Lesbók Morgunblaðsins - 18.04.1957, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
225
bæum með smalahundunum, þeir
sem komust þá svo langt, því það
má segja, að þeir hryndu niður
eftir þessar góðgerðir manna.
Refurinn, sem þessi matur var
ætlaður, hefur án efa gert þessari
fæðu minnst skil, því ekkert dýr
er svo vart um sig og tortryggið
sem hann.
Þótt fullvíst sé, að eitrið hefur
að mestu útrýmt erninum af Suð-
urlandi, gæti hugsast, að einhverj-
ir hefðu komizt undan, flúið land,
ef svo mætti segja, en þó af sér-
stökum orsökum. Ég veit, að á
Suðurlandi og sjálfsagt víðar hefir
örninn ekki síður en hrafninn lifað
frá haustnóttum langt fram á vet-
ur a hræum, einkum kinda, sem
drápust úti um hagana, en þess
konar hræ voru aldrei eitruð. Svo
þegar leið að vori, opnuðust ern-
inum bjargarmöguleikar við sjó og
vötn. Mér finnst því vel hugsan-
legt, að þegar kom fram um 1910,
en eftir það drapst varla kind úr
bráðapest, hafi sorfið svo að þeim
fáu örnum, sem lifandi kunna þá
að hafa verið hér um slóðir, að
þeir hafi leitað annað til ætis, t. d.
vestur yfir Faxaflóa og Snæfells-
nes. Þetta set ég fram sem tilgátu
án þess að hafa hér fyrir nokkrar
sannanir. Þótt hrafninn missti
mikils, þegar fénaður hætti að
drepast úti um hagana, þá er hann,
þótt oft hafi verið þröngt í búi hjá
honum, betur settur, þar eð hann
leitar þá á náðir manna, þótt oft
fái hann þar lítið nú orðið, en það
gerir örninn ekki.
—O—
Mér sýnist eftir öllum rökum,
sem liggja fyrir um margvíslega
skaðsemi og hættu, en mjög vafa-
saman árangur af eitrun mein-
dýrum til útrýmingar, að dagar
þeirrar aðferðar ættu að vera
komnir að kvöldi, en önnur eða
aðrar aðferðir reyndar og rækt-
ar, aðferðir, sem við sem „há-
Kjarnorkuknúin skip
Álit sænskra sérfræðinga
rYRIR skömmu birti „Stiftelsen
för skeppsbyggnadsteknisk
forskning“ álit sérfræðinga um
hvort Svíar ætti að ráðast í að
smíða skip, knúið kjarnorku. Er
þá helzt gert ráð fyrir 45.000 lesta
skipi, er hefði 20.000 hestafla vél.
Mönnum hefir komið saman um
að kjarnorkuknúin skip muni
verða ódýrari í rekstri en önnur
skip, einhverntíma á árunum 1961
til 1971. En sænsku sérfræðingam-
ir segja að engin vissa sé fyrir
þessu, og ekki hægt að segja neitt
um það hvenær kjarnorkuskip^
muni borga sig. Þó geta þeir þess,
að vegna þeirra rannsókna og til-
rauna er nú fara fram á kjarnork-
unni, megi gera ráð fyrir að eftir
nokkur ár verði hún miklu ódýrari
en nú er.
Þá benda sérfræðingarnir og á,
að áður en farið sé að smíða kjarn-
orkuknúin skip, verði að sérmennta
menn til þess að fara með vélar
þeirra.
Þá er minnst á það, að Banda-
ríkjamenn ætli nú að eyða stórfé
í að taka gufuvélar úr herskipum
menntuð þjóð“, svo sem einn er-
lendur maður komst að orði um
íslendinga fyrir skömmu, þurfum
ekki að bera kinnroða fyrir að
nota. Löggjafa þjóðarinnar, svo og
forráðamönnum dýra- og náttúru-
verndar er einum treystandi til að
leysa nú þegar þetta mál, og það
á þann hátt, að banna alla eitr-
un á víðavangi, og koma þannig
í veg fyrir, að hún vprði mönnum
eða dýrum, sem hún er alls ekki
ætluð, að aldurtila. Öðrum er það
ofætlun.
sínum og setja kjarnorkuvélar í
staðinn. Þetta sýni ótvírætt trú
Bandaríkjamanna á, að kjarnorku-
knúin herskip standi að minnsta
kosti öðrum skipum framar. Sumir
spá því, að öllum kafbátum Banda-
ríkjanna og orrustuskipum, muni
brátt breytt í kjarnorkuknúin skip.
Bretar eru einnig að hugsa um að
koma sér upp stórum kafbátaflota,
þar sem hver kafbátur sé með
kjarnorkuvél, en þess verður sjálf-
sagt nokkuð langt að bíða.
En hvað er þá um kjamorku í
kaupförum? Á það er bent, að í
s.l. ágústmánuði samþykkti þing
Bandaríkjanna að láta smíða kjarn-
orkuknúið kaupfar. Talið er, að
það hafi flýtt fyrir þessari sam-
þykkt, að þá hafði frétzt, að Rúss-
ar væru að smíða kjarnorkuknú-
inn ísbrjót.
í skýrslunni er bent á, að kjarn-
orkuvél í skipi muni ekki verða
mikið meiri fyrirferðar heldur en
venjuleg gufuvél. En hún verður
mörgum sinnum þyngri, vegna þess
að steypa verður allt í kring um
hana, svo að menn sé óhultir fyrir
ósýnisgeislum. Vél sem hefir 25.000
hestöfl muni sennilega vega um
1200 smálestir. Þetta sé þó ekki frá-
fælandi, vegna þess að hér sparast
það rúm sem eldsneyti — kolum
eða olíu — hefir áður verið ætl-
að. Mismunurinn á þunga kjarn-
orkuvélar og venjulegrar gufuvél-
ar, vinnst meir en upp á því að
losna við kol eða olíu. Kjarnorku-
eldsneytið er ekki mikið fyrir-
ferðar, það er gert ráð fyrir því
að úr hverju grammi af úran fáist
jafn mikil orka og úr tveimur smá-
lestum af oiíu. (Frh. á næstu siðu).