Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1957, Blaðsíða 6

258
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
getur um tvenns konar dauðarefs-
ingar. Segir hann að liðhlaupar
skyldi hengjast, en þeim, sem
dæmdir væri fyrir hugleysi eða
óþokkaskap, skyldi drekkt í forar-
dýum. í öðru lagi segir hann frá
því, að á Jótlandsskaga og norðan-
verðu Þýzkalandi hafi menn dýrk-
að sáðgyðju, sem þeir nefndu
Nerthus. Á hverju vori, áður en
sáning hófst, var líkneskju hennar
ekið um akrana í vögnum, sem ux-
um var beitt fyrir. Eftir þessa at-
höfn skyldi líkneskjan þvegin og
vagninn, en þeim, sem það gerðu
og höfðu fengið að sjá auglit gyðj-
unnar, skyldi launað með lífláti og
líkum þeirra fleygt í tjörn. Er ekki
útilokað að samband sé milli þessá
siðar og líkfundanna í mómýr-
unum.
Það getur verið að báðar ágizk-
anirnar séu réttar, en það getur
líka verið, að báðar sé rangar.
En eitt vitum við með vissu, að
fyxir 2000 árum var sams konar
fólk í Norður Evrópu og nú er þar.
Þeir, sem koma að sjá líkm í söfn-
unum, munu undrast hvað þau eru
lík mönnum nú. Þetta hafa ekki
verið neinir villimenn, heldur
menn eins og eg og þú.
t_^’’ö®æœcr^í
Skrifstofuþjónn kom of seint til
vinnu. Húsbóndinn var æfur og lét
skammirnar dynja á honum fyrir
kæruleysi. Hinn ætlaði að afsaka sig
og sagði:
— Þér hafið nú svo oft skammað
mig fyrir að vera altaf að líta á klukk-
una í vinnutímanum, að nú hefi eg
gleymt að líta á hana heima,
<L-»'ð®®®G>>^J
LEDDRÉTTING — A bls. 242 í sein-
ustu Lesbók urðu nokkrar háskalegar
tölu villur, sem menn eru beðnir að
leiðrétta. Ein milljón er táknuð með
106, ein biljón (er sumir kalla miljarð)
er táknuð með 109. Og seinasta veldis-
vísatalan á þeim stað á að vera 11.105.
Álagableftir
VeiðibÖnn í Laugardal
ÞESSAR tvær sögur hafa ekki
farið margra milli. Fyrri söguna
sagði mér maður sá, sem lagði
silunganetin í Móvík, en seinni
söguna sagði mér Böðvar hrepp-
stjóri á Laugarvp.tni og man hann
vel atburðinn. — J. K. Ó.
BÆRINN Útey í Laugardal stend-
ur austan við Laugarvatn og er
eini bærinn, sem á land að báðum
vötnunum, Laugarvatni og Apa-
vatni og er veiði stunduð í þeim
báðum, eftir því, sem henta þykir.
En í Apavatni er dálítil vík, fyrir
austan Austureyjarnes, sem kölluð
er Móvík og austan hennar lítið
klettanef, sem kallast Litlanef, en
1 Móvík mátti ekki leggja silunga-
net því að huldufólkið í klettunum
í Litlanefi á að fá að veiða þar
óáreitt. Nú var það einu sinni að
vinnumaður frá Útey lagði net sín
í víkina, en hvort hann veiddi
nokkuð, er ég búinn að gleyma, en
morguninn eftir lá vetrungur
dauður á básnum án þess séð yrði
hvað honum hefði orðið að grandi.
o—O—o
Á VATNINU hjá Laugarvatni
halda sig að jafnaði ein álftahjón
og verpa þar í grend og fá að vera
í friði með egg sín. Þegar vatnið
leggur halda álftirnar sig á Hvera-
opnunni, sem svo er nefnd. Þau
ummæli fylgja veru álftanna
þama, að þær megi ekki skjóta.
Þegar Magnús bjó á Laugar-
vatni, faðir Böðvars hrepp-
stjóra, sem bjó þar eftir hann, var
þar vinnumaður sem Gúðjón hét.
Á haustin var hann oft á rjúpna-
veiðum. Dag einn gekk honum
venjufremur illa. Um leið og hann
gekk heim þann dag, skaut hann
aðra álftina á Hveraopnunni og
tók hana heim með sér. Magnús
bóndi var úti staddur, er Guðjón
kom. Varð honum þá að orði:
„Þetta gaztu nú látið vera“. Var
svo ekki meira um þetta fengist.
Brynjólfur, sonur Magnúsar var
þá enn í föðurgarði. Hann gengdi
hestum, sem voru í hesthúsi vest-
ast í bæarhúsunum. Morguninn
eftir gaf hann hestunum eins og
venjulega og lagði hurðina laus-
lega fyrir að innan eins og hann
var vanur, var það og algengur
siður víða og gert meðfram til þess
að auka loftræstingu í hesthúsun-
um. Skömmu síðar kom Brynjólf-
ur svo aftur til hesthússins, þá
hafði einn hesturinn rekið höfuðið
út fyrir ofan hurðina og hengt sig
svo að hann var steindauður, er
að var komið.
J. K. Ó.
n • ■ »| •
Smjorliki
ÞAÐ VAR fyrst búið til í Frakklandi
á úrunum 1866—67. Hermálaráðherr-
ann, sem þá var, var 1 vandræðum
með smjör handa flotanum, og leitaði
því ráða til efnafræðingsins Mége-
Mouries um, hvort hann gæti ekki
blandað saman ýmsum fitutegundum,
svo að þær líktust smjöri, en kostuðu
þó ekki eins mikið. Mége-Mouries
tókst það; en ekki var þetta smjör-
líki notað verulega fyrr en 1870—71,
einkum meðan París var í umsát.
Síðan breiddist smjörlíkisfram-
leiðsla óðfluga út. Var í fyrstu lítt
vandað til hennar, er fram í sótti.
Fyrst var aðallega notuð ný nauta-
tólg, aðallega gerð úr nýrnamör, en
sícan var farið að nota hvers konar
feiti, úr hestum, svínum, hundum og
blandað með allskonar olíum úr jurta-
ríkinu.
Smjörlíki fluttist fyrst til íslands
um 1885. Það var danskt smjörlíki
og þótti ekki gott. Miklar breytingar
hafa orðið á framleiðslu þess síðan,
svo að nú er smjörlíki orðið á borð
við gott smjör á bragðið og hefir jafn-
vel meira næringargildi.