Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1957, Blaðsíða 2
318
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
tekizt þar á milli. Kaupstaðarbúar
skiptust því í tvo flokka. Annars
vegar voru kaupmenn og þjón-
ustulið þeirra (ásamt dönskum
embættismönnum, er hér voru), og
hins vegar var allur almenningur.
Úr því svo var, hlaut svo að fara,
að mörgum Dananum þætti hér
daufleg vistin og teldi sig vera
hér í nokkurs konar útlegð.
Reyndu þeir því að finna sér ýmis-
legt til dægrastyttingar, en margir
lögðust í óreglu út úr leiðindun-
um, enda voru fyrstu félagssam-
tök þeirra að koma hér upp
drykkjuklúbb. Varð mörgum
manninum hált á því. En er fram
í sótti, gengu margir nýtir menn
í klúbbinn, og varð hann þá
skemmtifélag, sem efndi oft til
dansleika og alltaf á afmælisdegi
konungs. Og þegar kom fram um
1840, voru dansleikar haldnir einu
sinni í mánuði, en barnadansleik-
ur eftir nýárið. En svo var þá enn
mikið djúp staðfest milli „fyrir-
mannaliðsins“ og alþýðunnar, að
ekki fengu nema heldri borgarar
inngöngu í klúbbinn, og harðbann-
að var. að vinnukonur fylgdu
bömum á dansleika þeirra. Klúbb-
urinn veslaðist upp vegna ósam-
lyndis og húsnæðisleysis og voru
eignir hans seldar 1843.
Um þessar mundir var drykkju-
skapur þó mjög farinn að minka,
enda barðist Bardenfleth stiptamt-
maður (1837—1841) mjög gegn
honum, en aðallega varð þó sú
breyting á vegna sívakandi við-
leitni Stefáns Gunnlaugssonar bæ-
arfógeta (1838—48) að efla bind-
indissemi í bænum. Hann mun og
hafa reynt að beina hugum manna
að hollari tómstundaiðju en ■ að
sitja að drykkju. En þar var að
vísu erfitt um vik, því að ekki
var margra kosta völ í því fásinni,
sem hér var. Þá voru ekki stund-
aðar íþróttir, eins og nú, enda
kunnu mean lítt til þeirca. Þó var
Fáni Skotfélags-
ins (nú geymdur
i Þjóðminjasafni).
sú ein íþrótt, er hinir dönsku menn
höfðu stundað meðan þeir gegndu
herþjónustu, en það var skotfimi.
Er líklegt að Stefán Gunnlaugsson
hafi verið hvatamaður að því, að
menn heldi þessari íþrótt við og
fengi þar með nokkra tilbreytingu.
Svo mikið er víst, að 1840 gaf hann
út opinbera auglýsingu um, að á-
kveðinn dag mundi skotæfingar
fara fram á Melunum „til fræk-
leiks“. Af því má ráða, að þar hefir
verið um skotkeppni að ræða. Ekki
verður þó séð að neinn félagsskap-
ur hafi staðið að þessu, heldur hafa
einstakir menn gengist fyrir því.
Af auglýsingunni má sjá, að skot-
menn hafa haft bækistöð sína fyr-
ir sunnan kirkjugarðinn og skotið
til suðurs. Hafa þeir haft stóra
rkffla, því að menn eru varaðix við
að vera á ferð milli Skildinganess
og Sauðagerðis meðan skotæfingin
fari fram.
Klemens Jónsson segir í Sögu
Reykjavíkur að slíkar skotæfingar
hafi farið fram marg sinnis síðan,
og þá sjálfsagt með svipuðum
hætti, og gerir hann ráð fyrir að
það hafi verið danskir verslunar-
menn, sem að þessu stóðu.
— ★ —
Á þessu má sjá, að þarna hefir
vaknað áhugi á þessari íþrótt, og
hann kulnar ekki út aftur, því
að árið 1867 var stofnað Skotfélag
Reykjavíkur og verður það að telj-
ast fyrsta íþróttafélagið, sem kemst
á laggirnar í Reykjavík. Stofndag-
ur þess var 2. júní, og eru því í
dag liðin rétt 90 ár síðan.
Um þessar mundir var bæar-