Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1957, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
217
ivömpum. Eg fór eins langt og taug-
in leyfði, en sá ekki það sem eg var
að leita að, ekki svo mikið sem brot
úr skipi.
Eg staulaðist nú upp á marbakk-
ann, en lenti þá í enn meiri kóröll-
um og blaktandi skógi af sjávarplönt-
um, sem mér sýndust eins og grænn
hveitiakur yfir að líta. Þar undir stór-
um steini hafði stór hörpudiskur leit-
að sér skjóls. Skammt þaðan var stór,
eldrauður krossfiskur, Framan við
ofurlítinn skúta lá hrúga af tómum
skeljum og var auðséð á því að þar
átti kolkrabbi heima.
Hægt mjakaðist eg áfram en stakk
skyndilega við fótum og glápti út um
sjónglerið. Rétt framar. við mig var
eitthvert ferlíki, allt skeljum sett.
Var þetta skipsskrokkur?
Eg færði mig nær. Nei, þetta gat
ekki verið skip. Það var miklu líkara
— nei, það gat ekki verið! Eg stóð
á öndinni og það var eins og mig
svimaði.
Eg virti það enn fyrir mér og ætl-
aði ekki að trúa mínum eigin aug-
um. Eg færði mig nær svo að eg sæi
betur. Þarna voru fleiri slík ferlíki
fyrir framan mig! Þarna var borg á
sjávarbotni!
Þarna var þá Port Royal, sjóræn-
ingjaborgin illræmda, sem sokkið hafði
í hafið. Hún var dauð fyrir löngu,
en hér geymdist hún meðal kóralla
i bláu djúpinu. Þarna var gata við
götu Lágreistustu hús voru nú með
tígulegum kórallasúlum, og ógeðsleg-
asta vændishús var eins og kastali,
Þarna stóð hún töfrandi fögur þessi
siðspillingarinnar borg.
Eg klöngraðist yfir stóran kóralla-
þröskuld í hliði borgarinnar. Þá
dimmdi og eg var kominn inn í ein-
hverja vistarveru með kórallaveggjum.
Fyrir rúmum tveimur öldum höfðu
veggir þessir bergmálað guðlast og
viðbjóðslegan söng. Þá höfðu gengið
hér um berfættar konur með stóra
eyrnahringa og það hafði skrjáfað í
silkiklæðum þeirra. Og þá höfðu ver-
ið hér þjófar og manndráparar og
menn sem skyldi hengjast ....
Þetta var þó ekki líkt herbergi leng-
ur, því að síðan á skapadægri borgar-
innar 7. júní 1692, þegar sjórinn belj-
aði yfir hana og færði hana í kaf,
höfðu kórallamir umbreytt henni. Þeir
höfðu fyllt öll hom, skot og afkima
og allir gangar voru eins og hellis-
munnar, með myrkur að baki. Þetta
Ingibjörg Þorgeirsdóttir:
Dóttir Skáld-Rósu
FÁIR munu þeir vera af eldri kynslóðinni hér á landi að ekki kann-
ist þeir við Skáld-Rósu, þessa gáfuðu, fátæku alþýðukonu, er átti svo
harmsöguríka æfi. Aftur virðist almenningur lítið hafa fylgzt með af-
komendum hennar. En börn átti hún þó með manni sínum — Ólafi —
og enda fleirum, eftir því sem sagt er í sögu hennar. — Ingveldur
Bjarnadóttir frá Selvogi þeltkti vel eitt barna Skáld-Rósu, og þar sem
ekki er ólíklegt, að fyrir ýmsum verði minning Skáld-Rósu enn bet-
ur lifandi, ef þeir vita nokkur skil á afkomendum hennar, þá hripaði
ég niður frásögn Ingveldar, og fer hún hér á eftir. — I. Þ.
INGVELDUR segir svo frá:
Þegar ég var að alast upp í Sel-
vogi nokkru fyrir aldamótin, var á
næsta bæ við mig öldruð kona, er
Þórhanna Rósa hét. Var hún Ólafs-
dóttir, en móðir hennar var Vatns-
enda-Rósa eða Skáld-Rósa. Fór
mikið orð af konu þessari fyrir gáf-
ur og mannkosti.
Er hún mér einna kærust og
var furðuleg sjón, og hún varð enn
furðulegri er torfa af marglitum fisk-
urn sveiflaði sér inn í göngin.
Fleira var af lifandi verum þarna.
Eg sá hvar risavaxinn krabbi teygði
fram klær og fálmara. Mér brá í brún
svo að eg hörfaði undan, en rakst þá
á iðandi arma eins af þessum stóru
kvlkröbbum, og þá rann mér kalt
vatn milli skinns og hörunds. Mér
þótti ráðlegast að hverfa út úr þess-
um stað og klöngraðist því burt og
kippti hart í festina til merkis um
að eg skyldi dreginn upp.
Meðan eg sveif rólega upp á við,
burt frá hættunum, var mér það ljóst,
að eg hafði litið þá sjón, er ekkert
dauðlegt auga hefir fyrr séð — stað-
inn þar sem Port Royal hvílir með
öllum sínum gersemum. En eg sá líka,
að úr því að hún var þama, var eng-
in von um að þar væri skipið sem
eg var að leita að, því að það hafði
farizt kippkorn undan landi áður en
borgin sökk. En hvers virði var það
að finna eitt skipsflak á móts við það
að fuma þecs« borg neöansjávart
minnisstæðust af þeim konum, sem
ég kynntist á uppvaxtarárum mín-
um. Þórhanna Rósa var létt og
glaðvær í viðræðum, afburða fróð
um margt og stálmmnug. Skáld-
mælt var hún vel og svo hrað-
kvæð, að hún mælti oft Ijóð af
munni fram. Þótti hún líka svo
skemmtin, að hún var oft fengin
á bæina í nágrenninu til að segja
sögur og skemmta fólki.
Þórhanna Rósa var góð kona og
hjartahlý og vildi jafnan úr öllu
bæta, enda var hún hvers manns
hugljúfi. Að ytra útliti var hún
nett kona og smáfelld og hefur ver-
ið fríð sýnum á yngri árum. Hún
mun hafa andast laust fyrir alda-
mótin.
Þórhanna Rósa kastaði fram
stökum við ýmis tækifæri. Munu
þær nú flestar týndar. Þær fáu,
sem ég man, eru flestar formanna-
vísur, sem hún orti um formenn
þá, sem voru þar í Selvogi um
þessar mundir. Um Guðmund
Ólafsson bónda og formann kvað
hún þetta:
Fullhugaður formaður
flestum aflar betur,
frá Nesi glaður Guðmundur,
gæfumaður aldraður.
Xiríkuf hét aiuiar formaður þar