Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.1957, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
329
Smásagan:
ILLINDI
Eftir Sigurð Jónsson frá Brún
ÞAÐ VAR ekki veður þegar þessi saga
gerðist. Það var óveður, stórstraums-
flóð í öllu dauðu og lifandi. Ofsinn var
svo að fjörðinn skóf strax frá grös-
um og sá gráar æðandi iðufletturnar
skeiða í hópum norðaustur flóann eins
og æddu þar ramfældar stóðmerar og
allar hvítar, með úfnum föxum og fjúk-
andi töglum, en stundum lamdi haglið
allt flatt eða regnsletturnar slógu
hver aðra niður. — Og auðvitað beiddi
þá kýrin. —
Flest höfum við ekkert vit á kúm
og ekki er eg barnanna beztur um
það, en það sá eg þó, þegar Styr í
Hvarfi hnykkti sér frá fjóshorninu með
Hyrnu greyið í eftirdragi og dóttur
sina, pasturlausan unglinginn til að
reka á eftir, að þar var mýldur göf-
ugri gripur en flestir aðrir á þeim
bæ, rólyndið og gagnsemin lágu svo
utan á skepnunni hvar sem á hana var
litið allt frá fagursveigðum hornunum
niður í þetta reginjúgur, sem hún bar,
og mjúklega hlýddi hún taumnum
móti roki og hreggi.
Styr karlinn í Hvarfi hafði aldrei
verið mér augnagaman og hvað sizt í
þetta sinn, þegar hann skrykktist fram
hjá baðstofugluggum mótbýlismanns-
ins með kúna og krakkann, enda kom
þar ekki sjónin til. Þetta var hol-
brjósta horvindill, sem stórviðrið press-
aði að framan og belgdi út að aftan.
Það var eins og hann reisti kamb. Mér
fannst eftir útliti og limaburði, að
hann hlyti að urra. En það hefði þá
verið skaðlítið. Stormurinn kæfði öll
hljóð önnur en sín eigin og lagði til
nóg af þeim ljótum.
Eg sneri mér að Steinvöru, húsfreyj-
irnni á hinu búinu, þar sem eg hafði
dvalið um tíma við ýmiss konar dútl
og lét orð falla um óheppilegt veður
til þessarar farar, um líðan kýrinnar
og enda þeirra feðgina líka, þótt minna
kenndi eg í brjósti um þau, sérstaklega
Styr.
„Já, það hefði nú einhver haldið í
hina áttina í þessu veðri, en Styr w
svo illa við Grím í Skjóli, að hann get-
ur ekki notað frá honum naut handa
belju, hvað þá meira, hvað sem við
liggur. Þangað er þó ekki nema hálf
tíma labb hérna meðfram klettunum
austan við og hlé við „Beltin“, alla leið
eins og í húsi, en hann ætlar að
Brekku, þótt það sé þrefalt lengra og
áveðra allt saman. Svo hefi eg enga
trú á að hann haldi nokkurn tíma und-
ir tuddann hans Narfa á Brekku. Þetta
er meineykinn skolli og stórhyrntur,
en Styr er enginn burðamaður og
raunar blóðhuglaus."
Hádegismaturinn var kominn á borð-
ið, og Karl bóndi maður Steinvarar var
að losa sig við illviðraflíkur á með-
an við töluðum. Kom hann nú inn og
tókum við annað hjal yfir borðum.
Dagurinn leið við húsaskjálfta, veð-
urhvin, hagldunur og steypiregn á milli
þurrari stunda og að því er til mín
kom, terpentínu- og fernisolíulykt að
auki, en þeim var eg löngu orðinn sam-
dauna og veitti helzt eftirtekt and-
rúmsloftinu fyrir það, að Karl bóndi
tók þétt í nefið og snuggaði hranalega
þær stundir, sem hann var inni, og
svo kom kvöldið og nóttin.
Við veltum okkur niður öll í einni
baðstofu. Sjálfur hafði eg svo um búið
um daginn, að sumt af íbúðinni var
ekki íbúðarhæft fyrri en þorrnað hafði
og varð því að skáka mér niður hjá
hjónunum og barnahópi þeirra. En eg
er fljótur í svefn og gleymdist mér
veröldin um leið og eg lagði höfuðið á
koddann. Stutt mun eg þó hafa sofið
þegar eg hrökk upp við að barið var
1 glugga og kvenmannsrödd kallaði
á Karl til hjálpar. Eg greindi ekki við
hvað hann átti að hjálpa, konan á
glugganum saup hveljur annað hvort
af rokinu eða hún snökti af ótta.
Eg rauk fram úr og kippti á mig
klæðum til að geta rétt hönd ef maður
hefði brjálazt eða hús brotnað ofan
á fólk eða fénað, en eg þurfti einskis
að spyrja. Það datt út úr Karli orð og
orð heyranlega um Styr mótbýlismann
þeirra hjóna, ekkert var það hlýlegt
en engin stóryrði og eitthvað heyrði
eg Steinvöru uppi í rúmshorni nefna
„aumingja Hyrnu“. Vissi eg þá hvað
var. Styr var komin og kýrin einhvern
vegin illa stödd, sem engan þyrfti að
furða.
Bæirnir í Hvarfi standa í hvammi
allstórum, sem gapir móti norðri og
fellur um hann vestan til lækur, sem
kemur ofan úr dalverpi milli fella
tveggja allmikilla, er rísa yfir háls-
inn suður af Hvörfum og heitir hið
vestara Brekkufell. Er lækur þessi oft-
ast lítið vatn, en í slíkum veðrum sem
daginn þann er hann þó ekkert leik-
fang. Á gilþröm lítilli rétt austan við
lækinn, neðan við túnin á Hvarfsbæ-
unum stendur enn einn bær, er nefna
verður og heitir Lækur. Liggja saman
túnin á bæum þessum öllum, nema
hvað skurður einn saman siginn, pytt-
óttur og með jarðbrúm víða klauf þar
deigludokk mjóa í milli túnanna og
var hún um þessar mundir svellótt
nokkuð, hál, illa hallfleytt að götum,
þar sem hlákuvatn og uppbólga hafði
horfið niður. Þar hafði eg síðast séð
til ferðar þeirra Styrs þegar þrenn-
ingin krussaði andbyrinn milli svell-
anna á heimanleið um daginn. Nú var
eftirleikurinn að birtast.
Karl hafði orðið mér fljótari í föt-
in og var búinn að finna mér olíukápu
forna til hlífðar og „galla“ sjálfan sig
upp í aðra ámóta, þegar eg komst fram
í dyrnar. Vissi hann glöggt hvert halda
skyldi og tók þangað stefnuna, enda
var óvandratað, því þar glytti öðru
hvoru í luktarljós og sýndist margt á
skyggja, því það var alltaf að hverfa,
En nú bar okkur þangað.
Þar var ekki fátt um. Hlín húsfreyja,
sú sem kallað hafði á glugganum, var
þar komin til bónda síns og dóttur,
eins var þar staddur Jón bóndi á Læk.
Og síðast en ekki sízt var þar kýrin.
Þau feðgin höfðu borið vestan að
læknum á heimleið litlu fyrir hátta-
tíma. Voru þau enn með Hyrnu, en
alldasaða og höfðu haft erfiða ferð,
dró illviðrið af þeim hálfan hraða og
höfðu þau eytt í heimangöngu sína
aðeins að Brekku góðum þrem tímum.
Var það árangurslaust, því nautið vildi
engu sinna nema Styr einum og honum
þó aðeins til þess að leiða honum slík-
ar ferðir. Hlutu þau því að halda
lengra eða snúa við svo búin að öðrum
kosti.
En þar sera þeim megin varð þá