo hópa, sjómenn og húsmenn,
sem bjuggu í kotunum, og dönsku
verslunarstéttina, sem átti heima í
miðbænum. Jón biskup Helgason
segir: „Þegar nú litið er til fólks-
fjöldans hér í kaupstaðnum þetta
ár, þá er sízt að furða þótt það
yrði verslunarstéttin, er hér í bæ
réði lögum og lofum framan af
og enda fram eftir öllu, og hún
yrði til þess algerlega að móta
kaupstaðinn á uppvaxtarárum
hans.....Þess er þá ekki heldur
að dyljast að Reykjavík er á þessu
tímaskeiði aðallega danskur kaup-
staður, og er svo fram eftir allri
öldinni“.
Reykjavík var lengi að slíta
barnsskónum. Hún tók seint út
vöxt og þroska. Ðreytingarnar voru
svo hægfara, að menn veittu þeim
varla athygli. Má svo segja, að alla
19. öldina hafi Reykjavík tæpast
vitað deili á sjálfri sér, og fáa hafi