Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1957, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
313
Eg tók við pokanum og mér varð
hugsað til allra þeirra dýrmætu
böggla, sem eg hafði áður gleynrt í
strætisvögnum og aldrei fengið aftur.
Nú hvíldi heiðarleikinn eins og mara
á borginni.
Eg flýtti mér niður hliðargötu og í
óðagotinu rak eg mig á eitthvað. Það
var símaklefi. Enginn var í honum
og enginn á götunni.
Eg inn og lézt tala í símann: „Já, á
morgun, það er ágætt“.
Um leið lagði eg pokann á gólfið, og
svo flýði eg klefann, strætið og all-
an heiminn.
Þegar eg þvoði mér um hendurnar
morguninn eftir, sýndist mér vera kom-
inn ljósari litur á vörturnar. Var það
missýning? Nei, daginn eftir var auð-
séð að hörundslitur var að koma á
þær, og þær sem höfðu verið harðar,
voru farnar að linast. Þriðja daginn
kom öllum saman um, foreldrum mín-
um og unnasta, að vörturnar hefði
breyzt að útliti. Þær voru að hjaðna
og fá á sig hörundslit.
Að kvöldi hins níunda dags voru þær
algjörlega horfnar. Það vottaði ekki
einu sinni fyrir því hvar þær höfðu
verið.
Vinkona mín horfði lengi á hönd
mína, sem nú var hrein og lýtalaus.
Eg bjóst við því að hún yrði hissa, en
hún hló ofurlítið og sagði: „Eg kenni
í brjósti um þann sem þú hefir grýtt“.
„Eg ætlaði ekki að grýta neinn“,
sagði eg. „Eg skildi steinana aðeins eft-
ir í símakleíanum. Þeir eru þar lík-
lega enn“.
Hún hló aftur: „Svo þú heldur það?
En þú mátt reiða þig á, að ef steina-
pokinn væri enn í símaklefanum, þá
mundir þú vera með allar vörturnar á
hendinni. Reyndu að skilja hvernig á
því stendur".
Eg er enn að hugsa um þetta og
reyna að skilja. Getur það verið, að
einhver fingralangur maður hafi hirt
pokann og farið með hann rakleitt
heim til sín í stað þess að skila honum
á lögreglustöðina, og þess vegna sé
hann nú með níu ljótar vörtur?

Dómgreind fæst af reynslunni og
reynslan — já, hún fæst með góðri
dómgreind.
Peter Freuchen:
Astamál
ÞEGAR eg kom fyrst til Græn-
lands fyrir hálfri öld, gisti eg í
Eskimóabyggð, þar sem var stúlka
með óvenjulega stórt nef. Móðir
hennar leit snöggvast á mig, og svo
lá við að hún kyssti mig. Loksins
er þó ljótari manneskja hér í
byggðinni en dóttir mín, sagði hún.
Eg sagði að „legið hefði við“ að
hún kyssti mig, því að Eskimóar
kyssa aldrei. Þeir nudda stundum
saman nefjum þegar þeir heilsast,
en ungur maður kyssir aldrei stúlk-
una sem hann hefir hug á.
Neíin hafa mikla þýðingu meðal
Eskimóa. Lítið nef er hámark feg-
urðar hjá þeim. Stúlkan, sem hefir
minnst nef, er fegurðardrottning
byggðarinnar.
Það er ef til vill skylda mín, og
mér er það einnig ljúft, að leið-
rétta ýmis ranghermi, er sprottið
hafa upp, um ástalíf Eskimóa. Eg
ímynda mér að mér sé kunnugra
um það en öðrum.
Eskimóar lifðu einföldu, heil-
brigðu og óvenju farsælu lífi í þann
mund er við félagar reistum versl-
unarstaðinn, sem eg skírði Thule
árið 1919. Þetta er í Norður-Græn-
landi og nú hafa Bandaríkin þar
þýðingarmikla flugstöð.
Að vísu voru siðferðisskoðanir
Eskimóa allar aðrar en þær, er
okkur höfðu verið kenndar. En eg
efast um að nokkurs staðar á
byggðu bóli hafi þá verið unnt að
finna farsælli hjónabönd en þar,
né trygglyndari eiginmenn og eig-
inkonur.
Til þess að skilja viðhorf þeirra
til lífsins, er nauðsynlegt að gæta
þess hvernig lífskjör þeirra eru. Á
sumrin, þegar engin nótt er, búa
þeir í tjöldum eða toríkofuxn, sem
Eskimóa
eru aðeins eitt herbergi. Á vetr-
um, þegar sífelld nótt ríkir, búa
þeir í snjókofum, sem ekki eru
meira en 15 fet í þvermáL Konur
og karlar klæðast eins, ganga í
hettuúlpum og buxum. Eini mun-
urinn er sá, að buxur kvenna eru
úr refaskinnum, en karla úr bjarn-
arfeldi. Þegar fólk er nú við úti-
vinnu á vetrum, eins og títt er,
safnast sjór og hrím í þessi loð-
klæði og mundi skemma þau ef það
bráðnaði. Þess vegna klæða sig all-
ir úr hverri spjör úti í forgangi
snjóhússins.
Mönnum, sem ekki hafa reynt,
mun þykja það næsta ótrúlegt, að
nöktu fólki geti liðið vel í snjóhús-
um. En þó er það svo. Þar er nægur
hiti og mönnum líður blátt áfram
ágætlega.
Þegar eg sagði Eskimóum frá
því, að sá væri siður meðal hvítra
manna, að hjónaefni tilkynntu það
opinberlega að þau ætluðu að taka
saman, og síðan væri þau vígð við
hátíðlega athöfn í margmenni, þá
blöskraði þeim alveg.
„Það er blátt áfram ósæmilegt“,
sagði ein Eskimóakona. „Að hugsa
sér það að fara í sérstök skraut-
klæði og tilkynna öllum að nú ætli
þau að ganga í hjónaband! Við
mundum skammast okkar niður
fyrir allar hellur að láta fjölda
manns vera vitni að því!“
Meðal Eskimóa eru engir hjú-
skaparsiðir, en þegar piltur og
stúlka heita hvert öðru tryggðum,
þá stendur það vanalega þangað til
dauðinn aðskilur þau.
Eskimóaforeldrar hafa engar á-
hyggjur af börnum sínum þótt þau
komi seint heim, telja það svo sem
sjálfsagt að unga fólkið hafi fund-