Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1957, Síða 12

136
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Smásagan
Maður sem vann með guði
SAGA þessi birtist í tímaritinu „Tr«es and Life“, sem gefið er út
í Southampton, og er eftir Jean Giono. Um hana segir Sir Arthur
Bryant: „Þetta er einhver mest hrifandi saga, sem gerzt hefir á
vorri öld — og sönn“.
AÐ eru nú um fjörutiu ár síðan að
eg var einn á ferð fútgangandi
þar sem undirhlíðar Alpafjalla teygj-
ast niður í Provence, en þangað komu
þá engir ferðamenn. Landið var bert
og nakið, ömurlegt yfir að líta sem
eyðimörk, og þar óx ekkert nema
stinnt gras á stöku stað.
Eg fór yfir þetta eyðimerkursvæði
þar sem það er breiðast og hafði verið
á ferð í þrjá daga, Bar mig þá að
fornum rústum þorps nokkurs og ætl-
aði að setjast þar að. í heilan sólar-
hring hafði eg verið vatnslaus, og nú
varð eg að finna ,vatn. Eg hugsaði sem
svo, að þarna hlyti að vera brunnur
eða uppspretta, úr því að þama hafði
einu sinni verið byggð. Eg fann að
vísu vatnsbólið, sem verið hafði, en
nú var það þurrt. Húsin stóðu þarna
þaklaus og veðurbarin og hrörlegar
leifar af kapellutumi. Það var langt
síðan að lífið hafði flúið héðan.
Þetta var í júnímánuði, veður bjart
og mikið sólskin, en ofan úr fjöllun-
um stóð svo hvass vindur, að eg hélzt
þama ekki við.
Eg gekk í fimm klukkustundir, en
fann hvergi vatn. Alls staðar var sama
eyðimörkin. Þá sá eg í fjarska eitt-
hvað, sem mér sýndist í fyrstu að vera
mundi tré. Mér var bráðnauðsynlegt að
ná 1 vatn og hélt máske að þar mundi
það vera. Gekk eg því þangað. En
þetta reyndist þá vera hjarðmaður.
Þrjátíu kindur lágu umhverfis hann
á sólbökuðum mel.
Hann gaf mér vatn úr leðurflösku
sinni og svo bauð hann mér heim með
sér. Hann átti sér kofa í dálitlu'dal-
verpi og þar var brunnur, gerður af
náttúrunnar höndum, og á honum ofur-
lítil vinda. Þar var hið bezta upp-
sprettuvatn.
Maðurinn var fáorður, eins og títt
er um þá, sem lifa einbúalífi en hann
var öruggur og hafði búið vel um sig
þarna. Gamlar húsrústir hafði hann
byggt upp að nýu og sett á sterkt og
gott helluþak. Og þegar vindurinn
hvein i hellunum, þá var það eins og
sjávarniður í fjarska.
Allt var þrifalegt þar inni. Disk-
arnir voru þvegnir, gólfið var hreint,
riffillinn hans vel smurður og á eld-
stónni kraumaði súpa. Eg tók eftir því
að hann var vel rakaður, að enga tölu
vantaði í föt hans og að fötunum hans
hafði verið vent nýlega með mestu
nákvæmni.
Hann bauð mér að borða súpu með
sér. Að máltíð lokinni bauð eg honum
reyktóbak, en hann kvaðst aldrei
reykja. Hundurinn hans var þögull
eins og hann, vingjarnlegur en ekki
áreitinn. Það varð þegar þegjandi
samkomulag um að eg skyldi gista
þama um nóttina. Til næsta þorps var
að minnsta kosti hálf önnur dagleið.
Fjárhirðirinn sótti nú poka og hellti
úr honum á borðið hrúgu af akornum.
Hann skoðaði þau grandgæfilega hvert
aí öðru og valdi úr öll þau beztu. Eg
bauðst til þess að hjálpa honum, en
hann sagði að þetta væri sitt starf.
Hann var líka svo vandvirkur, að eg
ympraði ekki meir á þessu. Og meira
varð ekki úr samræðum.
Þegar hann hafði valið úr væna
hrúgu af akornum, tók hann að telja
þau, tíu og tíu í hvern stað, og fleygði
þá enn úr nokkrum, sem honum þóttu
of lítil eða skorpin. Þegar hann hafði
talið hundrað akorn, gekk hann til
hvílu.
Mér leið vel hjá þessum manni og
urn morguninn spurði eg hvort eg
mætti halda kyrru fyrir hjá honum
um daginn. Honum fannst það alveg
sjálfsagt. Og mig langaði til að kynn-
ast honum betur.
Hann hleypti nú kindum sínum út,
en áður en hann færi, lét hann akorn-
in, sem hann hafði valið úr, niður í
vatn. Eg tók þá eftir því að hann
gekk við járnstaf, sem var um hálfur
annar metri á lengd og álíka gildur
og þumalfingur manns.
Þegar hann var farinn fór eg í
humátt á eftir honum og gekk nokkuð
til hliðar við hann. Féð rak hann nið-
ur í dalverpi nokkurt og skildi það
þar eftir undir umsjá hundsins. Og
svo gekk hann upp brekkuna í áttina
til min. Eg varð dálítið smeykur um
að hann ætlaði að ávíta mig fyrir að
hafa veitt sér eftirför, en það var nú
eitthvað annað. Hann ætlaði að fara
þessa leið og hann benti mér að koma
með sér. Hann gekk upp á háls nokk-
urn og þar gerði hann holu með jám-
staf sínum og lét eitt akorn niður í
holuna og fyllti hana svo vandlega.
Og síðan hverja af annari. Hann var
að reyna að koma þarna upp eikar-
ckógi.
Eg spurði hvort hann ætti þetta
land, en hann kvað nei við. Þá spurði
eg hver ætti landið, en það kvaðst
hann ekki vita, hélt þó helzt að þetta
væri almenningur. Þó gæti verið að
einhver maður ætti það en skeytti
ekkert um það. Honum stóð alveg á
sama hver væri eigandi þess. Og hann
létti ekki fyr en hann hafði komið
100 akornum niður í jörðina.
Eg hefi víst verið nokkuð áfjáður
í að vita meira um hann, því að nú
svaraði hann spurningum mínum. Hann
kvaðst hafa unnið að því í þrjú ár
að sá trjáfræi hér í eyðimörkinni.
Hann kvaðst þegar hafa sáð 100.000
fræum og 20.000 hefði komið upp.
Hann bjóst við, að helmingurinn af
þeim mundi drepast af völdum nag-
dýra og óheppilegrar veðráttu. En
hann vonaði að 10.000 eikur mundu
spretta þama upp, þar sem enginn
gróður haíði verið áður.
Þá spurði eg hve gamall hann væri.
Hann kvaðst vera hálfsextugur og
heita Elzéard Bouffier. Einu sinni
hafði hann verið bóndi niðri á lág-
lendinu og þar leið honum vel. En svo
missti hann konu sína og einkason og
þá fluttist hann hingað upp í óbyggð-
irnar og hafði þar ekki annan félags-
skap en hund sinn og kindur.
Hann kvaðst ætla að þetta land væri
að deya, vegna þess að þar var eng-
inn skógur. Og svo hafði hann tekið
sér fyrir hendur að reyna að koma
þar upp skógi í tómstundum sínum.
Eg sagði að eftir 30 ár mundu þess-
ar 10.000 eikur hans vera orðnar til-
komumiklar. Hann svaraði því, að ef
guð gæfi sér líf og heilsu, mundi hann
eftir 30 ár hafa komið upp svo mikl-
um skógi, að 10.000 tré væri einsog
dropi í hafinu. Hann hafði nú einnig
gert tilraun með gróðursetningu bæki-