Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1957, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
215
kirtlabólga, kýli og ellihrumleiki.
Skottulækni þeirra leizt ekki á
þetta og hafði allt illt á hornum
sér. En dr. Gage vann frægan sig-
ur, því að seinast kom hann sjálf-
ur að leita sér lækninga við ill-
kynjuðu tannkýli.
Þegar við höfðum fengið eins
mikið af forngripum og við gátum
flutt með okkur, fórum við á bátn-
um niður ána og héldum til Colon.
Þar kvöddum við dr. Gage og fór-
um svo til Rio Coclecito og urðum
fyrst að fara fjallveg upp með
henni tvær dagleiðir, áður en hún
væri fær bátum. Við komum til
Penonomé. Þar urðu þrjú börn svo
hrædd við okkur, að þau fóru í
felur. Við fengum móður þeirra
stóra brjóstsykurmola að gefaþeim.
Þau héldu að ætti að gleypa þá,
en þeir stóðu í þeim, og ekki jukust
vinsældir okkar við það.
Við komum að ánni Cascajal, en
hún rennur á flúðum og er svo
straumhörð, að við gátum ekki haft
bátana fullhlaðna. Við leigðum þvi
tvo litla Indíánabáta. Mennirnir
sem á þeim voru, höfðu sorfið
framtennur sínar í odd, en sá sið-
ur er sennilega upp runninn í
Afríku. Indíánar halda að þetta fari
sér betur og varni því að tenn-
urnar skemmist.
Ferðalagið uppeftir ánni var
erfitt fyrst, vegna flúða og trjá-
bola. En svo komum við þar sem
hún hafði myndað lón. Þar sett-
umst við að og vorum þar 1 fjóra
daga, og þann tíma var þurrkur,
svo að við gátum safnað miklu
af fornminjum. Þá byrjaði að
rigna aftur, svo að við lögðum á
stað niður ána. Um kvöldið komum
við að verstu flúðunum. Þar klofn-
ar áin um hólma í tvær kvíslar.
Sú til hægri var grunn, en aðal-
vatnið í hinni, og er fallhæðin þar
um 10 metra á 150 metrum, en þar
fyrir neðan tekur við kröpp bugða.
Minni báturinn lagði í kvíslina til
hægri og gekk vel, en við á stærri
bátnum urðum að fara niður
hávaðann. Þar sem bugðan var, lá
trjábolur út í ána. Báturinn kom
með miklum hraða, því að þama
var sem foss. Svo lenti báturinn í
hringiðu, snerist og hvolfdi. Indí-
ánamir tveir, sem með okkur voru,
náðu í trjágreinar og hengu á þeim
yfir straumnum. Marion var í
regnkápu og með stóran hatt, en
hún synti. Eg er lítt syndur, svo
að eg hélt mér dauðahaldi í bát-
inn, þar til hann bar upp á sand-
eyri. Marion kom að í því, og svo
bjargaði hinn báturinn okkur.
Kassar, pokar og annað dót flaut
niður ána einsog hráviði. Indíán-
arnir eltu það og smöluðu því sam-
an. En myndavélarnar voru horfn-
ar. Það vom lítil og stór kvik-
myndavél og ein venjuleg mynda-
vél. Við báðum Indíánana að leita
að þeim, en þeir þóttust allt of
þreyttir til þess. Einn þeirra lagði
þó á stað og eftir hálfa klukku-
stund kom hann með aðra kvik-
myndavélina, hafði fundið hana
200 metmm neðar í ánni og senni-
lega orðið að kafa eftir henni. Eftir
álíka langa leit fann hann svo
venjulegu myndavélina. Hann fann
líka marga af þeim pokum, sem
forngripimir voru geymdir 1. Að
vísu voru merkimiðarnir famir af
þeim, en því var þó bjargað að
nokkur vísindalegur árangur varð
af för okkar upp með ánni.
Síðan fómm við til La Pintada.
Það er lítið þorp norðvestur af
Penonomé. Þar var kínverskur
kaupmaður svo vingjamlegur, að
hleypa út geitum sínum og kúm
og leigja okkur kofann. Marion bar
inn fullt fangið af blómum, svo að
ilmurinn af þeim skyldi vega upp
á móti dauninum í kofanum.
Menn á þessum slóðum vísuðu
okkur á foman og merkilegan
grafreit þar uppi í fjöllunum. Þessi
grafreitur var í gljúfrum og höfðu
líkin verið látin í hella, sem höggn-
ir vom inn í snarbratt bergið. Var
allægilegt að klífa þangað og ekki
hættulaust. Aldrei hefir áður
heyrzt getið um að mönnum hafi
verið valinn þar slíkur grafreitur.
Á tveimur stöðum voru sléttir berg
stallar og voru höggnar á þá ýms-
ar kynjamyndir.
Síðan fórum við til Mojara, sem
er á Azuero-skaganum sunnan á
Panama, og ekki langt frá borg-
inni Ocú. Þar fundum við merki-
legra safn forngripa en við höfð-
um áður séð. Var það geisimikið
af marglitum leirkemm og af ýms-
um gerðum. Þar fundum við einnig
200 bolla, sem notaðir hafa verið
til þess að brenna í þeim trjá-
kvoðu, og 100 fætur undir þá. Það
var siður víða í fornöld, meðal
Indíána, að brenna trjákvoðu við
helgiathafnir sínar, líkt og reykelsí
er nú brennt.-----
Rannsóknir okkar í Panama
virðast benda til þess, að hin
forna menning þar hafi verið kom-
in frá Suður Ameríku.
LJÓSMYNDANIR A DJÚPSÆVI
FRANSKI vísindamaðurinn Jaques-
Yves Cousteau, sem manna mest hefir
rannsakað hafdjúpin, náði nýlega
myndum á sjávarbotni, þar sem dýp-
ið var 26.400 fet. Þetta gerðist í hin-
um svonefnda Romanche-ál, sem er i
Atlantshafi miðja vegu milli Afríku
og Suður Ameríku. Ljósmyndavélinni
var rennt niður í nælonbandi, sem
ekki var meira en hálfur þumlungur
í þvermál, og ljósmyndavélin var
þannig út búin að hún gat þolað 17.000
punda þunga á hvem ferþumlung.
Costeau segir að á myndunum komi
því miður ekki fram nein sjóskrímsl
né kynjaverur. Á þeim sjáist aðeina
bjarghellur og á þeim dálítil leirleðja.
Þessu hafi þeir ekki búizt við. Þeir
höfðu búizt við að á botninum væri
leðja af lifrænum efnum.