Lesbók Morgunblaðsins - 18.04.1957, Page 1

15. tbl.
Fimmtudagur 18. apríl 1957
XXXII árg.
Ólafur Þorvaldsson;
ÍSLENZKI ÖRNINN
Á hann að verða aldauða?
„Enginn örn yfir löndum,
eyddir, dauðir.“
Saga Borgarættarinnar.
/\FT HAFA þessar setningar
komið mér í hug á síðustu ár-
um, og hef ég þá farið að hugsa
um, hvort þetta væri virkilega
svona, að örninn, þessi stóri og
áberandi fugl, sé aldauða hér á
landi, jafnvel þótt við og við hafi
ég heyrt, að svo væri ekki. Þessar
hugsanir mínar eru víst sprottnar
af þeim viðbrigðum, að sjá nú ekki
örn ár eftir ár yfir því landi, þar
sem það var dagleg sjón að sjá erni,
stundum marga á dag, fyrir fáum
áratugum.
Ekki veit ég, hve margir það
eru, sem samstöðu eiga með mér
um það að sakna þess að sjá aldrei
þennan fugl, en ef dæma skal þetta
út frá því, hve hljótt hefur verið
um þetta mál undangengin ár, þá
myndu þeir eklti margir vera, sem
söknuðu þess að sjá ekki örn. Hitt
mun þó sanni nær, að sá hópur
manna mun stærri vera en margur
hyggur, sem óttast, að haldist ó-
breytt ástand, hljóti að fara svo
fyrr en varir, að upphafsorð þess-
ara hugleiðinga verða að bláköld-
um sorglegum sannindum, og segi
þá í saknaðar- og ásökunartón:
„Enginn öm yfir löndum, eyddir,
dauðir.“
Úr þeim helzt til þögla hópi, sem
ekki er sama, hvort örninn verður
aldauða hér á landi eða ekki, hafa
þó við og við, einkum nú í vetur,
komið fram menn, sem birzt hafa
eftir í blöðum ýmist sjálfstæð-
ar greinar eða viðtöl. Það má segja,
að í ðllum þessum skriium komi
fram tvö mál. Annað þessara mála
er eitrunarmálið, sem svo má
nefna, þ. e. eitrun fyrir refi, hinn
þátturinn er amarmálið. Þessi tvö
mál, eyðing refa með eitrun, og
hver háski sé og verði búinn ern-
inum. meðan eitrun fyrir refi er
framkvæmd á sama hátt sem tíðk-
ast hefur fram til þessa.
Þessi tvö mál eru svo nátengd,
að varla er hægt að ræða svo ann-
að, að hitt komi ekki til. Margir,
sem skrifað hafa um þessi mál í
vetur, hafa aðallega skrifað á móti
eitruninni, og meira eða minna tal-
ið hana gagnslitla til útrýmingar
refnum, en lítið eða ekki farið inn
á hættu þá, sem af eitrun getur
leitt, viðkomandi öðrum dýrum.
Þó hafa nokkrir, sem um þetta hafa
skrifað eða samtal verið átt við
af hálfu dagblaða, aðallega ræt>
um, hve háskaleg eitrunin væri
fyrir amarstofninn. í hópi þeirra,
sem þannig rita, eru þeir dr. Finn-
ur Guðmundsson náttúrufræðing-
ur, Magnús Jóhannsson útvarps-
virkjameistari, Sigurður Bjaraaso*