Lesbók Morgunblaðsins - 09.06.1957, Side 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
337
leyna að það hefir gengið nokkuð
erfiðlega að kenna grænlenzku
bændunum forsjálni með ásetning.
Þó einkennilegt sé, eru það land-
gæðin sem þarna eru mestur þrösk-
uldur í vegi. Þegar féð á litlu búi,
þar sem er mikið og gott haglendi,
kemst sæmilega vel af án gjafar ár
eftir ár, í góðum árum, vill gleym-
ast að safna þeim heyfirningum er
nægi þegar kemur harður vetur og
þeir jafnvel hver af öðrum.
Á tímabili sá sauðfjárræktarbú-
ið einnig um kaup og afhendingu
á tilbúnum áburði, fræi og útsæði
til bænda, en nú hefir því starfi
verið létt af búinu, en í þess stað
er lögð meiri áherzla á sauðfjár-
ræktina og nýræktartilraunirnar.
Annars hafa komið fram tillögur
um að flytja sauðfjárræktarbúið
frá Julianeháb, sem er vaxandi
þorp, upp í sveit, og búa því þar
bætt og rýmri skilyrði. Er líklegt
að það verði gert áður en langt
um líður.
BÆTT LÁNASKILYRÐI
Samkvæmt tillögum Grænlands-
Til vinstri: Skrokkur ai lambi 5*4
mánaðar gömlu. Til hægri: Skrokkur
al fuUorðinni kind.
nefndarinnar 1950, geta Grænlend-
ingar nú fengið hagkvæm lán bæði
til bygginga og einnig bústofnslán.
Byggingarlánin eru 14—28 þús.
krónur og eru veitt til 30 ára.
Lærðir smiðir vinna nú meira að
byggingum en áður var, og við-
hald húsanna er háð eftirliti meðan
lánin hvíla á þeim.
Bústofnslánin eru veitt bændum
til að byggja peningshús, til rækt-
unar og verkfærakaupa, og getur
numið allt að 85%—90% af stofn-
kostnaði.
Lán þessi eru ekki veitt nema til
10—15 ára. Auk þess fá dugandi
bændui framlög og verðlaun fyrir
grjótnám, ræktun og girðingar.
Sauðfjárbúið í Julianeháb hefir
nú fengið sér traktor með loft-
þjöppu, steinbor, steinsleða, plóg,
rótplóg og tæti. Búið tekur að sér
að ryðja og brjóta land fyrir bænd-
ur í nágrenninu og nokkuð vítt um
kring eftir því sem til vinnst.
Bændur greiða fyrir vinnuna á
staðnum, en eru ekki látnir greiða
fyrir flutning á milli vinnustaða og
starfstafir. Um leið er þeim leið-
beint um sáningu og áburð og
vinnu við að ganga frá flögunum.
Nýbýlingar geta fengið land
ókeypis, að lokinni athugun á stað-
háttum. en umsóknir um nýbýla-
lönd fara um hendur sveitar-
stjórnarinnar á staðnum.
Sauðfjárbúið í Julianeháb annast
yfirleitt mjög margþætta leiðbein-
ingastarfsemi og má segja að það
sé í flestum greinum miðstöð bún-
aðarmálanna á Grænlandi, og bú-
stjórinn þar sé um leið búnaðar-
málastjóri og ráðunautur. Fyrir-
ætlanir eru um að auka mjög til-
raunastarfsemi búsins þegar það
verður flutt þangað, sem landkostir
leyfa meiri ræktun og búskapar-
umsvif. Verkefnin bíða og eru
margvísleg. Fjárbændur hafa með
sér vel skipulagðan félagsskap,
bæði sveitafélög og landsfélag.
VATNSKARLAR
í Bæarkirkju í Flóa hjá Þuríði
Sæmundsdóttur eru þrír vatns-
karlar úr kopar, 2 ljón, eitt stórt
og annað minna, en þriðji vatns-
karlinn er hestur úr kopar, munu
taka 3 potta. Bændurnir trúa á
þau, svo ef fénaður þeirra verður
sjúkur með eitthvert slag, þá er
honum gefið þar af að drekka,
og segja þeir batna. Af hestinum
gefa bæqdur sjúkum hestum að
drekka, af stærra ljóninu kúm, af
því minna sauðfé. Þau eiga ei
þar heima, fundust í Flatey í hól,
og þar meinast meira vera, falið
af munkum í þeim hól. Eg é þau
nú. (Árni Magnússon).
Þetta félag er aðili fyrir bændur
að samningum við Kóngsverzlun-
ina, við sveitarstjórnir, og við
Landsráðið grænlenzka, um hags-
munamál bænda. Félagið hefir
einnig átt frumkvæðið að því að
setja reglur um fjárrækt og fjár-
ræktarbúskap.
Ungir Grænlendingar sækja nú
orðið búnaðarnám í Danmörku,
Noregi og í Færeyjum (ísland er
ekki nefnt í greininni, en ef ég man
rétt var piltur frá Grænlandi hér
á landi til að læra sauðfjárhirðingu
ekki alls fyrir löngu).
Jensen bústjóri endar grein sína
á þessum orðum: Þrátt fyrir það
þó erfitt sé að breyta gömlum vana,
eru fullar vonir um að þessari at-
vinnugrein — fjárbúskapnum —
verði með sameiginlegum átökum
komið í öruggt og heilbrigt horf á
Grænlandi.
25. maí 1957.
Árni G. Eylands.