Lesbók Morgunblaðsins - 17.08.1957, Síða 2
406
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
dögum, það man eg eins og það hefði
skeð í gær.
Möðruvellir í Hörgárdal standa vest-
an Hörgár, undir allbröttu, háu Möðru-
vallafjalli, eða Staðarhnjúk, þar sem
Hörgárdalurinn er að mestu opinn til
austurs út að Eyjafirði, en gegnt
Möðruvöllum, austan Hörgár, er lágur
háls, Moldhaugaháls, er lækkar eftir
því sem norðar dregur. Gegnt Möðru-
völlum, skammt frá árbakka austan-
megin, stendur bærinn Hlöð, en niðri
við fjörðinn, í svo til beina stefnu frá
Möðruvöllum um Hlöð, er hinn forn-
frægi staður Gásir, eða Gæsavík.
Norðar — í dalsmynninu, beint vest-
ur aí Hörgárósum, stendur bærinn Hof,
þar sem sr. Davíð Guðmundsson bjó
lengi, en Ásláksstaðir eru rétt austan
við Hof, nær ánni.
Ólafur Davíðsson drukknaði á leið
frá Gásum að Möðruvöllum, að kvöldi
hins 5. gept. 1903. Hann hafði á þeirri
leið komið við á Hlöðum. Þar höfðu
menn síðast spurnir af honum. Með
nokkurnvegin vissu varð af hestförun-
um rakið, hvar hann hefði farið í ána,
nokkru sunnan viÍ5 Hlöð. Lík hans
fannst nokkru neðar í ánni, að morgni
hins 7. sept.
Þegar hann fór frá Hlöðum, var hann
með stóra grasatínu úr blikki á bakinu.
Var tínan full af grjóti, er hann hafði
safnað í Gæsavík um daginn. Mig
minnir, að tínan hafi verið talin 30—40
pund að þyngd. Ólafur hafði það fyrir
sið að skeyta lítt um vöð á Hörgá, þótti
ekki taka því, vegna þess hve áin var
lítil á haustdaginn. En talið er, að
byrði sú, sem hann í þetta sinn hafði
á bakinu, hafi orðið til þess, að hann
hafi hrökklazt af hestinum, er hestur-
inn, sem var traustur vel, steyptist í
hyl í ánni.
Þegar þetta gerðist, var faðir minn,
Stefán Stefánsson, kennari og bóndi
á Möðruvöllum, á heimleið aí þingi.
Þeir Ólafur og hann voru ákaflega
samrýndir, og studdu hvor annan
jafnt við vísindastörf sem við annað.
Er eg vaknaði um dagmál mánudag-
inn 7. sept., heyrði eg gegnum svefn-
rofin heimilisfólkið tala í fjarlægum
herbergjum, með óvenjulegum mál-
hreim, háværar raddir, sem auðheyri-
lega voru að tala um einhvern mikils-
verðan viðburð. Eg lagði hlustirnar við,
án þess að hreyfa mig, heyrði orðaskil
gegnum málandann, að hestur hefði
fundizt á Ásláksstaðatúni. Hvað kom
mér það við? En hvernig stóð á því,
að þetta kom nokkrum við? Eg skauzt
fram úr rúminu, fram í ganginn, og
heyrði þá á máli manna, niðri í eld-
húsinu, sem var í kjallara hússins, að
nefndur var „Sokki“ í þessu sambandi.
Sokki? Ólafur? Hvað hafði komið
fyrir? Nú varð eg að fá fulla vitneskju
um þetta.
Sú fregn hafði borizt til Möðruvalla
þá á mánudagsmorguninn, að reið-
hestur Ólafs Davíðssonar, brún-
sokkóttur klár, hefði staðið í
túninu á Ásláksstöðum fyrir neð-
an Hof þá um morguninn, með
hnakk og beizli. Var Sokki teymdur
' heim að Hofi. En þar var Ólafur ekki.
Var þá brugðið við og sent til Möðru-
valla, til þess að grennslast eftir, hvort
Ólafur hefði náttað sig þar, því þá um
sumarið, sem oftar, var hann jöfnum
höndum til heimilis á þessum tveimur
bæjum, að kalla mátti.
En enginn hafði orðið Ólafs var á
Möðruvöllum, og fór sendimaður frá
Hofi við svo búið.
Eg smeygði mér í fötin, án þess að
geta geft mér það ljóst, hvort eg ætti
að vera hræddur við þessa fregn. —
Engan mann þekkti eg þá ólíklegri en
Ólaf Davíðsson að fara sér að voða.
Mér fannst hann bókstaflega vera sá
eini maður þar í sveit, sem væri fær
í allt. Úti gat hann legið, hvar sem
var, án þess að verða misdægurt. Öll
vötn gat hann sjálfur synt. Og örugg-
ur ferðamaður var hann, sem að mín-
um dómi kunni ráð við öllu.
En þegar eg kom á fætur frétti eg,
að móðir mín hefði gert sláttumönnum
sínum orð á engjar, sem voru fram
með Hörgá að hefja tafarlaust leit að
Ólafi.
Hér var sem sé, í augum fullorðna
fólksins, alvara á ferðum.
Aðfaranótt fimmtudagsins síðasta
hafði Ólafur verið á Möðruvöllum, en
ætlað um daginn niður í Gæsavík, að
safna ölgum á steinum, í fjörunni þar.
Hann kom á Sokka frá Hofi. En Sokki
strauk úr Möðruvallahögum um nótt-
ina, svo Ólafur frestaði Gæsavíkur-
ferðinni. Hefði Sokki ekki strokið, þá
hefði Ólafur farið þann dag. Alltaf
klúður með þennan Sokka. Og nú kom
hann einn upp í Ásláksstaðatún.
Ólafur hafði lofað Huldu systur
minni, 6 ára gamalli, að hún færi með
sér í þessa Gæsavíkurför, til að tína
skeljar. En síðan verið súld og leið-
indaveður. Og svo kom hann í gær-
morgun, á sunnudagsmorguninn, gat
ekki frestað ferðinni lengiu-, því að
einhver maður úti í löndum þurfti,
fyrir haustið, að fá ölgurnar, sem uxu
á steinunum í Gæsavík.
En á sunnudaginn var vont veður,
hryssings norðangjóstur, með rigning-
arhraglanda, og gránaði jafnvel í fjöll,
svo Hulda gat ekki farið með í því
veðri. Þess vegna staðnæmdist Ólafur
stutt á Möðruvöllum í það sinn, lét
ekki Huldu sjá sig, kom til að afgreiða
„Norðurland", skrifa utaná til kaup-
enda þar í sveitinni, en blaðið hafði
komið innan frá Akureyri á laugar-
dagskvöld, — og rétt renndi út úr
kaffibolla, sem mamma kom með til
hans, og var horfinn út úr dyrunum,
áður en eg vissi af.
Hvarf hann einhvernveginn skyndi-
lega út úr dyrunum, hugsaði eg í
barnslegri einfeldni minni? Á þetta að
verða í síðasta sinn, sem eg sé hann?
Síðasta myndin af honum, þar sem
hann gekk álútur út úr forstofunni, og
sneri ekki við, þó að eg stæði fyrir
aftan hann, en kastaði á mig kveðju
og sagði: „Sæll, vinur Valtýr“?
Nei, og aftur nei. Þetta gat ekki
verið. Hann hlýtiu: að koma. Hann er
ekki vanur að gera boð á undan sér.
Sveitin er stór, og margar vistarverur
úti og inni. Og Sokki tollir aldrei þar
sem hann á að vera.
En fullorðna fólkið var hrætt um, að
Ólafur hefði farið í Hörgá — drukkn-
að.
Þannig skildist mér hljóðið í því, er
fram á daginn kom.
Mamma sendi mann yfir að Hlöð-
um.
Þangað hafði Ólafur komið um
kvöldið, á heimleið frá Gæsum. Hann
hafði stanzað þar um stund, beðið eft-
ir kaffi. Þaðan hafði hann farið í ljósa-
skiptunum.
(Um kvöldið, eftir að Ólafur fór frá
Hlöðum, sátu þau hjónin, Halldór og
Ólöf um stund og spjölluðu um Ólaf,
einkum um það, hvað af honum myndi
verða í ellinni. En þá var hann liðið
lík í ánni rétt hjá bænum).
Þau hjónin, Halldór og Ólöf höfðu
ekki innt hann neitt eftir því, hvort
hann ætlaði, að Hofi eða Möðruvöll-
um. En slóðin hans var nú rakin frá
Hlöðum, suður eftir meluhum, sunnan
við túnið, niður eftir melhaus einum
sunnanverðum, sem gengur fram í
Hörgá, beint gegnt Möðruvöllum, og út
í ána, voru spor Sokka rakin og upp
úr ánni hinum megin.
*
4