Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1957, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
267
Persíu (um eitt skeið) virðist þar
hafa verið hlutfallslega miklu
meira af mikilmennum en nú eru
meðal hinna hámenntuðu stór-
þjóða.
Frumlegt ráð til þess að koma
í veg fyrir offjölgun, er að finna í
bók eftir Lin Yutang, þar sem
hann lætur einn af íbúum hinnar
ímynduðu eyar Thainos segja:
„Ráðið er afar einfalt. Við höfum
hér stighækkandi skattá. Eftir því
sem fjölskyldan er stærri, eftir
því eru skattarnir hærri. Það
dugar!“
Sennilega yrði þetta ráð ekki
auðvelt er á reyndi. En þá kemur
dr. Fritz Zwicky fram með nýa
hugmynd. Þegar jörðin er orðin
of þéttsetin, sprengja menn stórar
fyllur úr jarðstjörnunum, svo sem
Júpiter, Satúrnusi og Neptúnusi,
og skapa úr brotunum hundruð
nýrra hnatta, sém mjög líkjast
jörðinni um loftslag og hreyfingu,
og festa svo byggð á þessum hnött-
um. Er nú hægt að hugsa sér
sundurleitari heilræði mannkyninu
til handa, en að það skuli takmarka
barneignir, eða að það skuli um-
turna sólhverfinu og nema land á
nýum hnöttum?
Fyrir nokkrum árum var því
haldið fram, að engin stórþjóð
mundi vilja að fæðingum fækkaði,
hversu annt sem stjórn hennar
kynni að vera um hag þegnanna,
vegna óttans við það að önnur
fólksfleiri þjóð mundi geta borið
sig ofurliða. En síðan vetnis-
sprengjan kom til sögunnar, er
þessi ástæða fallin um sjálfa sig.
Og eftir því sem nú horfir, er ó-
líklegt að mannkynið komist hjá
þeirri orrahríð, er afstýrir offjölg-
un, að minnsta kosti í bili.
Þrátt fyrir það er vandamálið
mikla óleyst. Annað hvort fjölgar
mannkyninu stöðugt og það býr
við æ lakari kjör, eða að viðkom-
unni er haldið í skefjum og lífið
verður æ fegurra og betra. Hér er
ekkert undanfæri, það er ekki
nema tvennt til.
(Úr „The Saturday Review“).
t_-^ö®@®G'"^>
Blýantar
BLÝANTARNIR halda enn velli,
þrátt fyrir harða samkeppni kúlu-
pennanna. Og meira er nú framleitt
af blýöntum en nokkru sinni fyr. Fyr-
ir stríðið voru notaðir þrír blýantar
að meðaltali á ári á hvert mannsbarn
í Bretlandi. En nú hefir talan hækkað
upp í fimm.
Talið er, að fyrstu blýantar í heimi
hafi verið búnir til í Borrowdale í
Kumbaralandi. Ekkert „blý“ er í
blýöntum, heldur eru þeir úr grafit,
en það er sérstakt kolefni. Eina not-
hæfa grafítnáman í Englandi fannst
hjá Borrowdale á 16. öld og þá var
farið að framleiða blýanta þar. Þó var
nú grafítið fyrst notað aðallega 1
steypumót fyrir fallbyssukúlur.
Síðan 1880 hefir ekki fengist neitt
nothæft grafít í blýanta hjá Borrow-
dale. Grafít er því flutt inn frá Mexiko,
Ceylon, Kóreu og Madagaskar, en við-
urinn í blýantana kemur frá Norður-
Ameríku og Austur-Afríku. Og í Kes-
wick í Kumbaralandi eru enn mestu
blýants-verksmiðjur í heimi.
Blýantarnir breytast lítt,- þeir eru
ein af fáum vörum, sem eru altaf eins,
svo að segja. Mest er þó sótzt eftir
máluðum blýöntum. Það eru ekki nema
helzt opinberar stofnanir, svo sem
póststofan, sem nota ómálaða blýanta.
Blýantar eru mismunandi að hörku
og er það gefið til kynna með sér-
stökum merkjum, allt frá 9H til 6B.
Margir biðja um HB þegar þeir kaupa
blýant. H þýðir harður og B þýðir
svartur. Hörðustu blýantana nota
steinhöggvarar, byggingameistarar og
þeir sem taka afrit. Næstir að hörku
eru svo venjulegir skólablýantar barna.
En mýkstu tegundirnar nota teiknarar.
Til eru sérstök merki, svo sem eins og
F og BHB, en mest selzt af B og HB.
Samkeppni kúlupennanna hefir aðal-
lega komið niður á bláu blekblýönt-
unum.
Harka blýants miðast við það hve
miklu er hnoðað af leir saman við
grafítið — eftir því sem meira er aí
leirnum, eftir því er blýanturinn harð-
ari. Og þá verður að setja svolítið af
vaxi í blönduna, því að annars mundi
blýanturinn ekki taka á.
Ástæðan til þess að „blý“-nafnið
komst þarna inn, er sú að nokkru
leyti, að hægt er að draga stryk með
blýi, en aðalorsökin mun hafa verið,
að upphaflega var grafítið kallað
„plumbago", sem líkist mjög nafninu á
blýi á latínu.
Hvernig stendur á því, að blýant-
arnir eru altaf 7 þumlunga langir?
Enginn veit það. Þeir hafa fengið
þessa lengd af tilviljun upphaflega.
Að vísu eru til stórir blýantar og litl-
ir blýantar, en venjulegi blýanturinn,
skólablýanturinn, er altaf 7 þumlunga
langur. Og venjulegast er hann annað-
hvort sívalur, eða sexstrendur. Lengd-
in og lögunin helzt altaf óbreytt.
(Úr „Manchester Guardian")
----------------
Molar
MAÐUR nokkur kej’pti dýra vindla og
vátryggði þá fyrir eldsvoða. Svo reyku
hann þá alla og krafðist nú trygging-
arfjárins, því að vindlamir hefðu
brunnið. Vátryggingarfélagið neitaði að
greiða, og þá stefndi hann því. Og
þótt undarlegt kunni að virðast, þá
vann hann málið. Dómarinn leit svo
á, að úr því að vátryggingarfélagið
hefði gefið út vátryggingarskjal, væri
það skaðabótaskylt. En jafnframt úr-
skurðaði hann, að vindlingaeigandinn
sxyldi tekinn fastur og ákærður fyrir
íkveikju!
o—O—o
INDÍÁNABÖRN gráta aldrei. Þessa
geta flestir hvítir menn, er hafa dval-
izt meðal Indíána og þykir mjög
merkilegt. Lengi heldu menn að
In’díánabörn kynnu ekki að gráta, þeim
væri það ekki meðfætt eins og öðrum
börnum. En nú er rétt skýring fengin
á þessu. Indíánakonur venja börn sín
af því að gráta. í hvert sinn sem þau
byrja á því, taka þær um nefið á þeim
og halda nösunum lokuðum, þangað
til börnin hætta. Og þetta venur þau
brátt alveg af því að gráta.